عمارت مفخم ساختمانی است رفیع و باشکوه که در شمال شهر بجنورد واقع شده است. این بنا از آثار منحصر به فرد عصر ناصرالدین شاه است که در گذشته داخل باغ بزرگی قرار داشته است. این بنا 32 اتاق و دو تالار دارد که آینه‌کاری، کاشی‌کاری و گچبری‌های بسیار زیبا و تماشایی دارد و هم اکنون محل استقرار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان شمالی است.
بانی این اثر یارمحمدخان سهام‌الدوله بجنوردی معروف به سردار مفخم و معمار آن ممتحن‌الملک شقاقی بود که مدرسه سپهسالار سابق (شهید مطهری تهران) از جمله کارهای اوست. وی پس از تحصیل در مدرسه دارالفنون به دستور ناصرالدین شاه برای گذراندن تحصیلات عالیه در رشته معماری به فرانسه رفت و پس از بازگشت، مسئول ساخت چندین کاخ شد. سقف این عمارت در گذشته پوشش سفال داشت که در تعمیرات بعدی به سقف شیروانی گالوانیزه تبدیل شد. این بنا در گذشته از بخش‌های مختلف دیگری همچون آینه‌خانه، دروازه ورودی حوض‌خانه، باغ فواره و عمارت کلاه فرنگی داشته است که عمارت کلاه فرنگی بر اثر زلزله شدیدی که در بجنورد رخ داد، تخریب شد و هم اکنون تنها آینه‌خانه و عمارت مفخم به جای مانده است.
بنای آینه‌خانه روبروی عمارت مفخم قرار داشته و به عنوان فضای اداری و دیوانی جهت ملاقات‌های رسمی سردار مفخم (حاکم بجنورد) و برپایی مراسم تشریفات نظامی و رایزنی در باب مسائل سیاسی و اجتماعی با سران ایلات و دیگر رجال مطرح قاجار مورد استفاده قرار می‌گرفته است. از نکته‌های قابل توجه این تالار وجود تصاویر 134 تن از شخصیت‌های برجسته عصر صفوی تا دوره قاجار از جمله تصویر شاه طهماسب، شاه عباس، آقا محمدخان، فتحعلیشاه و کریم خان زند و همچنین سران حکومتی کشورهای همجوار است. در تزئین تالار از 17 طرح مختلف استفاده شده است که شامل نقش چهل چراغ، مقرنس، نمای بیرون عمارت و نقوش اسلیمی گیاهی و هندسی است.
این بنای 130 ساله در سال 1376 خورشیدی خریداری شد و پس از مرمت در سال 1379 به بهره‌برداری رسید و هم اکنون به عنوان موزه مردم‌شناسی بجنورد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
