اشتباهات، بستر موفقیت اند!
هرگز در زندگی نباید عواقب و اشتباهات را فراموش کرد. با این که به عنوان انسان در انتخاب اعمال خود آزادیم، در انتخاب عواقب آن اعمال، آزاد نیستیم. عواقب، تابع قوانین طبیعی اند. می توانیم تصمیم بگیریم که صادق باشیم؛ اما نمی توانیم تضمین کنیم که دیگران نیز چنین کنند. رفتار ما تابع اصول است. زندگانی هماهنگ با اصول، نتایج مثبت به بار می آورد و تخلّف از آنها عواقب منفی. در هر وضعیتی آزادیم که واکنش خود را انتخاب کنیم؛ اما با این کار، نتیجه ملازم با آن را نیز انتخاب می کنیم. بی شک، در زندگی ما گاه و بی گاه پیش آمده که احساس کرده ایم راه به خطا رفته ایم و یا اگر قرار بود دست به آن انتخاب نزنیم، حدود دیگری را انتخاب می کردیم و حال، با شهامت و صداقت، از انتخاب خود به عنوان اشتباه، یاد می کنیم و این دومین چیزی است که موجب ایجاد اندیشه ژرف تر می شود. برای آنانی که از ندامت آکنده اند، شاید بهترین جمله این چنین بیان شود که اشتباهات، در حلقه نگرانی هایی قرار می گیرند که نمی توانیم آنها را باز خوانیم و کارِکرده را ناکرده کنیم و به قول معروف: آب رفته را نمی توان به جوی، باز گردانْد.
نگرش عامل، نسبت به اشتباه، تصدیق بی درنگ آن و تصحیح آن و آموختن از آن است. این امر، عملاً موجب می شود که شکست به موفقیت تبدیل شود. موفقیت، روی دیگر شکست است؛ اما تصدیق نکردن اشتباه و تصحیح نکردن آن و نیاموختن از آن، اشتباه از نوعی دیگر است و باعث اغفال فرد می شود و این اشتباه دوم، باعث تأیید نابه جای اشتباه نخست می شود. آنچه بیش از اشتباه، ما را می آزارد، واکنش ما نسبت به اشتباه است که بی شک بر لحظه بعد تأثیر می گذارد. اگر اشتباهات خود را به خوبی دریابیم و در صدد تصحیح آنها برآییم، باعث می شویم که از اقتدار آنها بر لحظات بعد بکاهیم و خودمان دیگربار، قدرتمند شویم.
در نگرشی کلان، انسان عامل، انسانی است که نه تنها از اشتباهات خود، که از اشتباهات دیگران نیز درس می گیرد. در آموزه های دینی و احادیث ما نیز بر این ویژگی تأکید بسیار شده و قرآن، مرتباً به انسان گوشزد می کند: آیا تدبّر می کنی؟ آیا تعقّل می کنی؟ آیا در احوال مردم و گذشتگان می اندیشی؟
نگاه موشکافانه به آیاتی که در آنها جملاتی
نظیر «أفَلا تَعقِلونَ»، «أفَلا تَنظُرونَ»، «أفَلا یَعلَمونَ»، آورده شده، ما را به سوی این نگاه سوق می دهد که بهترین راه برای جلوگیری از به وجود آمدن تجربه تلخ، دقت در احوال گذشتگان است. همچنین در قرآن، تأکید فراوان بر این مطلب شده که انسان، موجودی است خطاکار و این به معنای تأیید یا پذیرش خطا نیست؛ بلکه قرآن در مقام نمایاندن خود انسان به اوست. در چنین ژرفایی از اندیشه، ملامت و اندوه جایی ندارد و آنچه اصل و اساس است، پویایی است و از اشتباهات گذشته خود و دیگران درس گرفتن!
فهرست منابع
1. هفت عادت مردان مؤثر، استفان کاوی، ترجمه: محمدرضا آل یاسین.
2. پژوهشی در زمینه خلاقیت فکر و تأثیر آن در زندگی، چارلز بارکر، ترجمه هوشیار رزم آرا.
3. سیری در کمال فردی، کنت بلانکارد، ترجمه: محمدرضا آل یاسین.
4. تدابیر موفقیت، ادوارد دوبونو، ترجمه هادی رشیدیان.
5. راه موفقیت، جان گری، ترجمه: عباس چینی و مهدی قراچه داغی.
