ازندگانی حضرت ابوالفضل دایرة المعارفی است که چگونه زیستن و آگاهانه رفتن را به ما می آموزد و فرصت دستیابی به مقام آدمیت را هموار می سازد.
دراین نوشتار از رهگذر تربیت عباس پرتوی از فروغ معنویت امام علی وجلوه ای ازروشنی ولایت ام البنین (علیه السلام) درپرورش فرزند نصیب انسان می شود و آینه¬ای از روشنایی فضایل ابوالفضل دیدگان آدمی را نورانی می کند. باهم به مدینه می رویم تا از کوچه های بنی هاشم به سرای امیرمؤمنان پای دل گذاریم و از آغازین لحظه های زندگانی پور دلبندش عباس با او همراه شویم.
طلوع ماه در مدینه
زمبن مدینه با نیم نگاه خورشید روشنایی می گرفت و تابش طلایی آفتاب، جمعه، چهارمین روز شعبان سال 26 هجری را نوری دیگر می بخشید.باور دلهای شیفتگان امیرالمؤمنین علی لبریز از شور و عشق شده بود و آغوش کوچه های بنی هاشم به روی زائران خانه حضرت گشاده می نمود
چهره علاقه مندان اهل بیت (علیه السلام) را شبنم شادی فرا گرفته بود و برای دیدار نور رسیده مولای خویش بر یکدیگر پیشی میگرفتند. شور و هلهله خانه علی و«فاطمه کلابیه» را فرا گرفته بود و نگاه همگان به سخوت لبان مولا بود. تا انتخاب نام طفل را نظاره کنند وشیدینی اولین کلام او را بیابند. دراین هنگام گویی مام کودک، ام البنین (عبه السلام) نوزاد را به علی تقدیم کرد. امام فرزند دلبند خود را به سینه چسباند، با صدایی آسمانی در گوش راست فرزند اذن ودر گوش چپش اقانه گفت تا در گلستان وجود او شاخسار ایمان و عشق به «توحید» و«نبوت» نمایان شود؛ تا از بلندی همتش آبشار شوق به «امامت» جاری شود وتا همیشه ایام در سایه سار «ولایت» سروی سبز باشد. چون نسیم اذان واقامه بر روان پاک وسپید طفل وزید، امام با واژه ی مهر آفرین و روح افزا، نام فرزند را بیان فرمود: «عباس» یعنی شیر بیشه شجاعت و قهرمان میدان نبرد. دلاوری از
شجاعان اسلام و قهرمانی که در برابر باطل و ستم عبوس و خشمگین است و در مقابل خیر و نیکی شادان و متبسم رواق چشمان اطرافیان را هاله ای از عشق و امید فرا گرفته بود. فاطمه کلابیه بیش از دیگران از خشنودی امام علی شادمان و خرسند بود. در این لحظه الماس بوسه علی بر بلور وجود نشست وپیکر کوچک عباس با اولین نوازش و عا طفه آشنا شد؛ اما این شادمانی لحظاتی بعد با توفان غم در هم پیچیده شد. ناگهان گوهر اشک از دیدگان امیرمؤمنان بر سینه سیمایش پدیدار شد؛ صدای گریه ان حضرت دلها را مالامال از اندوه ساخت وفرمود. گویا می بینم این دستها یوم الطف در کنار نهر فرات در یاری برادرش حسین از بدن جدا خواهد شد.
ایام نوجوانی و جوانی
محبت پدری گاه علی را بر آن می داشت تا پاره پیکرش را ببوسد، ببوید و با آداب و اخلاق اسلامی آشنا سازد. از این رو لحظاتی عباس را از خود دور نمی ساخت. فرزند پاکدل علی در مدت 14 سال و 47 روز که با پدر زیست، همیشه در حرب و محراب و غربت و وطن در کنار او حضور داشت. در ایام دشوار خلافت، لحظه ای از وی جدا نشد و آن گاه که در سال 37 هجری قمری جنگ صفین پیش آمد، با آن که حدود 12 سال داشت، حماسه ای جاوید آفرید.
کينه های مهرافروز
دیباچه صفات اخلاقی افراد و فهرست فضایل معنوی انسان ها در کنیه آنان نمایان است، عباس انسانی آسمانی بود که بلندای عظمتش کینه های بسیاری برای او پدید آورد.«ابوالفضل» مشهورترین کنیه برخی از صاحب نظران را بر آن داشت تا شعاع چشمگیر شخصیت عباس را بستر این واژه بدانند. ویژگی های دوران کودکی و شکوهمندی روح افزای نوجوانی او نشان از بزرگی مقام وی داشت بسیاری از فرهیختگان و شعرا بهرمندی از فضایل فراوان را علت این لقب دانسته اند.
از سوی دیگر، پاره ای از محققان و اندیشمندای بهره مندی از نعمت وجود فرزندی به نام «فضل» را دلیل این کینه شمرده اند «ابوالقاسم» کنیه ای دیگر است.مورخان با ژرف نگری در واژه های معرفت آفرین زیارت اربعین، این کلمه را کنیه آن حضرت دانسته اند . آنجا که جابر انصاری خطاب به این رادمرد الهی می گوید:
السلام علیک یا ابالقاسم، السلام علیک یا عباس بن علی
سلام برتو ای پدر قاسم؛ سلام برتو ای عباس بن علی.
عباس نزد خداوند تیارک و تعالی مقامی دارد که تمامی شهیدان در روز قیامت بر او غبطه می خورند و رسیدن به آن مقام را آرزو می کنند.
آفتاب آمد دلیل آفتاب
کلام معصومان (علیه السلام) در باره شخصیت حضرت ابوالفضل طلوعی دیگر از معرفت درآسمان دلها می آفریند.نخست در محضر دخت آفتاب حضرت زهرا می نشینیم و از آن هنگام می گوییم که در قیامت، رسول اکرم اسلام علی را می طلبد و می فر ماید: نزد فاطمه برو و بگو آنچه برای شفاعت{گنهکاران} در این روز بزرگ فراهم ساخته، حاضر کند.
پاک بانوی آفرینش در جواب حضرت می فرماید:
ای امیر مؤمنان دو دست بریده پسرم عباس برای مقام شفاعت من کافی است.
امام سجاد در سختی کوتاه بلندای عظمت مقام عمویش ابوالفضل را چنین بیان می کند:
خداوند عمویم عباس بن علی را رحمت کند؛ به تحقیق که ایثار و جانبازی کرد؛ وخود را فدای برادرش ساخت تا دستانش قطع شد. خداوند در برابر این فداکاری، بسان عمویش جعفر طیار، دو بال به او عنایت کرد تا به یاری آنها همراه فرشتگان در بهشت پرواز کند. همانا عباس نزد خداوند تبارک و تعالی مقامی دارد که تمامی شهیدان در روز قیامت بر او غبطه می خورند و رسیدن به آن مقام را آرزو می کنند.
امام صادق در عباراتی روشن و معرفت آموز عمویش عباس بن علی را صاحب صفات زیر می شمرد:
1. بصیرت نافذ 2. بینش عظیم 3. ایمان بسیار وشدید 4. جهاد در محضر امام حسین 5. جانبازی وایثار 6. شهادت در راه امام خود 7. تسلیم در برابر جانشین رسول خدا 8. تصدیق امام حسین 9. وفاداری 10. خیر خواهی امام 11. تلاش تا اخرین حد و...
