براستي چرا خميازه مي كشيم؟
بر اساس يك نظريه، خميازه كشيدن مسري است. آخرين نظريه هاي فيزيولوژيست ها در رابطه با خميازه كشيدن، از مسري بودن خميازه حكايت مي كند.
بر اين اساس، خميازه كشيدن يك عمل بدوي است كه در سير تكامل انسان جا مانده است. يك پروفسور دانشگاه كشف كرده، خنده و خميازه به گونه اي غيرعادي قابل سرايت هستند، به طوري كه تنها مطالعه درباره خميازه كافي است تا شما نيز تمايل به آن پيدا كنيد. براي مثال در بابون ها، 4 خميازه سرپرست گروه، نشانه آن است كه اعضا بايد براي گذراندن شب اطراق كنند.
در واقع خميازه يك بازتاب است و شما نمي توانيد به راحتي آن را متوقف كنيد. اين رفتار علامتي از تغيير حالت ميان هوشياري و خواب آلودگي و برعكس است. به اعتقاد او خميازه كشيدن هيچ ارتباطي با كسب اكسيژن بيشتر براي فرد ندارد. همچنين گروهي از محققان، دليل اينكه برخي افراد با مشاهده خميازه ديگران، خود نيز آن را تكرار مي كنند را نوعي پديده ارادي موسوم به مجاورت مي دانند.
خميازه عبارت است از باز كردن دهان و تنفس عميق به صورت غير ارادي كه تقريباً از زمان پيش از تولد و به عبارت دقيق تر از دوره جنيني و يازده هفتگي قابل مشاهده است.
در ارتباط با خميازه دو نظريه عمده مطرح است؛ نخست تئوري فيزيولوژيكي كه طبق آن كمبود اكسيژن با بالا رفتن ميزان دي اكسيد كربن در خون باعث مي شود گيرنده هاي حسي پيام خاصي را منتقل و قسمت غيرارادي مغز فرمان خميازه را صادر كند و نظريه دوم، تئوري خستگي است كه خميازه را نوعي واكنش طبيعي بدن مي داند.
از سوي ديگر محققان اين مركز به تازگي دريافته اند زماني كه فرد خميازه مي كشد، مقادير بيشتري اكسيژن از طريق گشاد شدن مجاري تنفسي، وارد ريه هايش شده و درصد اين گاز حياتي در خون افزايش مي يابد.
آنها مي گويند: در 90 درصد موارد، خميازه كشيدن به دنبال افت اكسيژن در بدن فرد رخ مي دهد. براي مثال بعد از مدتي نفس كشيدن به صورت مقطع و كوتاه، ناگهان شخص خميازه كشيده و با اين كار بدن او ميزان اكسيژن مورد نياز را دريافت مي كند، پس در حقيقت خميازه پاسخي به نياز فرد به هواي بيشتر است، نه دليلي بر خواب آلودگي. خميازه بي اختيار انجام مي شود، زيرا در مغز ما مركزي است كه نفس كشيدنمان را تنظيم مي كند. اگر مقدار زيادي گاز كربنيك در بدن ما باشد، اين مركز فعال مي شود و ما بي آنكه بخواهيم، نفس عميقي كشيده و گاز كربنيك را هم بيرون مي دهيم.
هر چند علل و چگونگي دقيق خميازه كشيدن مشخص نيست، اما ديدن، شنيدن و يا حتي فكر كردن به خميازه نيز مي تواند آن را در يك فرد برانگيزد. زيرا نگاه كردن و شنيدن صداي خميازه روي مغز ما اثر مي گذارد و باعث خميازه مي شود. پيش از اين تصور عمومي اين بود كه ما تنها هنگام خستگي خميازه مي كشيم، اما ما موقع بيدار شدن از خواب و هوشياري كامل نيز خميازه مي كشيم. امروزه مي دانيم ريه ها مسئولسنجش ميزان اكسيژن نيستند و از طرفي ديده شده كه حتي جنين انسان در شكم مادر با ريه هاي پر از آب خميازه مي كشد.
