انحراف بینی تنفس را سخت می‌کند
 

انحراف تیغه بینی اختلالی است که بسیاری از افراد به‌ آن دچار می‌شوند ولی این عارضه در برخی بیماران آنقدر شدید است که کیفیت زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث می‌شود، بیمار نتواند بخوبی نفس بکشد یا بخوابد. البته عوارض‌ آن فقط به این دو مورد محدود نمی‌شود.

پرسش هایی که برای این گروه از بیماران مطرح می شود این است که آیا می توانند مانند یک فرد عادی زندگی کنند و دیگر این که آیا روزی قادر خواهند بود به راحتی نفس بکشند؟

برای پاسخ به این پرسش ها پای صحبت دکتر حسام جهاندیده، متخصص گوش و حلق و بینی نشسته ایم تا درباره این مشکل و راه های درمانی آن بیشتر بدانیم.

انحراف تیغه بینی چه نوع اختلالی است؟

انحراف تیغه بینی اختلالی است که در آن تیغه جداکننده بینی دچار خمیدگی یا شکستگی می شود. این تیغه در قسمت جلو از یک غضروف چهار گوش تشکیل شده است که از ناحیه پشت و کف به چند استخوان دیگر متصل می شود. اگر این انحراف شدید باشد، مشکلاتی را برای بیمار ایجاد می کند. مثلا امکان دارد یک یا هر دو سوراخ بینی دچار انسداد و گرفتگی شود. طبیعی است گرفتگی روی تنفس بیمار اثر گذاشته و گاه آن را به طور کامل مختل می کند.

تقریبا 80 درصد افراد، درجاتی از این انحراف را دارند، اما مشکل شان آنقدر شدید نیست که متوجه شده و برای درمان به پزشک مراجعه کنند و فقط درصد کمی از بیماران دچار اختلال در تنفس هستند و به جراحی نیاز پیدا می کنند.

انحراف بینی چه علائمی دارد؟

شایع ترین علامت انحراف تیغه بینی، گرفتگی یک یا هر دو سوراخ بینی است که با اشکال در نفس کشیدن ظاهر می شود. اغلب اوقات نیز در یک سمت بیشتر از طرف مقابل احساس می شود. نکته جالب توجه این است که بیمار در طرفی که دچار تنگی است، احساس گرفتگی نمی کند و ممکن است گرفتگی را در هر دو سمت و به صورت متناوب یا حتی در طرف مقابل ذکر کند.

سایر علائم انحراف بینی عبارتند از: خون دماغ شدن، تنفس صدادار، خروپف کردن، اختلال در خواب، خشکی دهان به دلیل تنفس با دهان باز، احساس فشار و گرفتگی در مجرای تنفسی بینی، درد در ناحیه سر و صورت، ترشحات پشت حلق و عفونت مکرر سینوس.

البته عارضه دیگری نیز وجود دارد که کمتر در بین بیماران دیده می شود. این اختلال، قطع تنفس در خواب است که اگر اتفاق بیفتد ممکن است بیمار در معرض خطر اختلالات قلبی ـ عروقی قرار گیرد که حتما باید تحت درمان سریع قرار بگیرد.

آیا ممکن است سردرد در برخی از افراد ناشی از انحراف بینی باشد؟

این پرسش به طور مکرر درباره بیماران مبتلا به سینوزیت نیز پرسیده می شود. انحراف بینی در بسیاری از موارد به خودی خود عامل ایجاد سردرد نیست. بسیاری از بیمارانی که از سردرد شاکی هستند، معمولا از میگرن یا سردرد تنشی رنج می برند.

البته در مواردی انحراف بینی بخصوص انحرافات شدید که با دیواره جانبی بینی تماس دارد (اصطلاحا دارای نقاط تماسی هستند) می تواند به سردرد منجر شود. به هر حال بینی، عضو مهمی است و عصب های فراوانی دارد که می تواند در ایجاد دردهای سر و صورت نقش داشته باشد.

انحراف بینی چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص انحراف تیغه بینی معمولا معاینه توسط متخصص گوش، حلق و بینی کافی است. در برخی موارد ممکن است برای تشخیص قطعی و کامل به آندوسکوپی بینی یا سی تی اسکن نیاز باشد. آندوسکوپی روشی ساده و دقیق است که به صورت سرپایی در مطب انجام می شود.

انحراف بینی چگونه درمان می شود؟

برای درمان انحراف بینی ممکن است در موارد خفیف از برخی دارو ها کمک گرفته شود مثل اسپری های مرطوب کننده که پاسخ خوبی به درمان می دهند. اما فراموش نکنیم در این اختلال ساختاری، انسداد ایجاد شده برطرف نخواهد شد مگر با جراحی.

جراحی چگونه انجام می شود؟

در این نوع عمل، برش های کوچکی در قسمت های دارای انحراف می دهیم و غضروف یا استخوان تیغه بینی برداشته یا اصلاح می شود. البته به طور همزمان باید اعمال جراحی سینوس ها نیز انجام شود.

در این روش آندوسکوپیک برای اصلاح مناطق دچار انحراف بینی استفاده می شود. در برخی موارد شاخک های بینی باید درمان شود.

آیا با این جراحی، کجی ظاهری بینی هم اصلاح خواهد شد؟

بر خلاف تصور بسیاری از بیماران باید گفت انجام عمل انحراف به هیچ وجه باعث صاف شدن شکل ظاهری بینی نمی شود. جراحی انحراف به روش معمول صرفا نواحی ایجادکننده مانع در مسیر تنفس را اصلاح می کند و تغییری در شکل یا کجی خود بینی نمی دهد؛ بنابراین بیمارانی که همزمان خواهان اصلاح تیغه بینی و کجی ظاهری هستند، باید عمل جراحی سپتو رینوپلاستی را انجام دهند. فقط هنگام جراحی در رفتگی غضروف تحتانی بینی، گاهی انحراف ظاهری کم می شود.

چه سنی برای این عمل جراحی مناسب است؟

جز در موارد خاص بهتر است عمل جراحی بینی پس از کامل شدن رشد بینی و صورت، یعنی پس از پانزده تا هجده سالگی انجام شود. البته در شرایط خاص و مواردی که انسداد کامل یا عوارض ایجاد شده باشد، حتی در کودکان نیز می توان با رعایت برخی ملاحظات خاص به عمل جراحی اقدام کرد.

چه نکاتی در مورد عمل جراحی بینی وجود دارد؟

عمل جراحی انحراف تیغه بینی معمولا با بیهوشی عمومی انجام می شود و طول مدت زمان جراحی بستگی به شدت انحراف بینی دارد و ممکن است حدود یک ساعت به طول انجامد. بیماران نیز چند ساعت بعد از جراحی مرخص می شوند. اغلب پس از عمل، از پانسمان داخل بینی که بیشتر به صورت یک گاز آغشته به پماد آنتی بیوتیکی (تامپون) است، استفاده می شود. تامپون پس از چند روز خارج می شود.

گاهی برای این که بتوانیم تیغه اصلاح شده را در همان وضع نگه داریم، قطعاتی پلاستیکی را داخل بینی قرار می دهیم که چند هفته بعد خارج می شود.

به تازگی روش جدید دیگری وارد بازار شده که در آنها پانسمان ها قابل جذب است، اما گران است و به طور گسترده و در همه مراکز درمانی از آنها استفاده نمی شود.

بیماران ممکن است پس از عمل، دچار تورم خفیفی شوند که طبیعی است و به مرور از بین می رود.

آیا این نوع جراحی عارضه ای هم دارد؟

مانند هر جراحی دیگری، این عمل نیز با خطراتی همراه است، البته عوارض جانبی این عمل نادر و اندک است.

این عوارض شامل عفونت، خونریزی، جمع شدن خون زیر مخاط بینی، اصلاح نشدن کامل اختلال یا ایجاد اشکالی در غضروف بینی است.