عقیقه برای فرزند

 

علت نام گذاری عقیقه

در علت نامگذارى اين سنّت به «عقيقه»، دو احتمال در «مجمع‌البحرين» آمده: 1- عقيقه به معنى مويى است كه نوزاد هنگام تولد دارد و چون در روز هفتم معمولاً اين‏مو را مى‏تراشند و گوسفندى ذبح مى‏كنند، به همين مناسبت، آن حيوان را عقيقه مى‏گويند؛ 2- عقيقه از ريشه «عقّ» به معنى «شق» و شكافتن است و چون گلوى حيوان هنگام ذبح‏شكافته مى‏شود، به آن عقيقه مي‌گويند.

 

لزوم عقیقه

 

امام صادق (علیه السلام) مي‌فرمايند: بلا دائماً بر روي سر بچه در حال گردش است، و عقيقه، از سر او دور مي‌كند.
علاّمه مجلسي (قدّس سرّه) در كتاب «حلية المتّقين» مشروحاً آداب عقيقه را ذكر فرموده که اجمال آن با اقتباس چنین است:
«عقيقه» فرزند سنّت مؤكّد است بر کسی که قادر است، و بعضي از علما واجب دانسته اند ، و بهتر آن است كه در روز هفتم واقع شود، ولی اگر تأخير افتاد، تا زمان بلوغ فرزند، بر پدر؛ ولي پس از بلوغ تا آخر عمر بر خود فرزند سنّت است كه عقيقه‌اش را انجام دهد!
پیرمرد ۹۰ساله ای نزد رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) آمد و گفت: من می خواهم سالم بمانم و بیمار نشوم. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) سوال کردند آیا شما تاکنون عقیقه شده اید. او پاسـخ داد خیر؛ رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: پس خودت را عقیقه کن.
امام باقر (علیه السلام) مي‌فرمايند: كُلُّ مَولوُدٍ مُرتَهَنٌ بِالعَقيقَةِ؛ هر مولودى در گرو عقيقه است.
در احاديث بسیار نقل است که هر فرزندی در گرو عقيقه است؛ يعنی اگر عقیقه نكند، در معرض مردن و انواع بلاهاست.

 

«عقیقه» باید شتر یا گاو یا گوسفند باشد و دادن مبلغ عقیقه به عنوان صدقه کفایت نمی کند. از امام صادق (علیه السلام) پرسیدند ما گوسفندی برای عقیقه به دست نیاوردیم آیا میتوانیم پولش را صدقه بدهیم؟ فرمود: نه؛ طلب کنید تا بیابید زیرا خدا دوست دارد خورانیدن طعام و ریختن خون را.
شخصي از امام صادق (ع) پرسيد: نمي‌دانم پدرم براي من عقيقه كرده است يا نه؟ فرمود: عقيقه بكن، آن مرد نيز در پيري براي خود عقيقه كرد!
امام صادق (علیه السلام) میفرماید: فرزند را در روز هفتم، نام ‌گذارید و عقيقه ‌كنید، و سر او را ب‌تراشید و موي سرش را با نقره وزن ‌كنید و آن نقره را صدقه دهیدد و ران عقيقه را براي قابله بفرستید و باقي را به مردم اطعام کنید و يا به نيازمندان بدهید.
امام صادق (علیه السلام) به يكي از يارانش فرمود: هرگاه پسري، يا دختري براي تو متولّد شود، در روز هفتم گوسفندي يا شتري را عقيقه كن و براي او نامگذاري نما و سرش را بتراش و به وزن موي سرش طلا، يا نقره تصدّق كن.
در حديث آمده است كه: لااقل به ده نفر از مسلمانان اطعام كنند و «پدر و مادر» از گوشت عقيقه نخورند! (اين كار نوعي ايثار است).
از امام باقر (علیه السلام) نقل شده است كه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) در روز ولادت امام حسن و امام حسين، در گوش آنها اذان گفتند و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در روز هفتم، براي آنان عقيقه كرد و پاي گوسفند را همراه با يك سكّه طلا، براي قابله فرستادند.