جمهوری آذربایجان

آذربایجان


جمهوری آذربایجان (به آذربایجانی: Azərbaycan Respublikası) کشوری در منطقهٔ جغرافیایی قفقاز و در گذرگاه

اروپا و آسیای جنوب غربی و در کنار دریای خزر می‌باشد. پایتخت آن باکو است.

کشورهای همسایهٔ جمهوری آذربایجان عبارت‌اند از: ایران در جنوب، ارمنستان و ترکیه در غرب، گرجستان در

شمال غربی، و روسیه در شمال. همچنین این کشور دارای مرز آبی با کشورهای ترکمنستان و قزاقستان در

کنارهٔ دریای خزر نیز هست.

جمهوری خودمختار نخجوان که از خاک اصلی جمهوری آذربایجان جدا مانده و استان خودمختار قره‌باغ

کوهستانی نیز واحدهای فدرال جمهوری آذربایجان هستند. ناحیهٔ قره‌باغ و هفت بخش پیرامون آن واقع در جنوب

غربی جمهوری آذربایجان در جریان جنگ قره‌باغ، به اشغال نیروهای ارمنستان درآمده‌است.[۱][پیوند مرده]

نوع حکومت جمهوری آذربایجان، جمهوری پارلمانی چند حزبی با یک مجلس قانون‌گذاری است. جمهوری

آذربایجان سکولار است و از سال ۲۰۰۱ به عضویت شورای اروپا درآمده‌است. بیشتر جمعیت جمهوری آذربایجان

مسلمان شیعه هستند. 92%[۲] جمعیت آن ترک‌ هستند. در کنار زبان ترکی آذربایجانی (زبان رسمی)،

زبان‌های روسی، ارمنی، کردی، تالشی، تاتی، عبری، و لزگی نیز صحبت می‌شود.

جغرافیا
توپوگرافی جمهوری آذربایجان

جمهوری آذربایجان در جنوب رشته کوه‌های قفقاز و شمال رودخانه ارس و در کنار دریای خزر واقع شده‌است.

سه رشته‌کوه قفقاز بزرگ در شمال، قفقاز کوچک در غرب، و کوه‌های تالش در جنوب این کشور را احاطه

کرده‌است و قله بازاردوزو (Bazardüzü) بلندترین نقطه آن است. نواحی میانی شامل جلگه‌های آران میانی،

مغان و میل و سواحل دریای خزر کم ارتفاع و پست بوده و ارتفاع در پست ترین قسمت ۲۸ متر پایین‌تر از سطح

دریاهای آزاد است. جمهوری آذربایجان یک کشور محاط در خشکی است. این کشور در پیرامون دریای خزر، که

یک دریای بسته‌است، واقع شده و طول خط ساحلی آن ۸۰۰ کیلومتر است.

مرزها

* ارمنستان: ۷۸۷ کیلومتر
* ایران: ۶۱۱ کیلومتر
* گرجستان: ۳۲۲ کیلومتر
* روسیه: ۲۸۴ کیلومتر
* ترکیه: ۹ کیلومتر

رودها[۳]

* آقستافا
* ارس
* پیرساعت
* ترتر
* توریان
* سامور
* سومقاییت
* قابیرری
* قانیخ
* کورا
* ویلش
* هکری

دریاچه‌های داخلی

# دریاچهٔ مارال‌گول
# دریاچهٔ ماسازی

جزایر

جزایر متعلق به جمهوری آذربایجان در دریای خزر عبارتند از:

* جزیرهٔ بوللا
* جزیرهٔ چیکیل
* جزیرهٔ چیلو
* جزیرهٔ زنبیل
* جزیرهٔ سنگی مغان
* جزیرهٔ گیل
* جزیرهٔ گیلین‌یانی
* جزیرهٔ پیراللهی
* جزیرهٔ قاراسو
* جزیرهٔ قوم
* جزیرهٔ نارگین
* جزیرهٔ وولاف

پارک‌های ملی

# شرون
# پارک ملی آق‌گول
# پارک ملی آلتی‌آغاج
# پارک‌ ملی اردوباد
# پارک ملی شیروان
# پارک ملی هیرکان
تقسیمات کشوری

جمهوری آذربایجان به ۵۹ بخش، ۱۱ شهر و ۱ جمهوری خودمختار تقسیم شده‌است. جمهوری خودمختار

نخجوان دارای ۷ بخش است و بدین ترتیب، این کشور جمعاً به ۶۶ بخش تقسیم شده‌است. علاوه بر این این

کشور به ۱۰ ناحیه اقتصادی تقسیم شده‌است. نواحی اقتصادی جمهوری آذربایجان عبارتند از:

* آبشوران
* قوبا-خاچماز
* داغلیق شیروان
* شکی-زاکاتالا
* گنجه-قازاخ
* یوخاری قاراباغ
* کلبجر-لاچین
* کورا
* کورای مرکزی
* لنکران-آستارا

شهرهای مهم

ده شهر مهم و پرجمعیت جمهوری آذربایجان عبارتند از:[۵] (جمعیت شهرها در سال ۲۰۰۷، داخل پرانتز نوشته

شده‌است)

* باکو (۱٬۸۹۳٬۰۰۰ نفر)
* گنجه (۳۰۷٬۰۰۰ نفر)
* سومقاییت (۲۶۸٬۰۰۰ نفر)
* مینگچویر (۹۵٬۵۰۰ نفر)
* نخجوان (۷۰٬۴۰۰ نفر)
* شیروان (۶۹٬۶۰۰ نفر)
* شکی (۶۲٬۵۰۰ نفر)
* یولاخ (۵۴٬۷۰۰ نفر)
* خان‌کندی (۵۳٬۰۰۰ نفر)
* لنکران (۴۸٬۵۰۰ نفر)
* آق‌دام (۳۹٬۵۰۰ نفر)
* بردع (۳۸٬۰۰۰ نفر)

تاریخچه
سلجوقیان

در دوره سلجوقیان حکمرانان محلی آذربایجان که خراج گزار سلجوقیان بودند این سرزمین را اداره می‌کردند.

دوران سلجوقیان دوران شکوفای ادبیات فارسی در منطقه آران و شیروان است. مشهورترین شاعران این دوران،

نظامی گنجوی و خاقانی شروانی می‌باشند.

حمله مغول و تیمور

در قرون سیزده و چهارده میلادی با هجوم مغولها و تاتارها(تیمور لنگ)سلسله‌های محلی ور افتادند. در قرن

پانزده میلادی خانات محلی تحت سلطه آق قویونلو‌ها، تا به سلطنت رسیدن شاه اسماعیل صفوی به قسمت

عمده اران، شروان و قره باغ تسلط داشتند. آران و شروان (جمهوری آذربایجان) جزو اولین مناطقی بود که شاه

اسماعیل یکم صفوی تحت سلطه خود در آورد. بعد از جنگ تاریخی چالدران این منطقه به اشغال ترکان عثمانی

درآمد تا دو باره هشتاد سال بعد ایرانیان(شاه عباس) موفق به بازپسگیری این منطقه شدند.

هافشاریه و قاجاری

در قرون بعد تحت حکومت افشاریه و سپس این سرزمین در داخل حکومت قاجاریه قرار داشته که در نهایت به

سال ۱۲۰۷ خورشیدی در پی پیمان ترکمانچای میان ایران و روسیه از ایران جدا و به ضمیمهٔ روسیه تزاری شد.

جمهوری دمکراتیک آذربایجان در سال ۱۹۱۸ به‌دنبال فروپاشی روسیه تزاری اعلام موجودیت کرد. رهبری این

جمهوری را محمد امین رسولزاده از حزب مساوات آذربایجان بر عهده داشت. سران این دولت نام آذربایجان را بر

این جمهوری گذاشتند

اقتصاد

بانک ملی (مرکزی) جمهوری آذربایجان

نرخ رشدجمعیت: ۵۲/۰

متوسط تولید ناخالص داخلی:۳۴۰۰ دلار

نرخ رشد اقتصادی:۱۰٫۲ (۲۰۰۴)

جمهوری آذربایجان در مقایسه با جمهوریهای تازه استقلال یافته اطراف خود در اثر بهره برداری از منابع نفتی و

سرمایه گزاری پس از استقلال توسعه بیشتری پیدا کرده‌است. با وجود این بعد از استقلال این کشور، تورم

فزاینده ناشی از آثار جنگ قره‌باغ همراه با سیاست‌های آزادسازی قیمت‌ها و خصوصی سازی اقتصاد موجب

شد که مردم جمهوری آذربایجان تحت فشارهای شدید اقتصادی قرار گیرند و قدرت خرید آنها به سرعت کاهش

یابد ولی از سال ۱۹۹۶ میلادی، افزایش درآمدهای حاصل از قراردادهای نفتی بین المللی، روند رو به رشد

سرمایه گذاری خارجی، اعتبارات صندوق بین المللی پول و بانک جهانی و مساعدت کشورهای اروپایی موجب

شد تا اقتصاد نابسامان این کشور کمی رو به بهبود گذارد.

جمهوری آذربایجان برای ثبات بخشیدن به اوضاع اقتصادی با کمک صندوق بین المللی پول دو برنامهٔ اقتصادی را

به اجرا درآورده و توانسته‌است میزان تورم را کاهش دهد.میزان تورم در این کشور از ۴۱۱ درصد در سال ۱۹۹۵

میلادی به ۲۰ درصد در سال ۱۹۹۶ میلادی و ۷/۳ درصد در سال ۱۹۹۷ و صفر درصد در سال ۱۹۹۸ میلادی و (۵-)

درصد در نیمه نخست سال ۲۰۰۰ میلادی کاهش یافته‌است.

انجام اصلاحات اقتصادی در این کشور و آزادسازی تجارت موجب پاگیری طبقه جدیدی از تجار و صاحبان صنایع با

سرمایه‌های اندک شد.با این حال نباید فراموش کرد که این کشور در مرحله گذار از اقتصاد متمرکز کمونیستی به

اقتصاد بازار است و هنوز بخش‌هایی از اقتصاد کشور به شیوه سابق اداره می‌شود.

چنین به نظر می‌رسد که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق تاکید دولت جمهوری آذربایجان در بخش

اقتصادی بیشتر بر توسعه فعالیتهای نفتی بوده‌است.
کشاورزی

جمهوری آذربایجان تولیدکنندهٔ مواد کشاورزی نظیر غلات، پنبه، توتون، سیب زمینی، میوه‌ها، سبزی‌ها و چای

می‌باشد.

در زمان اتحاد جماهیر شوروی توسعه کشاورزی نیمه مکانیزه در جمهوری آذربایجان مورد تاکید قرار داشت.

خشکسالی‌های پی در پی چند سال اخیر تا حد زیادی در انگیزه توسعه بخش کشاورزی جمهوری آذربایجان

خلل ایجاد کرده و خسارات فراوانی در این بخش به بار آورده‌است. البته در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی

سرمایه گذاری‌های کلانی در این بخش صورت گرفت.

سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۵ میلادی اوج رونق کشاورزی در جمهوری آذربایجان بود. در اواسط ۱۹۸۰ میلادی این

جمهوری حدود ۱۸ درصد از کل نیازهای موادغذایی، ۷ درصد محصول پنبه، ۵/۲۲ درصد از تنباکو و ۲۱ درصد انگور

اتحاد جماهیر اتحاد جماهیر شوروی سابق را تولید می‌کرد.اما پس از استقلال، میزان تولید محصولات کشاورزی

و دامی کاهش چشمگیری داشته‌است. کمبود منابع مالی برای تأمین کود، بذر، تجهیزات و ماشین آلات و

فقدان سیستم مدیریتی کارآمد از دلایل عمده این کاهش است. جمهوری آذربایجان با کمک کارشناسان بانک

جهانی و صندوق بین المللی پول و با اجرای برنامه‌های خصوص سازی و واگذاری زمین‌های زراعی و اختصاصی

یارانه سوخت به کشاورزان درصدد توسعه بخش کشاورزی برآمده‌است

علیرغم وجود زمینه‌های مساعد کشاورزی، در شرایط کنونی این جمهوری مجبور به واردات ۴۰۰ میلیون دلار مواد

غذایی در سال است.
صنعت

استخراج نفت خام و گاز طبیعی، تولید فرآورده‌های نفتی، صنایع فلزی، ماشین آلات و ماشین‌های فلزکاری،

استخراج سنگ آهن، تولید سیمان، صنعت مواد غذایی، مواد شیمیایی و پتروشیمی و منسوجات مهم‌ترین

فعالیت صنعتی این کشور را تشکیل می‌دهد.

طبق برآورد ژوئیه سال ۲۰۰۰ میلادی میزان تولید ناخالص داخلی (GDP) جمهوری آذربایجان حدود ۵ میلیارد دلار

بود که تولیدات کشاورزی ۸/۱۸ درصد، تولیدات صنعتی ۸/۴۲ درصد و فعالیتهای خدماتی ۳/۳۸ درصد از آن را

تشکیل می‌داد.اگرچه میزان تولید ناخالص داخلی جمهوری آذربایجان در سال ۱۹۹۸ میلادی حدود ۴ میلیارد دلار

بود ولی بالا رفتن قیمت جهانی نفت خام منجر به ترقی میزان تولید ناخالص داخلی این کشور شده‌است.

میانگین رشد تولید ناخالص داخلی جمهوری آذربایجان در فاصله سالهای ۱۹۹۰ تا۱۹۹۸ میلادی (۸۵/۱۰-) درصد

بود ولی این میزان در انتهای سال ۱۹۹۹ میلادی به ۱۰ درصد افزایش یافت ودر سال ۲۰۰۰به۱/۱۱درصد رسید.

(The states man year book، ۲۰۰۳.p.۲۴۸) همچنین متوسط درآمد سرانه مردم از تولید ناخالص داخلی این

جمهوری در سال ۲۰۰۳ به ۳۴۰۰ دلار رسید.

از تعداد بالای مهاجرین و آوارگان (حدود ۷۰۰ هزار نفر) در جمهوری آذربایجان باید به عنوان یکی از بزرگ‌ترین

معضلات اقتصادی این کشور نام برد. تأمین مخارج این گروه از افراد بخشی از درآمدهای نفتی جمهوری آذربایجان

را صرف خود می‌کند. همچنین صنایع این کشور قدیمی و فرسوده‌است و هزینه بالای استهلاک صنعتی در این

کشور مانع از سرعت توسعه اقتصادی آن شده‌است.

صادرات این کشور علاوه بر محصولات کشاورزی شامل کالاهای صنعتی، مواد غذایی، ماشین آلات و

ماشین‌های فلزکاری، محصولات نساجی، نفت وگاز و مواد شیمیایی و پتروشیمی می‌باشد. در مقابل،

جمهوری آذربایجان به واردات محصولات صنایع غذایی، ماشین آلات صنعتی وفلزکاری، برخی مواد غذایی،

ماشین آلات تولید فلزات غیرآهنی و آهنی وبرخی محصولات کشاورزی نیاز دارد.جمهوری آذربایجان برای

سروسامان بخشیدن به وضعیت اقتصادی خود تلاش‌های دامنه داری برای جذب سرمایه‌های خارجی به ویژه در

بخش نفت و گاز به عمل آورده‌است. با وجود ذخایر غنی نفت و گاز در جمهوری آذربایجان، این بخش از اهمیت

بسزایی در آیندهٔ اقتصاد این کشور برخوردار است.

مطابق گزارش سازمان‌های اقتصادی، در سال ۱۹۹۶ م (۱۳۷۵ ش) شرکت‌های خارجی حدود ۷۰۰ میلیون دلار

در اقتصاد این کشور سرمایه گذاری کرده‌اند. مجموع سرمایه گذاری خارجی جذب شده در سال ۱۹۹۷ م (۱۳۷۶

ش) حدود یک میلیارد دلار برآورد می‌شود. برای اقتصاد جمهوری آذربایجان که به بیش از ۲۰ میلیارد دلار سرمایه

گذاری بویژه در بخش نفت وگاز نیاز دارد، روند رو به رشد سرمایه گذاری خارجی به خصوص از سوی سرمایه

گذاران آمریکایی حایز اهمیت است.

کارشناسان اقتصادی بر این باورند که با بهبود شرایط اقتصادی جمهوری آذربایجان، بازار این کشور رو به توسعه

می‌باشد."(افشردی، ص۱۹۶) در فرآیند گذر از نظام گذشته به نظام جدید، بخش‌های اقتصادی نیز دچار تغییراتی

گردید بطوری که در سالهای ۹۷-۱۹۹۵ م، سهم بخش‌های صنعت و کشاورزی در تولید ناخالص داخلی کاهش و

سهم بخش ساختمان و بخش بازرگانی رو به افزایش گذاشت. این تغییرات ساختاری در اقتصاد کشور عمدتاً

ناشی از جریان آزاد سازی قیمت‌ها و دیگر سیاست‌های اقتصادی دولت است که از سال ۱۹۹۲ م در این کشور

آغاز گردیده‌است. تولید ناخالص داخلی جمهوری آذربایجان بر اساس هزینه‌های جاری نیز نشان دهندهٔ رشد

مصرف خانواده‌ها و نیز مصرف بخش دولتی است. بطوری که هزینه‌های مصرفی بخش خصوصی از ۱۰۲ میلیارد

منات در سال ۱۹۹۳ م به ۱۲۰۴۳ میلیارد منات در سال ۱۹۹۷ م بالغ گردیده‌است. همچنین، طی این دوره،

مصارف بخش دولتی نیز از ۴۸ میلیارد منات به ۱۸۲۸ میلیارد منات افزایش پیدا کرده‌است.
1993

در سال ۱۹۹۳م، جمهوری آذربایجان از حوزهٔ روبل خارج گردید و از اول مارس ۱۹۹۴م، منات به‌عنوان پول ملی و

رسمی کشور شناخته شد و برای توسعهٔ بازار پولی، مبادلات ارزی در شبکهٔ بین بانکی باکو بوجود آمد.
1995

در سال ۱۹۹۵م، سیستم تک نرخی ارز بوجود آمدو نیز در همین سال، در اثر اجرای برنامه‌های تثبیت اقتصادی

که از طرف صندوق بین المللی پول حمایت می‌شد، نرخ تورم از ۱۶۶۴ درصد در سال ۱۹۹۴م به ۸/۴۱۱ درصد در

سال ۱۹۹۵م، ۸/۱۹ درصد در سال ۱۹۹۶ و ۷/۳ درصد در سال ۱۹۹۷م کاهش یافت.
1996

در سال ۱۹۹۶، اصلاحات ساختاری از جمله خصوصی سازی ادامه یافت اما گسترش فساد مالی و مقاومت

نهادها و مدیران شرکت‌های دولتی مانع از پیشرفت سریعتر برنامه‌های اصلاحی و جلب سرمایه‌های خارجی

برای تجدید ساختار صنایع غیرنفتی در این کشور شده‌است.
2005
سمبل منات آذربایجان

در این سال تغییر واحد پول جمهوری آذربایجان از منات آذربایجان به منات جدید آذربایجان صورت گرفت و در 28 -

دسامبر 2005 اسنکاس‌ها و سکه‌ها منات جدید در این کشور به مردم عرضه شد.[۶]، [۷]در حال حاضر ارزش هر

منات جدید جمهوری آذربایجان معادل 1100 تومان و یا 1 دلار و 20 سنت است.[۸] [۹]
2008

در سال 2008 میلادی جمهوری آذربایجان بنا به گزارش بانک جهانی برترین کشور از نظر اجرای برنامه‌های

اصلاحات اقتصادی بوده‌است. و در رتبه نخست اصلاحات اقتصادی جهان قرار گرفت.[۱۰]

این کشور در سال گذشته اصلاحات زیادی در بخش قانونگذاری انجام داد و موفق شد از رتبه نود و هفت جهانی

در سال 2008 میلادی به رتبه 33 جهانی در سال منتهی به 2009 میلادی صعود کند.[۱۱]

در طی سال 2008 این کشور با تصویب و اجرای قوانینی مانند: تسهیل و کاهش در مراحل و روند آغاز کار،

پرداخت اینترنتی مالیات و کاهش حجم کاغذ بازی‌های مرسوم در ادارات، توسعه و استفاده از فن‌آوری‌های روز

دنیا در راه اصلاح اقتصادی، کاهش مدت زمان لازم برای انتقال دارایی در جمهوری آذربایجان که این مدت از 61 روز

به 11 روز کاهش یافت که با کمک قانون یکپارچگی ثبت دارایی‌های زمین و مستغلات توانست این موفقیت را به

دست آورد.[۱۲]
----------

به‌دنبال استقلال، فعالیت‌های ---------- در جمهوری آذربایجان به شدت افزایش یافت. یکی از بزرگ‌ترین

سازمانهای ---------- اپوزیسیون جبههٔ خلق آذربایجان حول ملی گرایی ملی و دفاع در مقابل حملات ارمنستان

تشکیل شد.این سازمان در مراحل بعدی حاوی فراکسیونهایی با اندیشه‌های پان ترکیستی نیز بوده‌است. در

اولین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ابوالفضل ایلچی‌بیگ با اندیشه‌های قوم‌گرایانه این مقام رسید، بعد از انتخاب

ایلچی‌بیگ وی به همراه وزیر کشور خود اسکندر حمیدف در چندین نوبت خواستار تشکیل ترکیه بزرگ که شامل

تمام نواحی شمالی ایران می‌شد شدند. پس از شکست‌های پیاپی در جنگ با ارمنستان، و شکست تقریباً

تمامی سیاستهای وی، و چندین قیام خونین در چند شهر از جمله گنجه، حیدر علی‌اف رئیس وقت پارلمان

طی یک کودتای بدون خونریزی قدرت را به دست آورد و ایلچی‌بیگ به تبعید فرستاده شد.

در زمان ریاست‌جمهوری وی و وپسرش روابط با ایران به تدریج گرم و گرمتر شد، تا جایی که روسای جمهور هر

دو کشور در چندین نوبت به کشور یکدیگر سفر کرده‌اند، و جمهوری کنسولگری‌ای نیز در شهر تبریز افتتاح کرد و

علی‌اف پسر به آن شهر سفر کرده و با تجار آن دیدار کرد. موافقتنامه‌های زیادی نیز در زمینه‌های تجاری،

ورزشی، فرهنگی و مرزی بین دو کشور بسته شده‌است. طبق این معاهده‌ها سفر به کل جمهوری خودمختار

نخجوان و در بخش اصلی جمهوری تا چندین کیلومتر از مرز بدون ویزا امکان‌پذیر است و تقریباً تمامی احتیاجات

نخجوان (گاز، برق، مواد غذایی و...) به علت بسته بودن مرز با ارمنستان از طریق ایران انجام می‌شود. درحال

حاضر جریانات ضدایرانی تنها در بخش‌هایی از اپوزوسیون دولت این کشور دیده می‌شوند.
مسایل مورد مناقشه

در پی گسسته شدن اتحاد جماهیر شوروی و آغاز درگیری‌های قومی، تعداد کثیری از ساکنان ارمنی منطقه

قره‌باغ با مداخله ارتش جمهوری ارمنستان موفق به کنترل این ناحیه و شش ناحیه غیر ارمنی نشین شدند. و

دست به قتل و عام ترکهای شیعه زدند جمهوری قره‌باغ که کنترل بیست درصد از اراضی جمهوری آذربایجان را

دارد تا کنون توسط هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشده‌است و از هر لحاظ تحت نفوذ و حاکمیت ارمنستان

می‌باشد. در اثر این جنگهای حدود یک میلیون اهالی آذری و کرد و آذری جنگزده این منطقه بی خانمان گشته و

تعداد کثیری هنوز در پناهگاه‌های موقتی و نیمه موقتی بسر می‌برند.
مردم شناسی

۸۹٪ جمعیت جمهوری آذربایجان، آذربایجانی و ۱۱٪ بقیه تالشی، تاتی (آرانی)، ارمنی و... می‌باشد.

تات‌های آران به‌گویشی نزدیک به زبان فارسی صحبت می‌کنند.
فرهنگ

فرهنگ مردم جمهوری آذربایجان بنا به موقعیت جغرافیایی و میراث تاریخی متأثر از فرهنگهای مختلف منطقه

قفقاز و خاورمیانه از جمله فرهنگهای ایرانی، ترکی، روسی و اسلامی است. امروزه فرهنگ غربی با شدت

بسیار رایج می‌گردد. بجز اکثریت آذربایجانی مردم ملتهای متفاوتی همچون ارمنی‌ها، کردها و تالشی‌ها در

جنوب و شرق و لزگی‌ها و یهودی هاو تات‌ها در شمال به رنگارنگی زبانها و فرهنگ رایج افزوده‌اند.نرخ باسوادی

در این کشور در سطح استانداردهای اروپایی است و 98% جمعیت آن باسوادند.[۱۳]

برگزاری جشن نوروز و موسیقی سنتی موقام نشانه‌های نزدیکی و تأثیر ماندگار و تاریخی به فرهنگ ایرانی

هستند. از لحاظ ادبیات نیز شعرایی مانند خاقانی شروانی و نظامی گنجوی از خاک جمهوری آذربایجان فعلی بر

خواسته‌اند و تأثیرهای اساسی در ادبیات فارسی داشته‌اند.

خوبه ممنون خسته نباشید

ان شاء الله مطالب جامعتر بذارید