جهان پهلوانا ، صفاي تو باد دل مهرورزان ، سراي توباد
جهان ورزش ، هرگز ياد ندارد ، قهرماني با اينهمه عاشق و سپاسگزار ....
به راستي ، كه را سراغ داريد، تا اين اندازه محبوب و ستودني ؟
احمدآئيك : با ديدن عكس تختي عالم ديگري پيدا كردم
احمدآئيك ، قهرمان نامدار جهان و المپيك آخرين رقيب شاخص تختي محسوب مي شود كه دوبار در بازيهاي المپيك 1964 توكيو (ژاپن ) و مسابقات قهرماني جهان درسال 1966 توليدو (آمريكا) ، با جهان پهلوان مبارزه كردو هر 2 بار با يك خاك بر تختي پيروز شد. در آن سالها، آئيك يك كشتي گير جوان و تازه نفس بود و تختي در پايان خط قهرماني !
آئيك ، تختي را در كشتي الگوي خود مي داند و بارها به اين موضوع اشاره كرده است. وي در مورد اينكه چگونه تختي را شناخته است مي گويد :
« من اهل سيواس هستم . يكبار در جواني ، در يكي از قهوه خانه هاي سيواس ، عكسی از تختي را روي ديوار مشاهده كردم . در آن موقع، تمرين كشتي راتازه آغاز كرده بودم و باور كنيد با ديدن اين عكس، عالم ديگري پيدا كردم و پيش خود گفتم ، آيا مي شود منهم مثل تختي روزي قهرمان جهان بشوم ؟ من سالها با اين افكار زندگي كردم .....
من تختي رانخستين بار در سال 1960 در جريان يك مسابقه دوستانه كشتي بين ايران و تركيه ديدم و مي دانستم كه او قهرمان بزرگي است و توانسته كشتي گيران نيرومندي همچون مصطفي كورت ،بکربوکر ،وايكنگ پالم و .... را ضربه فني كند. در آن زمان من يك تماشاچي مسابقات بودم. خوب تمرين مي كردم و تختي را درخيال خود بالاتر از همه مي دانستم.....
در المپيك 1964 توكيو ، من جوان و سرحال بودم . معلوم بود كه تختي انرژي سابق را ندارد . چندان سرحال بنظر نميرسيد . دراين بازيها، علاوه بر تختي، روي آلكساندرمدويد از شوروي و سعيد مصطفي اف از بلغارستان نيز حساب مي كردم كه قدرتمندان وزن 97 كيلو بودند. قبل از آغاز مسابقه ها ، وقتي تختي مرا در اردو ديد ، گل از گلش شكفت! با آنكه زياد مرا نمي شناخت بغلم كرد. يكديگر را در آغوش گرفتيم . من او را به عنوان يك سمبل بزرگ قبول كرده بودم . در حقيقت او الگوي من بود.
از جواني هم مي خواستم راه تختي را بروم . او هشت سال از من بزرگتر بود. كشتي من و او در توكيو بسيار مهيج و جالب شده بود: تختي يك كشتي گير «زيرگير» بود و براي گرفتن (يك خم و دوخم) من چند بار هجوم آورد و هر بار من رويش خيمه مي زدم و سرانجام كشتي با يك خاك به نفع من تمام شد.
عصمت آتلی :در تركيه ، تختي غوغا كرد !
عصمت آتلي ديگر كشتي گير شاخص تركيه، جمعاً سه بار با تختي مبارزه كرد. دو كشتي را باخت و يكبار برد. پيروزي اش بر تختي در فينال المپيك 1960 رم بسيار پر سر و صدا بود ، اما دو سال بعد در توليدو آمريكا مسابقات جهاني سال 1962 خيلي راحت مغلوب تختي شد و از دور مسابقات كنار رفت.
عصمت اتلي ، خاطرات جالب توجهي از تختي دارد:
« در سالهاي دور، تختي به همراه تيم كشتي ايران به شهر « آدانا» آمده بود . او در آن زمان از شهرت زياد برخوردار بود و در تركيه مي گفتند كسي قادر نيست تختي را شكست دهد. « بكربوكر » قهرمان مشهور ترك اعلام كرد كه مي تواند تختي را با فن «لنگ » مغلوب كند. اما از شما چه پنهان كه هنوز سه دقيقه از كشتي این دو نگذشته بود كه قهرمان ترك با ضربه فني باخت و به علت فشاري كه به او وارد شده بود، براي معالجه به بيمارستان فرستاده شد! حريف دوم تختي در اين سفر، «مصطفي كورت » بود كه ايراني ها او را خوب مي شناسند. كورت هم ادعا داشت كه فقط او قادر است تختي را شكست دهد. وقتي كشتي اين دو آغاز شد ، مصطفي كورت در دستان تختي ، همچون يك بچه اسير بود و نتوانست بيش از يك دقيقه مقاومت كند . تختي با اين دو پيروزي بزرگ ، در تركيه غوغا كرد!.....
در سال 1958 بهمراه تيم ملي تركيه براي شركت در دو ديدار دوستانه با تيم ملي ايران ، به تهران آمدم . تختي ، ابتدا « محمد علي ياخچي » كه يكي از قهرمانان كشتي هاي سنتي تركيه بود را ضربه فني كرد.
من تصور مي كردم حداقل بتوانم با تختي مساوي كنم ، اما صادقانه مي گويم كه در اين كشتي ، پهلوان بزرگ شما ، با قدرت فراوان امتيازهاي زيادي از من گرفت و با امتياز 0-13 شكستم داد. اين سخت ترين كشتي من و مهم ترين باخت ام طي سالها مبارزه در ميدان هاي بين المللي بود كه هيچ وقت آن را فراموش نمي كنم .....
در سال 1962 در مسابقات جهاني توليدو ،حتي به الكساندر مدويد كه مدال طلا گرفت با يك خاك بازنده شدم ، ولي خوب مي دانستم كه هيچگاه نمي توانم در برابر قدرت و تكنيك تختي مقاوم باشم و كشتي را در توليدو آمريكا با نتيجه 3 بر يك به وي واگذار كردم.
عصمت آتلي در مورد خصوصيات اخلاقي تختي مي گويد:
« تختي ،قهرماني بود كه شايد مثل او ، دو يا سه نفر ديگر نيامده باشند . از همه مهمتر ، او انساني والا بود . خصوصيات اخلاقي و صميميت او را در هيچ كشتي گير ديگري نديده ام ».
داوید جیما کوریدزه
داويد جيما كوريدزه قهرمان و دارنده مدال طلاي وزن ششم المپيك 1952 هلسينکي در باره تختي گفت: او يك انسان كامل بود.
« جيما كوريدزه » اولين حريف روسي تختي بود كه در المپيك 1952 با جهان پهلوان رو به رو شد . پير كشتي گرجستاني هنوز وقتي از آن مبارزه حرف مي زند، ملتهب مي شود . او ميگفت : كشتي هاي تختي را در دوره هاي مقدماتي ديده بودم .جواني بود برازنده و سري داشت نترس ، قوي بود و مستحكم .
دلواپس بودم و نگران . آخر، اين آخرين ميدان ورزشي من به حساب مي آمد و من بايد مدال طلا مي گرفتم خوب يادم مي آيد ، ( مدت كشتي در آن زمان 12 دقيقه بود) من 12 دقيقه با تختي جنگيدم . اول فكر مي كردم اين جواني كه دست و پا هايش مثل فولاداست. انعطاف بدني ندارد ، اما در عمل ديدم ، حريف جوانم مثل ژيمناست ها پر انعطاف است . فقط اين را بگويم ،يك معجزه مدال طلاي المپيك 1952 را به من ارزاني داشت ، اما خودم بهتر از همه مي دانستم ،حق تختي در مقابل من با خت نبوده است .
من تختي را به خاطر اخلاق ، انسانيت و معرفتش دوست مي داشتم .او عالي بود و يك انسان كامل . من فكر نمي كنم ، ديگر مثل تختي ورزشكاري پا به عرصه كشتي بگذارد. او حتي بعد از شكست هم به من احترام مي گذاشت و من هنوز خاطره آن لبخند هاي مليح او را در ذهن دارم .
آن از فنا نا پذيريش در كشتي و اينهم از جوانمردي و پهلوانيش درمقابل حريفان ، پس زنده باد تختي، هميشه جاويد و پيروز.
الكساندر مدويد
پرافتخارترين كشتي گير تاريخ ، سه بار در برابر تختي ايستاد . با او بارها درمورد برخورد هايش با جهان پهلوان و خاطراتي كه دارد به صحبت نشسته ايم . مدويد خود را بسيار نزديك به تختي احساس مي كند و از تمجيد و تكريم او هيچگاه غافل نيست .
« آشنايي با تختي براي من افتخار بزرگي به حساب مي آيد . تختي بسيار خوب و فني كشتي مي گرفت و من چيزهاي زيادي از او آموختم ......
ما روي تشك دو حريف سخت كوش بوديم و در خارج از آن ، دو دوست جدا نشدني ..... آشنايي ما از سال 1961 در جريان مسابقه هاي قهرماني جهان در يوكوهاما (ژاپن) آغاز شد . در آن ميدان بزرگ ، تختي برنده مدال طلاي وزن هفتم شد و من در وزن هشتم مدال برنز گرفتم .
اين نخستين حضور من در مسابقات جهاني بود. درهمين مسابقات بود كه تختي را شناختم و از نزديك به قدرت و بزرگي اش پي بردم .... او هميشه مرا دوست ميداشت . او ملت خودش را هم دوست داشت و فكر مي كنم تختي اصولا براي ملتش زندگي مي كرد ......
الكساندر مدويد: تختي مي تواند الگوي خوبي ، از نظر ورزشي و اخلاقي براي جوانان شما باشد».
غلامرضا تختي از سال 1951 مسابقات جهاني هلسينگي آغاز و در سال 1966 مسابقات جهاني توليدو آمريكا به نقطه پايان رسيد . يعني چهارده سال پيش از الكساندر مدويد مرد افسانه اي كشتي شوروي و جهان كه از سال 1961 مسابقات جهاني يوكوها ما تا المپيك 1972 مونيخ ( آلمان )در صحنه قهرماني حضوري قهرمانانه داشت .
خاطره ای دیگر از جهان پهلوان
درمسابقات جام جهاني سال 1958 صوفيه (بلغارستان ) نيز تختي روح بزرگوار خود را بنمايش گذاشت در آن مسابقات ، تختي با آناتولي آلبول از روسيه و پتكوسيراكف از بلغارستان و تعدادي كشتي گير ديگر رقابت داشت . در شب نخست مسابقات آلبول در يك ديدار پرابهام با امتياز (1-0) بر تختي غلبه كرد . پس از آن احمد قرا باجاق كشتي كير تركيه ،آناتولي آلبول روس را با امتياز شكست داد و پس از آن پتكوسيراكف بلغاري هم از سد آلبول با پيروزي عبور نمود . در شب آخر سرنوشت قهرماني وزن هفتم در گرو ديدار تختي و سيراكف بود، اگر تختي مغلوب سيراكف مي شد او برمسند قهرماني جهان تكيه مي زد و اگر تختي بر سيراكف پيروز ميشد مقام قهرماني به آلبول مي رسد و تختي به مقام دوم و سيراكف به مقام چهارم مي رسيد.
شب پيش ازاين ديدار سيراكف با يك مترجم در حضور مهدي يعقوبي كشتي گير وزن دوم تيم ملي به تختي مراجعه ميكند و با لحني التماس گونه از تختي مي خواهد كه با امتياز به او ببازد تا وي نزد ملتش سرافكنده نشود. تختي با آنكه خود به مدال نقره دست مي يافت پيشنهاد سيراكف را در اردوي ايران درحضور حبيب الله بلور مربي تيم مطرح كرد و گفت :
حالا كه سيراكف به شكست خود معترف است پيروزي براو چه لذتي دارد؟.
من با شكست دادن او هم نمي توانم به مدال طلا برسم پس اجازه بدهيد كه به او ببازم تا حداقل سيراكف نزد ملتش سرافراز باشد!
حبيب الله بلور (مربي) و سرپرستان و تني چنداز قهرمانان با پيشنهاد تختي مخالفت مي كنند و مي گويند با اينكار ارزش مبارزه و كشتي گرفتن را از بين خواهي برد.سرانجام تختي تحت تاثير كلام بلور و قهرمانان به سيراكف اطلاع مي دهد كه نمي تواند در اين كشتي از پيش باخته باشد . با سيراكف كشتي مي گيرد و پشت او را بر تشك آشنا ميكند.
مسابقات جهاني توليدو آمريكا سال 1962:
ببينيد عصمت آتلي قهرمان المپيك 1960 رم چطور اسير و گرفتار تختي شده است سرانجام آتلي كشتي را بانتيجه 1-3 باخت و از دور مسابقات خارج شد .
مسابقات جهاني توليدو آمريكا سال 1962
غلامرضا تختي با چه رشادتي عصمت آتلي را اينچنین بخطر انداخته است
مسابقات جهاني كشتي سال 1974 استانبول ( تركيه )
نويسنده ( جمشيد آرش ) در كنار قهرمانان المپيك و جهان ، احمد آئيك و عصمت اتلي ( و مترجم).آندو قهرمان چقدر بنيكي از تختي و كشتي هايش صحبت كردند.
الكساندر مدويد : پر افتخار ترين قهرمان المپيك و جهان
مسابقات جهاني توليدو آمريكا سال 1966:
صحنه بسيار زيبائي از كشتي غلامرضا تختي و الكساندرمدويد
سكوي وزن ششم المپيك 1952 هلسينگي (فنلاند)
1- داويد جيما كوريدزه از شوروي مدال طلا
2- غلامرضا تختي از ايران مدال نقره
3- گيوريگس از مجارستان مدال برنز
سكوي وزن هفتم المپيك 1960 رم
1- عصمت آتلي از تركيه مدال طلا
2- غلامرضا تختي از ايران مدال نقره
3- آناتولي آلبول از شوروي مدال برنز
الكساندر مدويد دارنده 3 مدال طلاي المپيك و 8 مدال طلاي مسابقات جهاني و چندين مدالهاي گوناگون مسابقات اروپا و آمريكا
المپيك 1952 هلسينگي
كشتي فينال وزن ششم بين غلامرضا تختي و داويد جيما كوريدزه برگزار همانطوريكه مشاهده مي نمائيد تختي با فن يك پا رو كار جيماكوريدزه را بخطر مي اندازد وليكن به ناحق داوران اين كشتي را با نتيجه 1-2 بسود حريف شوروي اعلام نمودند
المپيك 1960 رم
داور پيروزي عصمت آتلي را بر تختي اعلام مي نمايد
