ترش کردن غذا یک مشکل گوارشی است که در اثر ریفلاکس یا بازگشت اسید و محتویات معده به مری اتفاق می‌افتد و سبب ایجاد درد و ناراحتی و سوزش سر دل می‌شود.
مری لوله‌ای است بین معده و گلو و هنگامی که عضله تنگ کننده (اسفنگتر) بین مری و معده بسته نمی‌شود، اسید معده از معده به مری وارد می‌شود. بسیاری از افراد تجربه سوزش سر دل را دارند، اما در برخی از افراد این بیماری به صورت یک عارضه دائمی وجود دارد که باید به متخصص گوارش مراجعه کنند و راهکارهای درمانی را انجام دهند.
انجام راهکارهای زیر در کاهش ترش کردن معده بسیار مۆثر می‌باشد:
۱- تغییر در عادات غذا خوردن: یکی از بهترین راه‌های مقابله با ترش کردن، تغییر و در حقیقت تصحیح عادات غذا خوردن می‌باشد. از پرخوری باید پرهیز کنید. از هرگونه ریزه خواری باید جدا اجتناب کنید.
وعده‌های حجیم را در وعده شام مصرف نکنید. در غیر این صورت با مشکلات بی خوابی مواجه خواهید شد.
بلافاصله پس از مصرف غذا، به سمت شکم بر روی زمین دراز نکشید. سعی کنید حتما وعده شام را چند ساعت قبل از خواب مصرف کنید تا محتویات معده بر اثر دراز کشیدن وارد مری نشود و اذیتتان نکند.
۲- اجتناب از خوردن مواد غذایی مانند غذاهای چرب و سرخ شده، لبنیات و شیر پر چرب، روغن زیاد، غذاهای آماده و فست فود، قهوه، نوشیدنی‌های حاوی کافئین، نوشیدنی‌های گازدار مانند انواع نوشابه‌ها، سودا و ماء‌الشعیر، چای، مواد غذایی محرک و ادویه دار، مرکبات. حتی‌المقدور سعی کنید در مصرف این مواد غذایی حد تعادل را رعایت کنید و قبل از خواب این مواد را مصرف نکنید.
۳- در هنگام خوابیدن سعی کنید سر خود را چند سانتیمتر بالاتر از بدن خود ببرید. می‌توانید سر خود را بر روی بالش قرار دهید. این حالت سبب می‌شود تا از سوزش سر دل و ترش کردن جلوگیری شود. استفاده از بالش حجیم برای این کار مناسب می‌باشد.
۴- اگر سیگاری هستید، فورا سیگار را ترک کنید، زیرا سیگار کشیدن اسفنگتر مری را تضعیف می‌کند و بازگشت اسید معده به مری را راحت‌تر می‌کند و ترش کردن را تشدید می‌کند
۵- به مقدار کافی آب بنوشید، زیرا آب اسید معده را رقیق‌تر می‌کند و سبب می‌شود تا اسید معده در جای اصلی خود که معده می باشد قرار بگیرد و کمتر به سمت مری بازگشت کند. مصرف شیر کم چرب نیز به خنثی کردن اسید معده نیز کمک قابل توجهی خواهد کرد.
۶- رعایت راهکارهای درمانی طبیعی: برخی از گیاهان دارویی به تسکین حالت ریفلاکس کمک می‌کنند، مثلا اضافه کردن دارچین به غذاها و یا به چای، مصرف دم کرده های گیاهی مانند دم کرده بابونه، جویدن سیر و بادام از راه کارهایی است که می‌توان آن‌ها را رعایت کرد تا از ترش کردن جلوگیری شود. لازم به ذکر است که مصرف گیاهان دارویی که نام‌های آشنایی ندارند تنها تحت نظر طب سنتی مجاز می باشد، زیرا ممکن است که مصرف خودسرانه برخی گیاهان دارویی مضراتی هم داشته باشد.
۷- اگر راهکارهای گفته شده را اجرا کردید و باز هم حالت ریفلاکس داشتید، می‌توانید تحت نظر متخصص گوارش از داروهای آنتی اسید (ضد اسید معده) استفاده کنید.
تذکر: بیماری ریفلاکس اگرچه میزان شیوع بالایی در جامعه دارد، اما بیماری بسیار مهمی به شمار می‌رود، زیرا در صورت جدی نگرفتن آن، مشکلات زیادی در حیطه سلامت فرد به وجود خواهد آمد، مثلا صدمات جبران ناپذیری به مری فرد وارد می‌شود. اگر ریفلاکس همراه با سرفه شود، به ریه‌های فرد به مرور زمان آسیب وارد می‌کند و تنفس فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و حتی ممکن است در صورت عدم پی گیری‌های لازم این بیماری و درمان مناسب آن، زخم‌های مری ایجاد شود و به مرور زمان بر اشتها، وزن و ...... فرد تأثیر جدی و منفی بگذارد. بنابراین اگر فرد با ترش کردن‌های مداوم مواجه شود، باید به متخصص گوارش مراجعه کند و راه کارهای درمانی و دارویی را انجام دهد.
تذکر: سوزش سر دل تنها یکی از نشانه‌های ریفلاکس می‌باشد. علایم دیگر این بیماری شامل موارد زیر می‌باشد:
- درد قفسه سینه
- درد و سوزش هنگام دراز کشیدن
- نفخ
- استفراغ خونی و یا مدفوع خونی و یا سیاه رنگ
- آروغ زدن
- دشواری بلع غذا: احساس تنگ شدن مری به طوری که فرد احساس می‌کند مواد غذایی در گلوی او گیر کرده است.
- احساس طعم تلخی
- سکسکه‌های مداوم
- تهوع
- از دست دادن وزن بدون هیچ علت منطقی
- خس خس کردن و سرفه‌های خشک، خشونت صدا و درد مزمن گلو
- احساس تنگی نفس
تذکر: مصرف نوشیدنی‌های الکلی، مشکل ریفلاکس را افزایش می‌دهد.
تذکر: مشکل ریفلاکس در برخی از خانم‌های باردار ایجاد می‌شود. این خانم ها باید بدانند که این مشکل تنها در دوران حاملگی شان وجود دارد و با پرهیز غذایی و رعایت نکات گفته شده می‌توانند تا حد زیادی بر این مشکل فائق آیند، اما در صورت عدم تحمل این حالت باید پزشک زنان خود را در جریان قرار دهند و دستورالعمل‌های درمانی او را رعایت کنند.
تذکر: به افرادی که از مشکل ریفلاکس رنج می‌برند توصیه می‌شود تا به جای مصرف سه وعده غذایی، شش وعده غذایی سبک مصرف کنند و نگذارند معده‌شان خالی بماند تا اسید معده به سمت مری برنگردد.
معجزه عسل برای بیماران مبتلا به ریفلاکس
توصیه می‌شود تا افراد مبتلا به ریفلاکس قبل از خوردن هر وعده غذایی، یک قاشق غذاخوری عسل طبیعی مصرف کنند. می‌توانید عسل را با مقداری نان مصرف کنید، اما حدود ۲۰ دقیقه پس از آن از مصرف مایعات و آب خودداری کنید، زیرا کارایی عسل را برای بهبود ریفلاکس کاهش می‌دهد، زیرا آب سبب رقیق شدن عسل و کم شدن کارایی آن می‌شود.
همان‌طور که گفته شد علت اصلی ریفلاکس، تضعیف اسفنگتر مری می‌باشد.
مصرف عسل، سبب تحریک این اسفنگتر شده و رشد مجدد این اسفنگتر را سبب می‌شود. در نتیجه با مصرف مداوم عسل این تحریک مدام صورت گرفته و سبب کاهش احتمال برگشت محتویات مری به معده می‌شود. علاوه بر این عسل خاصیت ضد میکروبی دارد و میکروب‌های مضر معده را از بین می‌برد.
تذکر: اگر فرد مبتلا به ریفلاکس تحت نظر متخصص اقدام به انجام درمان‌های دارویی کند و دستورالعمل‌های گفته شده را نیز رعایت نماید، اما باز هم مشکل او برطرف نشود، پزشک متخصص با در نظر گرفتن شرایط بیمار می‌تواند روش جراحی را به او پیشنهاد دهد. این عمل جراحیfundoplication نام دارد و از بدتر شدن ریفلاکس جلوگیری می‌کند.
در طی این عمل جراحی، متخصص گوارش، یک دریچه مصنوعی را در بالای معده فرد قرار می‌دهد تا اسید معده توسط این دریچه مهار شود و به مری بازگشت نداشته باشد. جراحان از طریق برش در قسمت بالایی شکم و قفسه سینه، لوله باریکی را که به نور مجهز است وارد می‌کنند و جراحی را انجام می‌دهند و به طور معمول درصد کمی از افراد مبتلا به ریفلاکس، راه حل جراحی را انتخاب می‌کنند، زیرا بسیاری از آن‌ها توسط دارو و تغییر سبک زندگی بهبودی کامل و یا نسبی پیدا می‌کنند. به عبارت دیگر جراحی برای درمان ریفلاکس آخرین راه حل می‌باشد.
تذکر: بیماری ریفلاکس در کودکان و نوزادان هم وجود دارد، اما تشخیص آن دشوارتر از بزرگسالان است، زیرا بیان حالات درونی برای کودک و نوزاد امکانپذیر نیست. تنها والدین باید به علایم ظاهری این بیماری در کودک خود مانند استفراغ‌های مکرر، خس خس سینه، گریه‌های مکرر، امتناع از شیر خوردن، وزن نگرفتن، مدام آروغ زدن و بوی بد دهان توجه داشته باشند و در صورت دیدن این علایم، فورا کودک و یا نوزاد خود را نزد متخصص اطفال ببرند.
معمولا نوزادانی که والدین آن‌ها مبتلا به ریفلاکس بوده‌اند، بیشتر احتمال دارد که به ریفلاکس در ماه‌های اول زندگی مبتلا شوند.
