از قدیم گفته اند: «از هر چه بگذریم سخن دوست خوشتر است»، اما فصل سرما که می رسد باید از همه چیز بگذریم و از سرماخوردگی بگوییم، زیرا انواع مختلف ویروسهای سرماخوردگی حتی سالانه ممکن است ۱۰ بار به سراغ ما بیایند و ارمغان خودشان را که چیزی جز سرفه و عطسه و کسالت و دردسر نیست به ما هدیه دهند.
در این بین کودکان نازنین به دلیل آسیب پذیری و ایمنی کمتر در برابر عوامل بیماریزا بیشتر به این بیماری دچار شده و خواه ناخواه خانواده را نیز افزون بر گرفتاری مراقبت از بیمار گرفتار بیماری می سازند.پس هر چه بیشتر درباره سرماخوردگی کودکان، راه های پیشگیری، مراقبتهای لازم و درمان آنها بدانیم بهتر است.
● سرماخوردگی یک بیماری ساده است
دکتر جواد آخوندیان فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان در این راستا می گوید: سرماخوردگی در کودکان یک بیماری ساده است، اما می تواند عوارض متعددی در پی داشته باشد.
وی معتقد است: سرماخوردگی به تنهایی نیازمند درمان نیست و دلیلی هم برای نگرانی وجود ندارد، زیرا با عطسه، سرفه، تب مختصر، آبریزش از بینی شروع می شود و چنانچه مراقبتهای لازم از کودک بیمار به عمل آید خود به خود بهبود می یابد. ولی چنانچه کودک تب بالا داشته باشد، دچار تشنج شود، طی سرماخوردگی ترشحات بینی اش غلیظ و چرکی شود، اختلال در هوشیاری و رفتار کودک مشاهده گردد، مقدار خوراک کودک کم و یا بی اشتها شود و یا تنفس او تند شود مراجعه به پزشک ضروری است.
دکتر آخوندیان معتقد است: تغییرات درجه هوا باعث شعله ور شدن ویروسها می شود و اغلب سرماخوردگی ها هم علت ویروسی دارد که با عطسه و سرفه و آبریزش از بینی بروز می کند.
به اعتقاد وی در این شرایط بیمار نیاز به مصرف آنتی بیوتیک ندارد، مگر آنکه طی سرماخوردگی عفونت نیز اضافه شود که با نظر پزشک معالج نوع آنتی بیوتیک مشخص شده و تجویز می شود.
● از تشنج نترسید
این فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان می افزاید: مشکل تشنج بعد از تب ممکن است برای همه بچه ها پیش بیاید والدین نباید از تشنج بترسند، بلکه باید مراقب باشند، از این رو برای کودکان زیر یک سال که پیشینه تشنج دارند و احتمال تکرار تشنج در آنها بیشتر است باید اقدامهای پیشگیری انجام شود و به محض مشاهده تب بالای ۳۸ تا ۳۸/۵ درجه باید به کودک استامینوفن بدهند و یا او را پاشویه کنند.
مقدار مصرف قطره استامینوفن در بچه های یک تا دو ساله ۲۵ قطره هر ۴ ساعت یک بار و میزان مصرف شربت استامینوفن به ازای هر ۱۲ کیلو وزن بچه یک قاشق مرباخوری، هر ۴ ساعت یک بار است.بنابراین، برای بچه هایی که سابقه تشنج دارند و یا مستعد تشنج هستند باید موقع تب از دارو و پاشویه استفاده شود.درمان شامل: داروی ضد تب مثل استامینوفن و داروی ضد تشنج مثل دیازپام خوراکی است.دز مناسب دیازپام برای یک بچه ۱۰ کیلویی ۲ میلی گرم در هر ۸ ساعت است و به همین نسبت براساس وزن کودک دیازپام کمتر یا بیشتر می شود.
● پاشویه با چه آبی؟
دکتر آخوندیان پاشویه با آب سرد را مضر دانسته، تصریح می کند: پاشویه با آب ولرم و آبی که دمای معمولی دارد و فقط ۳ تا ۴ درجه کمتر از حرارت معمولی بدن است مناسب و مفید است، ولی با آب سرد ضرر دارد، چون ممکن است اختلاف درجه حرارت بدن با آب موجب اختلال در خونرسانی و باعث افت فشار خون و مشکلات دیگر در کودک شود و عوارضی به دنبال داشته باشد.وی در خصوص اضافه کردن الکل به آب پاشویه نیز می افزاید: اضافه کردن الکل به آب برای پاشویه هرگز توصیه نمی شود، زیرا احتمال بروز عوارض و مسمومیت دارد.
● آنتی هیستامین زیاد ممنوع
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مصرف آنتی هیستامین زیاد را هنگام سرماخوردگی توصیه نمی کند، زیرا اعتقاد دارد: مصرف زیاد آنتی هیستامین مانع خارج شدن ترشحات از طریق سرفه و بینی می شود و دفع ترشحات را کم می کند، در حالی که در سیر طبیعی بیماری و دفاع طبیعی بدن باید ترشحات از طریق بینی و سرفه دفع شود.
● درمان با مراقبت نه با دار
ودکتر آخوندیان معتقد است: مصرف دارو به درمان سرماخوردگی کمک نمی کند، بلکه مراقبت از بیمار سبب بهبود وی می شود.بر همین اساس؛ استراحت، مصرف مایعات فراوان، تغذیه مناسب، مصرف غذاهای مقوی و مغذی حاوی پروتئین، سبزیها و سوپ و آش را مفید می داند.
وی در خصوص پرهیز غذایی خاطرنشان می کند: معمولاً کودک مبتلا به سرماخوردگی نیاز به همه موادغذایی دارد و هیچ غذایی برایش منع نمی شود، مگر اینکه با خوردن بعضی غذاها مشکل تنفسی ایجاد شود که در این صورت توصیه می شود از غذاهای تند، ترش، انواع ادویه، سرخ کردنی ها و غذاهای محرک استفاده نشود.
● توصیه های مراقبتی
دکتر آخوندیان یادآور می شود: هنگام سرماخوردگی کودک، هوای منزل باید مرطوب شود و از بخور استفاده کنند، بینی بچه را تمیز نگه دارند و با شستشوی بینی با سرم فیزیولوژی یا قطره کلرور سدیم (هفت، هشت قطره داخل بینی کودک چکانده شود) ترشحات رفیق و دفع گردد.
در ضمن داروی ضد آسم برای کودکانی که مستعد آسم هستند برای پیشگیری از ناراحتی برونشی ها نیز ضروری است.
اگر کودک تشنج کرد او را به پهلو بخوابانند، خونسردی خود را حفظ کنند و یکی دو دقیقه صبر نمایند چون تشنج معمولاً طی یکی دو دقیقه برطرف خواهد شد، پس از آن می توانند از تنقیه دیازپام که به طور آماده موجود است و یا از آمپول دیازپام استفاده کنند. در این صورت می توانند آمپول را بشکنند و محتویات آن را داخل تنقیه بریزند.
● واکسن آنفلوانزا بزنند یا نه؟
فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان در خصوص تزریق واکسن آنفلوانزا برای کودکان می گوید: این واکسن برای کودکان به خصوص سن زیر ۵ سال ضرورت دارد، اما والدین باید بدانند که این واکسن کودک را در برابر آنفلوانزا مصون می سازد نه در برابر سرماخوردگی، بنابراین توصیه می شود برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا که برای کودکان خطرناک است اقدام به تزریق واکسن کنند، اما برای پیشگیری از سرماخوردگی با رعایت موازین بهداشتی و پرهیز از تماس با بیماران سرما خورده و عاری نگه داشتن محیط منزل از دود سیگار و غیره مراقب کودک خود باشند
