تاریخچه شهر ساری

بافت شهری ساری مركز استان مازندران رابه‏ طوس بن نوذر نسبت می دهند كه در قرن اول هجری به دست فرخان بن دابویه از ملوك گاوباره تجدید بنا شده است . مسجد بزرگ ساری اولین بنایی بود كه مسلمین توسط ابوالخطیب ، نخستین حاكم عباسی طبرستان ، در سنه‎ 140 هجری قمری احداث كردند و سپس در همان مسجد جامع شهررا نیز بنا كردند. بنای این مسجد در زمان هارون الرشید به وسیلهْ یحیی بن یحیی شروع و توسط مازیار بن قارون تمام شد.

. ساری بعد از اسپهبدان نیز تقریباُ تا به امروز مركز مازندارن بوده است و فرمانروایان طاهری ، زیدی و آل باوند تا سال 635 هجری در آنجا حكومت كرده اند. این شهر در سال 298 هجری توسط اقوامی كه از دریای خزر و سواحل آن هجوم آورده بودند به آتش كشیده شدو در اوایل قرن چهارم در اثر سیل صدمات بسیار دید و خراب شد. ساری در زمان سلطان محمد خوارزمشاه و نیز بعد از آن ، در حملهْ مغول آسیب دید و درزمان مستوفی ، شهر تقریباُ ویرانه بود. در زمان شاه عباس اول بناهای مهمی در ساری ساختند. هنگامی كه زندیه طبرستان را فتح كردند مركز طیرستان ، از ساری به بارفروش (بابل كنونی) منتقل شد. در دورهْ‌آغامحمدخان قاجار (1200 – 1211 هـ . ق) مركز مازندران مجدداُ از بارفروش به ساری منتقل گردید. زلزله سال 1220 هـ‌ . ق باعث تلفات جانی زیادی شد و شهر بیش از پیش روبه ویرانی نهاد. در دوران اخیر با عبور راه آهن از كنار شهر و احداث خیابانها و ساختمانهای دولتی بار دیگر ساری رو به آبادانی نهاد و امروزه یكی از شهرهای زیبای استان مازندران و شمال كشور است. 





 

مراکز تاریخی و باستانی

مجموعه صفوی فرح آباد
این مجموعه در روستای فرح آباد در 28 كیلومتری شمال ساری ، نزدیك دریای مازندران واقع شده است و در عهد سلاطین صفوی مخصوصا در زمان شاه عباس كبیر از مهم ترین بنادر شمال ایران و مركز مبادلات تجاری محسوب میشد. به همین دلیل كاخ سلطنتی، مساجد، مدارس، بازار، حمام، پل و باغ درآن احداث شده بود و مدتی از سال نیز محل سكونت و تفرجگاه سلاطین صفویه بود. متأسفانه براثر بی توجهی اهالی و دولت های وفت و غارت آن به وسیله یك دسته از قزاقان شورشی تزاری به سركردگی استپان رازین اكثر آثار گرانبها وابنیه مهم آن تخریب شد. و فعلاً تنها خرابه های مسجد، مدرسه پل و دیوارهای باغ سلطنتی آن باقی مانده كه چیزی جز تأثر و حسرت به بار نمی آورد.
 

برج رسكت

بنای برج رسكت (واقع در روستای رسكت او بخش دودانگه) در آغاز فرن پنجم هجری قمری ساخته شد. این برج شامل بدنه آجری و گنبد است كه حد فاصل قسمت فوقانی بدنه و آغاز  گنبد آن تزئینات مقرش كاری شده است و دو كتیبه آجری نیز به خط پهلوی ساسانی و خط كوفی درروی آن به چشم می خورد.

برج سلطان زین العابدین

برج سلطان زین العابدین به خاطر شیوه معماری و گنبد هرمی شكل هشت وجهی و همچنین تزئینات كاشی كاری صندوق نفیس چوبی، در ردیف بهترین ابنیه تاریخی  مذهبی ساری به شمار می آید. در بالای در ورودی آن، كتیبه ای به خط رقاع بر روی كاشی نقش شده كه مضمون آن چنین است: عمل سید علی بن سید كمال الدین بناء آملی.
 

جاذبه های طبیعی

پارك جنگلی میرزاكوچك خان
این پارك زیر نظر سرجنگل داری ساری اداره می شود و در كیلومتر 18 جاده آمل به تهران واقع شده است. درحال حاضر پارك مزبور مورد استفاده مسافران بین راهی و شهروندان آملی قرار می گیرد و دارای امكانات تفرجگاهی مانند: آلاچیق، آب آشامیدنی، سرویس دستشویی، اجاق، میزو نیمكت است. این پارك در ایام تعطیل مورد استفاده اهالی شهرهای همجوار مانند آمل و بابل قرار می گیرد. رودخانه هراز كه از ضلع شرقی این پارك می گذرد، جلوه خاصی به آن بخشیده است .

پناهگاه حیات وحش دشت ناز
این پناهگاه كه درحدود 55 هكتار وسعت دارد، درشمال شرقی ساری با فضایی از جنگل های جلگه ای قرار گرفته، از سال 1346 به صورت محل تكثیر گوزن زرد ایرانی درآمده است. در این پناهگاه ضمن حفاظت و نگهداری گوزن زرد   ایرانی كه تعلیف آنها دستی صورت می گیرد همه ساله تعدادی از گوزن های تولید شده را به زیست گاههای اصلی، یعنی حواشی رودخانه دز و كارون منتقل می كنند. تعدادی از گوزنهای این پناهگاه به جزیره اشك در دریاچه ارومیه نیز انتقال داده شده اند.

اماکن زیارتی و مذهبی

 امام زاده عباس
بنای امامزاده عباس ساری از نظر شیوه معماری و شكل گنبد هرمی آن ، اهمیت تاریخی و هنری دارد. داخل صحن بقعه ، صندوق چوبی نفیسی برروی مرقد قرار دارد كه تاریخ سال 897 هـ . ق برروی آن حك شده است . دراین بقعه سه تن از امامزادگان به نام امامزاده عباس ، محمد و حسن مدفون هستند .
 

بنای امامزاده یحیی
ساختمان برج آجری امامزاده یحیی در شهر ساری واقع شده و دارای صندوق نفیس چوبی است كه از اهمیت هنری و تاریخی برخوردارند. طبق كفاد كتیبه موجود، صندوق چوبی در سال 849 هجری قمری ساخته شده و بانی آن خواجه حسن نام و كاتب كتیبه آن، فخرالدین مطهربن عبدالله الداعی است. به استناد شجره نامه موجود، امامزاده یحیی از فرزندان امام موسی كاظم (ع) است.