همه ما از مضرات سیگار برای سلامتی آگاهیم. اما شاید ندانیم اطرافیان فرد سیگاری نیز به اندازه خود او در معرض این خطرات قرار خواهند گرفت.
در اینجا می خواهیم در خصوص یکی از اختلالات رفتاری کودکان صحبت کنیم. کودکان مبتلا به این اختلال بارها توسط والدین، مربی مهد کودک، معلم و سایر نزدیکان مورد سرزنش قرار می گیرند. اما لازم است بدانیم در اینجا ما هم مقصریم!
اختلال عدم توجه و فعالیت بیش از حد
اختلال عدم توجه و فعالیت بیش از حد یا همان ADHD ، شرایط بالینی مزمنی است که میلیون ها نفر از کودکان را تحت تاثیر قرار داده و در نهایت اغلب به بیش فعالی بزرگسالی منجر می شود.
بیش فعالی شامل ترکیبی از مشکلات است: مشکل و اختلال در تمرکز و توجه، فعالیت بیش از حد و رفتار های بدون اختیار.
در برخی کودکان، علائم بیش فعالی در سنین 2 تا 3 سالگی مشهود می گردد و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تعریق و تپش قلب هنگام بازی و فعالیت
- اختلال در توجه داشتن
- افکار پریشان و خواب دیدن مکرر در هنگام خواب میان روز
- مشکل در یادگیری و ظاهرا مشکل در گوش دادن و پیگیری مباحث مخصوصا دروس
- مشکلات مکرر در سازمان دادن وظایف و برنامه های عملکردی
- فراموشی مکرر و گم کردن وسایل های شخصی مثل کتاب ها، خودکار، مداد و یا اسباب بازی ها
- مشکل در تمام کردن تکالیف مدرسه، کارهای روزانه و سایر وظایف
- آسیب پذیری بیشتر از تهدید های اجتماعی، اغفال شدن و گمراه شدن سریع
- بی قراری و بی تابی کردن و حس ناآرامی که به طور مکرر به کودک دست می دهد
- عدم توانایی در آرام نشستن و بدون حرکت بودن
- پر حرف بودن
- خروج یکدفعه و ورود یکدفعه به بازی ها و بحث ها
- گوش نکردن به حرف والدین و نیاز به صبر و تحمل برای برگشت او به منزل یا هر کاری که او فراخوانده می شود
آمارها نشان می دهند تا سن 12 سالگی، احتمال ابتلای یک کودک به بیش فعالی در خانواده ای که کودک در مواجهه با دود سیگار نیست 8.9 درصد است، در حالی که کودکان دارای پدر یا مادر سیگاری به احتمال 20.4 درصد به اختلال بیش فعالی مبتلا خواهند شد
سیگار ... متهم ردیف اول
کودکانی خانواده های سیگاری در مقایسه با خانواده هایی که پدر و مادر سیگار نمی کشند، به احتمال بیشتری به اختلالات عصبی و رفتاری مبتلا می شوند. یکی از این اختلالات که البته امروزه شیوع بیشتری نیز پیدا کرده، اختلال بیش فعالی و کم توجهی و یا همان ADHD است.
مطالعات جدید ارتباط بین سیگار کشیدن والدین و ابتلای کودکان به اختلال بیش فعالی را بیش از پیش تایید می کنند. در اینجا کودک بسته به شدت آسیب پذیری، میزان مواجهه با دود سیگار و سایر عوامل، به درجات مختلفی از اختلالات ذهنی و رفتاری مبتلا خواهد شد.
آمارها نشان می دهند تا سن 12 سالگی، احتمال ابتلای یک کودک به بیش فعالی در خانواده ای که کودک در مواجهه با دود سیگار نیست 8.9 درصد است، در حالی که کودکان دارای پدر یا مادر سیگاری به احتمال 20.4 درصد به اختلال بیش فعالی مبتلا خواهند شد.
مواجهه بیشتر با دود سیگار، تهدید جدی تری برای ابتلا به این بیماری خواهد بود و البته در شدت این ابتلا نیز بی تاثیر نیست. اما در خانواده هایی که مادر، پدر و یا تعدادی از اعضای خانواده در محیط منزل استعمال دخانیات و مواد مخدر را دارند، بدون شک کودک این خانواده نیز خطرات ابتلا به اختلالات ذهنی را بیشتر و بیشتر خواهد پذیرفت.
اگر یادتان باشد در مطالب پیشین در خصوص بیماری بیش فعالی و عوارض آن نظیر خطرات اجتماعی و جامعه ستیزی کودکان مبتلا به ADHD صحبت کردیم. شاید علت این گمراهی و هنجار ستیزی کودکان خانواده های درگیر مواد مخدر، ابتلایشان به بیش فعالی باشد.
اما سیگار کشیدن در دوران بارداری
کودکان مادرانی که در دوران بارداری سیگار می کشند، دو برابر بیشتر از سایر کودکان به اختلال بیش فعالی و کم توجهی یا همان ADHD مبتلا خواهند شد.
یک مطالعه جدید نیز نشان داد که سیگار کشیدن در دوران بارداری خطر ابتلا به ناهنجاری هایی نظیر اختلالات یادگیری، اختلال توجه و هوشیاری، عدم کنترل رفتار و مخصوصا اختلال بیش فعالی را در کودک 2.4 برابر افزایش خواهد داد.
از این رو محقان توصیه بر آن دارند که مادران در دوران بارداری از استعمال دخانیات و مواجهه با دود سیگار جدا خودداری کنند.
چگونه؟
استعمال سیگار توسط مادر باردار و در نتیجه ورود سموم و مواد شیمیایی و مخصوصا نیکوتین به گردش خون و البته رحم مادر یکی از فاکتورهاست.
عوامل محیطی که بر سلامت مادر تاثیر می گذارند، وضعیت اقتصادی، سابقه خانوادگی مادر از جهت بیماری ها و اختلالات ذهنی از علت های دیگر ارتباط سیگار با ابتلای کودکان به اختلال بیش فعالی است.
در واقع مصرف سیگار، تحریک پذیری بدن مادر از این عوامل را بیشتر خواهد کرد؛ برای مثال ممکن است یک مادر از لحاظ ژنتیکی سابقه ابتلا به اختلال ذهنی را داشته باشد. اما آنچه ژن این بیماری را روشن می کند، همان ترکیبات وارد شده به بدن توسط سیگار است.
ابتلا به بیش فعالی راه را برای سیگاری شدن کودک در سال های بعد باز خواهد کرد
کودکانی که اختلال بیش فعالی کم توجهی برای آنها تشخیص داده شده، دو برابر بیشتر از سایر کودکان در دوران نوجوانی و جوانی تمایل به مصرف سیگار خواهند داشت و این راه را برای سیگاری شدن آنها باز می کند. این می تواند علت دیگر خطر درگیری در دام اعتیاد برای کودکان مبتلا به ADHD باشد.
کودکی که در دوره جنینی به علت سیگار کشیدن مادر در تماس مستقیم به نیکوتین سیگار بوده است، تاثیرپذیری ژنتیکی شدیدی از این نیکوتین خواهد داشت.
محققان با بررسی DNA ی این کودکان دریافتند، جهش های رخ داده در ژن های این کودکان تغییرات غیرعادی رفتاری آنها را کاملا توجیه می کند.
محققان همچنین پی بردند که ژن های خاصی حتی رفتارهای سیگار کشیدن این افراد را توجیه کرده و تعداد سیگار های مصرفی در روز و سن شروع مصرف سیگار نیز با تغییرات موجود در DNA کاملا قابل توجیه است.
پس اگر شما هم دارای کودکی بیش فعال، مبتلا به اختلالات ذهنی و یا کودک با سطح هوشیاری پایین و ضعیف در یادگیری هستید و خودتان مصرف سیگار و دخانیات را دارید، موقع مواجه شدن با علائم و عوارض این اختلالات فراموش نکنید که در ایجاد این بیماری نقش داشتید.
پس اگر قصد پدر و مخصوصا مادر شدن و داشتن فرزندی سالم را دارید فراموش نکنید کنار گذاشتن سیگار قدم اول است.
