آبادان
موقعیت جغرافیایی این شهر در درازای ۴۸ درجه و ۱۷ دقیقه و پهنای جغرافیایی ۳۰ درجه ۲۰ دقیقه و با بلندای ۳ متر از سطح دریا و با پهناوری ۲۷۹۶ کیلومتر
مربع است. دارای فرودگاه و بندر است که به دلیل داشتن
پالایشگاه
نفت و راهبردی بودن و هم مرزی با کشور
عراق
از زمان
جنگ جهانی دوم
از پراهمیت‌ترین شهرهای
خاورمیانه
و ایران بوده‌است.
جمعیت شهرستان آبادان ۲۸۳۶۰۱ نفر و جمعیت نسبی در هر کیلومتر مربع ۱۷۱ نفر است که بخشی از جمعیت آن بویژه در مناطق روستایی را ایرانیان عرب تشکیل می‌دهند. در آبادان یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های نفت جهان قرار دارد. نفت از اغلب مناطق خوزستان با لوله به این شهر میرسد و پس از تصفیه به کلیه جهان صادر می‌شود. نزدیکترین شهر به آبادان، خرمشهر است که حدود ۱۵ کیلومتر با این شهر فاصله دارد. خاک آبادان را آبرفت رودهای
کارون
و
دجله
(که به هم پیوسته‌اند) پدید آورده‌است. شهر آبادان درون خشکی ای است که گرداگردش رود است. این خشکی به
جزیره آبادان
شناخته شده‌است. شهر آبادان و همچنین بخش
اروندکنار
و نیمی از شهر
خرمشهر
در این جزیره‌اند.رودهای گرداگرد آبادان که همگی به
خلیج فارس
می‌ریزند از دو رود بزرگ‌تر پیشیاد دجله و کارون است. بزرگ‌ترین شاخه‌ای که از برخورد این دو رود پدید آمده‌است
اروندرود
است. بخش دیگر این رود که در آنسوی این جزیره روان است و اهمیت کمتری دارد
بهمنشیر
خوانده می‌شود. رود بهمنشیر در بخش‌هایی از گذرگاهش کارون هم خوانده می‌شود.
از محلات آبادان می‌شود از
بریم
،
بوارده
،
اروسی
(اروسیه)، فیه (
fai'ie
)، هزاری‌ها، هلندی‌ها، امیری، احمدآباد، شاه آباد، فرح آباد، میدان طیب و
بهمنشیر
نام برد.
در سال ۱۳۱۴ طی مصوبه شورای وزرای وقت نام عبادان به آبادان تغییر یافت.بخشی از جزیره آبادان در دوره
ساسانیان
بهمن اردشیر خوانده می‌شده‌است که نام رود بهمنشیر یادگار آن نام کهن است.اوپاتان نیز که نام کهنتر آبادان است امروز بیشتر زیب شرکتها و سازمانها در شهر آبادان است.به دلیل وجود زیارتگاه کوچکی که ادعا می‌شود خضر نبی در آن دیده شده‌است گاهی به این منطقه نام مذهبی جزیرةالخضر هم داده شده‌است. بیشتر مردم این شهر از آغاز ساخت پالایشگاه در این شهر از گوشه گوشه ایران و به ویژه از بخش‌های جنوبی،مرکزی و باختری کشور به این شهر کوچ کردند و با هم جامعه و فرهنگ این شهر را ساختند.نخستین مردمانی که در شهر آبادان جاگیر شدند از شمال خوزستان بودند.با رونق بیشتر این شهر مردم در جستجوی کار از جاهای دورتر به این شهر آمدند.بیشتر ایشان از استان
فارس
و
بوشهر
بودند.از آمیزش این مردمان جامعه،لهجه و فرهنگ آبادنی پدید آمد؛چنانکه لهجه آبادانی آمیزه‌ای از لهجه‌های مردمان سه نقطه پیش یاد است.اشغال ایران در جنگ دوم جهانی بر رونق و اهمیت این شهر استراتژیک افزود.در واقع عمده پیشرفت این شهر در دوره
پهلویها
و به ویژه دومین شاه این دودمان بود.با رویداد
انقلاب اسلامی
و پس از آن جنگ ایران و عراق این شهر رو به ویرانی نهاد و بسیاری از مردمش به شهرهای دیگر و به ویژه به بیرون از کشور کوچیدند و بیشتر آنان نیز دیگر بازنگشتند
وجه تسمیه آبادان :
آبادان (
Abadan
) تغییر شکل یافته عَبادان (
Abbadan
) است که در سال 1314 ه . ش با تشکیل فرهنگستان ایران و با تصویب هیئت دولت دردوره رضاخان کلمه عبادان که نامی کهن وتاریخی از دوران اسلامی ست به آبادان تغییر نام یافت . دکتر مرتضی اسعدی در دایرة المعارف تشیع ذیل واژه آبادان می نویسد: (( آبادان تا قبل از سال 1314 ه. ش. عبادان خوانده می شد . این شهر احتمالا در دوران هخامنشیان مسکونی بوده است )) .
دکتر محمد معین در فرهنگ فارسی خود دراین باره می نویسد : (( قبلا نام و رسم الخط شهرستان و جزیره مذکور (عبادان ) بوده است ولی فرهنگستان این نام را به آبادان ) تبد یل کرد وهیات وزیران در شهریور 1314 به موجب تصویب نامه ای ، تلفظ و رسم الخط اخیر را تایید کرد .
