دانستنیهای کودک و نوجوان (15)

برج لندن كي ساخته شد؟

اگر بناي جالبي در لندن باشد كه هر توريستي مي خواهد آن را از نزديك ببيند، بايد همان برج معروف لندن باشد كه نشاندهنده عظمت و تاريخ انگليس است. در نقطه اي كه اكنون اين برج قرار گرفته احتمالاً ابتدا يك دژ بريتانيائي و سپس يك دژ رومي وجود داشته است. شايد ساكسون ها هم در اين نقطه صاحب دژي بوده اند. بعد، «ويليام فاتح» دستور ساختن يك برج سفيد را داده است. كه از قديمي ترين قسمت هاي قلعه نظامي حاضر است. قسمت هاي مهم ديگر بنا هم، در زمان حكومت «هنري سوم» (72-1216) ساخته شده اند. روايت شده كه ويليام فاتح به اين منظور اين «برج» را ساخت كه مردم لندن بيشتر از او حساب ببرند و در واقع از اين برج، بيشتر به عنوان يك زندان استفاده شده است تا يك دژ نظامي. برج لندن، هنوز هم به عنوان يك «قورخانه» يا زرادخانه باقي مانده است. در عرض دو جنگ جهاني از اين برج دوباره به عنوان يك زندان استفاده شد. اين برج در زميني به مساحت قريب سيزده «اكر»، در شهر قديم لندن واقع شده است و تمام ديوار بيروني اين برج، به وسيله يك خندق بزرگ كه دور تا دور برج را گرفته، محاصره شده است. در حالي كه يك پادگان سرباز، كه براي مراقبت از برج گماشته شده اند و در گوشه و كنار اين برج قرار دارند، بيشتر توريست هاي علاقمندي كه براي ديدن برج مي آيند، ضمناً با كسان ديگري هم در برج به نام «بيف ايتر» ها نيز روبرو مي شوند كه مثلاً در حكم زندانيان برج هستند. گروهي در حدود چهل نفر مرد كه براي شغل دفاع از برج انتخاب شده اند. اين زندانبانان اونيفورم مخصوصي مي پوشند كه مربوط به زمان «هنري هشتم» يا ادوارد ششم است. دليل اين كه به اين زندانبانان «بيفايتر» مي گويند اين است كه در زمان هاي قديم زندانبان هاي اين برج هر روز يك جيره گوشت گاو (بيف) داشته اند.

جزاير هاوائي چگونه به وجود آمد؟

هاوائي يكي از جديدترين ايالاتي است كه جزو آمريكا درآمده است. اين سرزمين از گروهي جزاير واقع در اقيانوس آرام تشكيل يافته است. (تقريبا 2400 ميلي جنوب غربي كاليفرنيا). اين ايالت شامل هشت جزيره بزرگ و عمده و تعداد جزاير كوچكي است و جمعاً مساحتي قريب 6420 مايل مربع دارد. طبق روايات و افسانه هاي بومي هاوايي، يك ربّ النوع آتشفشان بوده كه پله نام داشته و او اين جزاير را آفريده است. باز هم طبق روايات و اعتقادات اهالي بومي اين سرزمين، بعضي اوقات اين ربّ النوع به دهانه هاي آتشفشاني جزيره بازگشته و آتش خود را به صورت انفجار و فوران ظاهر مي كند. واقعيت عجيب و شگرف اينجاست كه جزاير هاوائي، در واقع دماغه آتشفشان هاي بزرگي هستند كه خود آنها در ته اقيانوس آرام قرار دارند. مثلاً جزيره هاوائي (بزرگترين جزيره )، كه دو برابر جزاير ديگر است، به وسيله پنج كوه آتشفشان اشغال شده است كه ميزان فوران مواد آتشفشاني آنها يكي از ديگري بيشتر است. دو تا از آنها امروز هم همچنان فعال بوده و هنوز هم در شكل بخشيدن به جزيره و ساختمان خاص آن سهم مؤثري دارند. يكي از اين آتشفشان ها، مونالوا مي باشد كه هر سال يك بار آتشفشان مي كند. در سال 1950، اين كوه به مدت 23 روز تمام آتشفشاني و فوران كرده و گدازه هاي ( توده گداخته) خود را همچون سيلي جوشان به دريا سرازير كرد و وقتي سيل گداخته ها وارد آب اقيانوس شد، باعث مرگ هزاران ماهي گرديد. آتشفشان ديگر كه «موناكي» نام دارد، يك آتشفشان خوابيده است. كه ضمناً بلندترين كوه اقيانوس آرام به حساب مي آيد، و ارتفاع آن از سطح دريا حدود 13780 پا است. اما دامنه اين كوه تقريبا در 18000 پائي زير اقيانوس است و اگر ارتفاع اين كوه را از دامنه آن در زير آب اقيانوس در نظر بگيريم، با اين حساب، بلندترين كوه روي زمين خواهد بود. در يكي ديگر از جزاير هاوائي يعني «موئي»، يك آتشفشان موجود است كه «هاليكالا» نام دارد و به ارتفاع حدود 10025 پا، سر برافراشته است و به بزرگترين آتشفشان دنيا شهرت دارد. گشادي دهانه اين آتشفشان در حدود بيست مايل و عمق آن شايد حدود 2720 پا باشد.

شهرها چگونه به وجود آمدند؟

شهرها قسمتي از تمدن بشر به شمار مي آيند. دو كلمه «سيتي» يعني شهر و «سيويليزيشن» يعني تمدن، هر دو از لغت لاتين Civis به معني شخصي آمده است كه هم در وظايف و هم در امتيازات اجتماعي كه در آن زندگي مي كند، سهيم باشد. بنابراين وقتي انواع مختلفي از مردم، ياد گرفتند كه چطور دسته جمعي كار كرده يا مثلاً چطور دسته جمعي تفريح كنند، شهرهاي بزرگ پديد آمدند. اختلاف عمده بين شهر و شهرك و دهكده در مساحت آنهاست. معمولاً از لحاظ اندازه شهر از بقيه بزرگتر است و تقريباً تمام شهرهاي كنوني در ابتداء به اندازه يك دهكده بوده اند. دقيقاً كسي نمي داند كه اولين شهر دنيا چه موقع و به دست چه كسي به وجود آمد. شايد مثلاً وقتي يك قبيله سرگردان از شكارچيان و غيره به دنبال جاي مناسبي مي گشته اند تا براي محل سكونتشان انتخابش كنند، اين رويداد تقريباً در شش هزار سال قبل از ميلاد يا احتمالاً زودتر از اين تاريخ انجام گرفته است. در سه هزار سال قبل از ميلاد بشر شهرهاي بزرگي ساخته و در آنها زندگي مي كرده است. در يك دوران خيلي ابتدائي تاريخ، قبل از به وجود آمدن شهرها، بشر متوجه اين نكته شده كه اگر حيوانات را گرفته و آنها را رام و اهلي كند؛ به اين ترتيب به روش آسانتري مي تواند غذاي خود را تأمين نمايد. چون در اين صورت ديگر لازم نبود كه هر وقت احساس گرسنگي مي كند مجبور شود براي شكار حيوانات روانه جنگل و غيره شود و همچنين متوجه نكته ديگري نيز شد كه عبارت بود از اين كه اگر خودش ميوه و يا غله بكارد آسان تر مي تواند به اين خوراكي دسترسي داشته باشد. از اينرو، بشر شروع به زراعت و كشاورزي و پرورش حيوانات كرد. اما مردم اگر مي خواستند، دائماً از اين جا به آنجا كوچ كنند، پس تكليف زراعت و كشاورزي چه مي شد. چون براي امر زراعت لازم است كه انسان مدتي كافي، مثلاً تا رسيدن وقت خرمن، در يك جا اقامت كند. يا علاوه بر آن كوچ دادن گله هاي حيوانات از اين محل به محل ديگر كار آساني نبود. با اين دلايل قبيله هاي مختلف بشري، يك جاي معيني را براي سكونت دائمي خود انتخاب كرده و بدين ترتيب كم كم شهرها و دهكده ها پا به عرصه وجود گذاشتند. در حال حاضر از آن دهكده هاي اوليه ديگر آثاري به جا نمانده است. چون در آن موقع همه ي خانه ها از پوست يا چوب يا گل ساخته مي شده، و كم كم با گذشت زمان، بشر ياد گرفته كه چگونه آنها را از مواد بادوام تري بسازد، بنابراين دهكده هاي ساده زراعتي اوليه كم كم توسعه و تغيير شكل يافته و جاي خود را به شهرك ها و شهرهاي بزرگ داده اند.