0

سازگاری علم و دین در اندیشه اسلامی

 
gps0064
gps0064
کاربر نقره ای
تاریخ عضویت : تیر 1388 
تعداد پست ها : 1751
محل سکونت : اصفهان

سازگاری علم و دین در اندیشه اسلامی

اسلام  که کامل‏ترین دین الهى است ، موضع کاملا دوستانه‏اى با علم و دانش دارد. اسلام از انسان مى‏خواهد که براى کسب علم و معرفت تلاش کند و هرگونه سختى و دشوارى را در این راه بر جان و دل بپذیرد. 
  • اسلام براى آموختن علم هیچ‏گونه محدودیت زمانى و مکانى قایل نیست و انسان مسلمان باید از گهواره تا گور در طلب علم و کسب دانش باشد .
اسلام حکمت و دانش را گمشده مؤمن، کسب دانش را فریضه، مجلس علمى را بهتر از عبادت، و مداد دانشمندان را برتر از خون شهدا مى‏داند. 
اسلام مى‏گوید: هر چه دانش انسان بیش‏تر باشد معرفت او نسبت ‏به خداوند و در نتیجه خداپروایى و تدین او افزون‏تر خواهد شد. 

  • این سفارش‏ها و دستورات دینى، چه به صورت مستقیم و به عنوان احکام و دستورات دینى و چه به صورت غیر مستقیم و از طریق نفوذ در سایر عناصر فرهنگى، محرک‏هاى قوى و نیرومندى در انسان مسلمان براى انجام پژوهش‏هاى علمى به وجود مى‏آورند و اگر موانعى در کار نباشد در سایه این محرک‏هاى دینى، علم در زمینه‏هاى مختلف به سرعت رشد نموده و شکوفا خواهد شد، همان‏گونه که در قرون نخست تاریخ اسلام ، مسلمین در رشته‏هاى مختلف علوم به پیشرفت‏هاى سریع و چشمگیرى نایل آمدند.

  • لذادر اندیشه اسلامی نیز بیان شده که بین علم ودین سازگاری و توافق کامل وجود دارد . در اسلام روی علم نافع تکیه و تأکیدشده است و علم، هم در این اندیشه تنها علم دین و یا علم عقاید و علم کلام نیست و یا مقصود از علم در اندیشه اسلامی ، تنها این نیست که نفع به آخرت داشته باشد.

منظور از علم نافع ، علمی است که به نوعی به حال انسان سودمند واقع شود چه سود و نفع مادی باشد و چه سود و نفع معنوی و اخروی. 
بنابر این اسلام هیچگونه تضاد و تعارضی باعلم ندارد و قدر مشترکهای فراوانی میان حقیقت علم و حقیقت دین وجود دارد. 

  • البته باید گفت مبنای علم جدید ، عقل و خرد انسان است ، همان عقل و خردی که مبنای اصلی و داوری ها و مبنای اصلی در دیانت و شریعت است ، « العقل ماعبد به الرحمان و اکتسب به الجنان » عقل وسیله عبودیت خدای رحمان و وسیله کسب بهشت و جنان است.

همان عقلی که اولین مخلوق الهی و مفتخرترین نام در اندیشه شیعی است چگونه می شود که اندیشه اسلامی چنین در اوج به عقل نگاه کند ولی محصولات آن را نادیده بیانگارد اندیشه اسلامی، با بت شدن علم سیانتیسم و با بت شدن عقل مخالف است، نه با بهره وری از علم و عقل. 

  • اسلام مخالف جهل است و فضل و شرف علم و عالمان در کلمات دینی تصدیق شده است، کسانی که بیان می کنند که دین با علم جدید سر ناسازگاری دارد ، قطعا دین را نشناخته اند و موضوع دین و ، درباره دنیا ، طبیعت و نیازهای انسان را نشناخته اند و از سر عدم معرفت ، چنین نسبتی را به دین داده اند.

منابع

  • ماهنامه اندیشه حوزه، سال هفتم ، شماره ششم ، ص97
چهارشنبه 27 آبان 1388  3:06 AM
تشکرات از این پست
gps0064
gps0064
کاربر نقره ای
تاریخ عضویت : تیر 1388 
تعداد پست ها : 1751
محل سکونت : اصفهان

پاسخ به:سازگاری علم و دین در اندیشه اسلامی

رابطه علم ودین در اندیشه شهید مطهری

استاد مطهری  می نویسد: 
  • علم وایمان نه تنها با یکدیگر تضادی ندارند بلکه مکمل و متمم یکدیگرند... بدیهی است که نه علم می تواند جانشین ایمان گردد...و نه ایمان می تواند جانشین علم گردد ، طبیعت را بر ما بشناساند و قوانین آن را بر ما مکشوف سازد و خود ما را به ما بشناساند. تجربه های تاریخی نشان داده است که علم از ایمان خسارت های غیر قابل جبران به بار آورده است.
ایمان را در پرتو علم باید شناخت . ایمان در روشنایی علم از خرافات دور می ماند. با دور افتادن علم از ایمان ، ایمان به جمود، تعصب کور و با شدت دور خود چرخیدن و راه را به جایی نبردن تبدیل می شود. 

  • قرآن صریحا مسائلی را به عنوان موضوع مطالعه و تفکر پیشنهاد می کند. این موضوعات همانهاست که نتیجه مطالعه آنها ، همین علوم طبیعی ، ریاضی، زیستی ، تاریخی و غیره است که امروز در دنیا می بینیم.

خدمات علوم به توحید از این راه بود که علوم تا حدود زیادی در دل طبیعت راه یافت و تا هر کجا رفت ، بیش از پیش به نظم دقیق و ساختمان اشیاء و رابطه تشکیلات داخلی اشیاء با یک سلسله اهداف پیش بینی شده پی برد و به عبارت دیگر ، علوم هر اندازه که بیشتر به راز درونی اشیاء پی برد ، بیشتر به مسخر بودن طبیعت و به خود واگذار نبودن آن ، ایمان و اذعان پیدا کرد. 

هدف قرآن هم از دعوت به مطالعه حسی و تجربی طبیعت از نظر خداشناسی این است که به مخلوق و مسخر بودن طبیعت و اینکه قوه ای مافوق طبیعی ، طبیعت و قوای طبیعت را اداره و تدبیر می کند ، پی ببریم و ایمان پیدا کنیم. 

منابع

1- استاد شهید مرتضی مطهری ، بیست گفتار 
2- همو، انسان و ایمان 
3- همو ، اصول فلسفه و روش رئالیسم 

چهارشنبه 27 آبان 1388  3:07 AM
تشکرات از این پست
gps0064
gps0064
کاربر نقره ای
تاریخ عضویت : تیر 1388 
تعداد پست ها : 1751
محل سکونت : اصفهان

پاسخ به:سازگاری علم و دین در اندیشه اسلامی

هماهنگی بین علم ودین در اندیشه امام خمینی

امام خمینی قدس ‏سره احیاگر قرن بیستم، بارها بر هماهنگى و تعاضد علم و دین تاکید کرده و بر ضرورت هوشیارى در مقابل تبلیغات موذیانه و شیطنت‏آمیز مدعى جدایى علم و دین و عدم توانایى دین در اداره ملت‏ها و کشورها اصرار ورزیده و به این نکته مهم که قوانین دینى و اسلامى بر معیار علم و عدل پى‏ریزى شده است، توجه داده و در فرازى از وصیت‏ نامه الهى‏شان مى‏فرمایند: 

از توطئه‏هاى مهمى که در قرن اخیر، خصوصادر دهه‏هاى معاصر و به ویژه پس از پیروزى انقلاب اسلامى، آشکارا به چشم مى‏خورد، تبلیغات دامنه‏دار و با ابعاد مختلف براى مایوس نمودن ملت‏ها و به خصوص ملت فداکار ایران، از اسلام است. 

گاهى ناشیانه و با صراحت‏به این‏که احکام اسلام که هزار و چهارصد سال قبل وضع شده است، نمى‏تواند در عصر حاضر کشورها را اداره کند و یا آن‏که اسلام یک دین ارتجاعى است و با هر نوآورى و مظاهر تمدن مخالف است و در عصر حاضر نمى‏شود، کشورها از تمدن جهانى و مظاهر آن کناره گیرند و امثال این تبلیغات ابلهانه و گاهى موذیانه و شیطنت‏آمیز، به گونه‏اى طرفدارى از قداست اسلام مى‏باشد. 

اسلام و دیگر ادیان الهى با معنویات و تهذیب نفوس و تحذیر از مقامات دنیایى و دعوت به ترک دنیا و اشتغال به عبادات و اذکار و ادعیه سر و کار دارند که انسان را به خداى تعالى نزدیک و از دنیا دور مى‏کند و حکومت و سیاست و سر رشته‏دارى، برخلاف آن مقصد و مقصود بزرگ و معنوى است، چه این‏ها تمام براى تعمیر دنیا است و آن مخالف، مسلک انبیاى عظام است. 

  • امام خمینى در نقد اندیشه تعارض علم و دین و اسلام و سیاست مى‏فرماید:
  • گروه اول که باید گفت از حکومت و قانون و سیاست ‏یا اطلاع ندارند و یا غرض‏مندانه خود را به بی اطلاعى مى‏زنند، زیرا اجراى قانون بر معیار قسط وعدل و جلوگیرى از ستمگران و حکومت جائرانه و بسط عدالت فردى و اجتماعى و منع از فساد و فحشا و انواع کجروى‏ها و آزادى بر معیار عقل و عدل واستقلال و خودکفایى و جلوگیرى از استعمار و استثمار و استبعاد و حدود و قصاص و تعزیرات بر میزان عدل براى جلوگیرى از فساد و تباهى یک جامعه و سیاست و راه بردن جامعه به موازین عقل و عدل و انصاف و صدها از این قبیل، چیزهایى نیست که با مرور زمان در طول تاریخ بشر و زندگى اجتماعى کهنه شود.

این دعوى به مثابه آن است که گفته شود قواعد عقلى و ریاضى در قرن حاضر باید عوض شود و به جاى آن قواعد دیگر نشانده شود. اگر در صدر خلقت، عدالت اجتماعى باید جارى شود و از ستمگرى و چپاول و قتل باید جلوگیرى شود. 

امروز چون قرن اتم است آن روش کهنه شده و ادعاى آن‏که اسلام با نوآوریها مخالف است، همان سان که محمدرضاپهلوى مى‏گفت که اینان مى‏خواهند با چارپایان در این عصر سفر کنند، یک اتهام ابلهانه بیش نیست، زیرا اگر مراد از مظاهر تمدن و نوآوریها، اختراعات و ابتکارات و صنعت‏هاى پیشرفته که در پیشرفت و تمدن بشر دخالت دارد. 

هیچ‏گاه اسلام و هیچ مذهب توحیدى با آن مخالفت نکرده و نخواهد کرد، بلکه علم و صنعت مورد تاکید اسلام و قرآن مجید است و اگر مراد از تجدد و تمدن به آن معنى است که بعضى روشنفکران حرفه‏اى مى‏گویند که آزادى در تمام منکرات و فحشا حتى هم‏جنس بازى و از این قبیل، تمام ادیان آسمانى و دانشمندان و عقلا با آن مخالفند، گرچه غرب و شرق زدگان به تقلید کورکورانه آن راترویج مى‏کنند. 

  • آن‏چه اکنون در غرب، تحت عنوان تعارض علم و دین مطرح است، در حقیقت ‏حوزه یک دین خاص را نشانه نگرفته، بلکه باتعمیم موارد تعارض به کلیت دین، اندیشه منافى بودن علم با مقوله‏هاى دینى را تبلیغ مى‏کند. در حقیقت‏ بانیان این اندیشه، در صددند تا با دلایل جزیى که در حیطه یک دین خاص وجود دارد، جداى از توجه به ویژگى‏هاى هر دینى، تمامى ادیان را زیر سؤال ببرند.

متفکران مسلمان، همواره با توجه به نقاط کور در فکر دینی غرب و نیز عنایت ‏به ویژگى‏هاى چالش‏زاى علم و تمدن جدید غرب، به نقد و تحلیل اندیشه تعارض علم و دین پرداخته و جامعه خویش را از گرفتارى در دامى بزرگ بازداشته‏اند. 

از جمله این متفکران، امام خمینى ، علامه طباطبایى و شهید مطهرى‏ هستند که با وقوف کامل، بدین امر علاوه بر دورى از آفات اندیشه‏هاى غربى سعى کردند تا جایگاه علم و دین را با توجه به شرایط ویژه معرفتى ما و در زمینه‏هاى باورهاى دینى- اسلامى، ترسیم کنند. 

چهارشنبه 27 آبان 1388  3:08 AM
تشکرات از این پست
shahdan
shahdan
کاربر طلایی2
تاریخ عضویت : فروردین 1388 
تعداد پست ها : 1485
محل سکونت : تهران

پاسخ به:سازگاری علم و دین در اندیشه اسلامی

بحث تضاد علم و دين در قرن نوزدهم به اوج خود رسيد ولي امروزه اين بحث كم فروغ شده است .پاسخ به:سازگاری علم و دین در اندیشه اسلامی
سلامت باشید
چهارشنبه 27 آبان 1388  9:20 AM
تشکرات از این پست
kafshdouzak
kafshdouzak
کاربر تازه وارد
تاریخ عضویت : آبان 1388 
تعداد پست ها : 22

پاسخ به:سازگاری علم و دین در اندیشه اسلامی

ممنون از پست های بسیار عالیتون
این تالا به افرادی مثل شما افتخار می کند
موفق باشید
مدیر تالار دین پژوهی
2khtarironi

شنبه 30 آبان 1388  11:36 AM
تشکرات از این پست
دسترسی سریع به انجمن ها