پژوهشگران آمریکایی دریافته‌اند که در هنگام خواب مغز از مواد سمی و زاید پاک می‌شود. دانشمندان هشدار می‌دهند که به همین دلیل خواب کافی برای انسان بسیار ضروری است و کم‌خوابی درازمدت می‌تواند بیماری‌های جدی بیافریند.
خواب کافی
بدن ما مانند یک کارخانه پیچیده عمل می‌کند. در یک طرف رآکتورهایی قرار دارند که وظیفه سوخت و ساز را بر عهده گرفته و مقداری زیادی ماده زاید تولید می‌کنند.در طرف دیگر هم سیستم لنفاتیک قرار دارد که مسئول محافظت از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا و ذرات بیگانه‌است که برای نمونه سلول‌های توموری را از بین می‌برد. اما این سیستم برای دفع مواد زاید از مغز کافی نیست و این در حالی است که مغز ارگانی است که در آن سوخت و ساز با شدت تمام ادامه دارد و دقیقه به دقیقه باید از آن در برابر پروتئین‌هایی که به سلول‌های مغزی آسیب می‌رسانند محافظت کرد.
عملیات پاکسازی مغز
تیمی بین‌المللی در مرکز پزشکی دانشگاه روچستر آمریکا طی پژوهش‌های خود توانسته به دریافت‌های جالبی در مورد عملیات پاکسازی مغز برسد.به موجب پژوهش‌های این تیم علمی که نتایج آن در مجله معتبر "ساینس" منتشر شده، مواد سمی و زاید مغز تنها توسط سیستم لنفاتیک دفع نمی‌شوند بلکه در اینجا مغز سیستمی خاص خود دارد. این سیستم که نامش گلیمفاتیک است با سلول‌های "گلیا"ی خود نقشی اساسی در زدودن مایع مغزی و مواد زاید دارا است و می‌تواند با تولید فشار آنها را از ارگان فکری ما خارج سازد.
اما این سیستم برای کار خود به زمان نیاز دارد. دانشمندان تخمین می‌زنند که پاکسازی کامل مغز روزانه به حدود ۸ ساعت زمان احتیاج دارد و این درست همان زمانی است که انسان در بستر خود خوابیده است.به هنگام خواب فاصله بین سلول‌های مغزی زیاد می‌شود و آب میان‌سلولی به راحتی می‌تواند جریان یابد تا مواد زاید دفع شوند.
یک هشدار
پژوهشگران هشدار می‌دهند، به هنگام کمبود خواب سرویس نظافتی مغز نمی‌تواند کار خود را به طور کامل انجام دهد و این مسئله در درازمدت به مغز آسیب می‌رساند. انباشت بیش از حد مواد سمی در مغز می‌تواند بیماری‌هایی مانند آلزایمر یا پارکینسون ایجاد کند. (بیشتر بخوانید: کم خوابیدن هوش را بالا نمی‌برد)
به همین دلیل است که دانشمندان توصیه می‌کنند که به موقع بخوابیم و به مغزمان به اندازه کافی فرصت دهیم تا بتواند شستشو شود. اما این شستشو حدود ۸ ساعت زمان می‌برد؛ شستشویی که ضرری هم به محیط زیست نمی‌رساند، چون که پساب‌های آن نه تنها انتقال می‌یابند بلکه بازیافت نیز می‌شوند!
راه‌های مقابله با بدخوابی
طبق نتایج یک نظرخواهی در آلمان حدود یک دوم زنان و یک چهارم مردان از مشکل بی‌خوابی یا بدخوابی رنج می‌برند. روان‌پزشکان راه‌هایی مانند قدم زدن شبانه و گوش دادن به موسیقی ملایم را برای مقابله با بدخوابی توصیه می‌کنند.انجمن آلمانی "پزشکان اعصاب و روان‌پزشکان در اینترنت" در مقاله‌ای تحقیقی، راه‌هایی را برای مقابله با بدخوابی توصیه کرده است.
طبق برآورد این انجمن، انسان تقریبا یک سوم عمرش را در خواب به سر می‌برد. زندگی سالم و پرحرکت بدون استراحت شبانه ممکن نیست. سیستم ایمنی بدن هنگام خواب نیروی جدید ذخیره می‌کند. در مدت خواب، مغز در مقابل محرک‌ها عمل می‌کند، ماهیچه‌ها استراحت می‌کنند و پوست خود را بازسازی می‌کند. برای اینکه بدن تجدید قوا کند، لازم است که در مرحله به خواب فرو رفتن اختلالی پیش نیاید.
طبق نتایج نظرخواهی‌ای که اخیرا توسط یک شرکت بزرگ بیمه درمانی در آلمان انجام گرفته است، یک دوم زنان و یک چهارم مردان از مشکل بدخوابی رنج می‌برند. آنان یا به سختی به خواب می‌روند و یا نمی‌توانند بدون وقفه بخوابند. مهم‌ترین دلیل بدخوابی استرس است که ناشی از مشکلات شغلی، خانوادگی و یا سلامتی است. برای همین بسیار مهم است که قبل از رفتن به رختخواب، سعی کنیم به آرامش برسیم.
چه می‌توان کرد؟
پروفسور یورگن تسولی که در دانشگاه رگنزبورگ در بخش پزشکی مربوط به خواب کار می‌کند، می‌گوید، حداقل نیم ساعت قبل از رفتن به رختخواب باید آگاهانه سعی کنیم به حالت آرامش برسیم. او پیشنهاد می‌کند که شب‌ها آگاهانه به دنبال کارهایی برویم که به ما لذت می‌بخشند؛ موسیقی ملایم با صدای کم گوش دهیم و یا قدم بزنیم.
سوزانه گروس، متخصص اعصاب در مونیخ، بر این عقیده است که حرکت برای رفع استرس و رسیدن به آرامش بسیار مهم است. علاوه بر قدم زدن، او پیشنهاد می‌کند که قبل از خواب روش‌های آرامش دادن به ماهیچه‌ها را به کار ببریم. نوشیدنی‌های گرم نیز می‌توانند قبل از خواب به ما آرامش بدهند. ولی سوزانه گروس می‌گوید که بر خلاف تصورات رایج، نوشیدن شیر گرم با عسل به خیلی‌ها نمی‌سازد. به جای این، او پیشنهاد می‌کند یک لیوان آب را در جرعه‌های یکسان بنوشیم. اگر روز بسیار سختی را پشت سر گذاشته‌ایم، طبق توصیه گروس، خوب است مدتی در وان آب نه چندان گرم دراز بکشیم و در صورت امکان در وان مایعات خوشبوی ملایم بریزیم.
فاصله گرفتن از زندگی روزمره و رسیدن به آرامش، بهتر از همه در اتاقی انجام می‌گیرد که آدم خودش را در آن راحت احساس کند. اتاق خواب نباید زیادی شلوغ و به هم ریخته باشد. بهتر است وسائلی که مربوط به کار هستند، از کامپیوتر گرفته تا میز اتو، از دسترس خارج شوند. دمای اتاق خواب نیز تاثیر به‌سزایی بر خواب دارد
. دمای بین ۱۶ تا ۱۸ درجه توصیه می‌شود. نکته مهم دیگر این است که تا جای ممکن از سر و صدا جلوگیری کنیم. اگر صدای ساعت‌مان بیش از حد بلند است، آن را عوض کنیم. اگر در خیابانی پر رفت و آمد زندگی می‌کنیم، قبل از خواب پنجره‌ها را باز کنیم تا هوای خانه خوب عوض شود و بعد همه پنجره‌ها را ببندیم. در موارد اضطراری می‌توان از "توگوشی" هم استفاده کرد. تشک و لباس خواب مناسب نیز باعث خواب بهتر می‌شوند.
دلایل بدخوابی مزمن
اینکه گاهی خواب‌مان نبرد و یا حین خواب چندین بار بیدار شویم، کاملا طبیعی است. در بسیاری مواقع دلیل آن شکم بیش از اندازه پر یا زیادی خالی و یا مصرف قهوه و چای و کشیدن سیگار قبل از خواب است. ولی اگر مشکل بدخوابی بیش از چهار هفته هر شب تکرار شود و بر زندگی روزمره ما تاثیر منفی داشته باشد، آنگاه باید به پزشک مراجعه کرد. بدخوابی مزمن می‌تواند ناشی از اختلالات هورمونی و یا بیماری‌های روحی هم باشد.
گردآوری : مجله اینترنتی دلگرم
