اعمال مخصوص عید نوروز در مفاتیح‌الجنان
عید نوروز فارغ از آن که در بین ایرانیان از دیرباز محبوبیت و مقبولیت داشته است، در منابع دینی هم مورد تکریم قرار گرفته و شاهد آن هستیم که در کتاب مفاتیح‌الجنان، شیخ عباس قمی آداب مخصوصی را برای این روز در نظر گرفته است.
به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، نوروز یکی از اعیاد باستانی ما ایرانیان و دارای قدمت بالایی است که از عهد باستان تا کنون با آداب و رسوم خاصی این عید را جشن می‌گیریم. نوروز مورد توجه آیین مقدس اسلام نیز قرار دارد و در اسلام توجه ویژه‌ای به این روز شده است و اعمال مختلفی برای نوروز و آغاز سال نو وجود دارد که در این بخش به آن‌ها می‌پردازیم.
اهمیت نوروز از دیدگاه اسلام
در منابع اسلامی روایات زیادی درباره ایام نوروز آمده است. امام صادق (ع) در باب اهمیت نوروز در اسلام می‌فرمایند: نوروز، روزی است که خداوند از بندگانش پیمان‌هایی گرفت که تنها خدای یکتا را بپرستند و برای او همتا قرار ندهندو ایمان به رسولان و حجت‌های خدا و امامان (ع) بیاورند. این روز، روزی است که طوفان حضرت نوح (ع) فرونشست و کشتی آن حضرت بر کوه «جودی» قرار گرفت. نوروز روزی است که رسول خدا (ص) بت‌های کافران قریش را در مکّه شکست و پیش از آن حضرت ابراهیم (ع) نیز، در این روز بت‌های کافران را درهم شکست. در این روز، رسول خدا صلی الله علیه وآله به اصحاب خود امر کرد که با علی (ع) به عنوان امیرمؤمنان بیعت کنند (عید غدیر). نوروز، روزی است که قائم آل محمّد (عج) ظاهر خواهد شد. هیچ روز، نوروز نیست مگر آن که ما در آن روز انتظار فرج می‌کشیم، زیرا از روزهای ما و شیعیان ما است. آن روز را، مردم عجم حفظ کردند و حرمت آن را نگه داشتند، ولی شما مردم عرب آن را ضایع ساختید. (مستدرک الوسائل ج ۶، ص ۳۵۳)
اعمال عید نوروز
نماز عید نوروز شبیه به نماز روز جمعه و روز عید غدیر خم است. قرائت سوره حمد و سوره‌های قدر، کافرون، توحید، فلق و ناس در نماز عید نوروز توصیه شده است و خواندن این سوره‌ها سبب دفع انواع شرور و بدی ها خواهد شد. (مفاتیح الجنان، اعمال مناسبت‌ها، نوروز)
در این راستا حدیثی از امام صادق است که می‌فرمایند: چون نوروز شود، غسل کن و پاکیزه ترین جامه‌های خود را بپوش و به بهترین بوی‌های خوش خود را معطر گردان. پس چون از نماز‌های پیشین و پسین و نافله‌های آن فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگذار یعنی هر دو رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره قدر (انا انزلناه) و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره کافرون و در رکعت سوم بعد از حمد، ده مرتبه سوره ناس و فلق را بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ وَ عَلَی جَمِیعِ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِکَ وَ بَارِکْ عَلَیْهِمْ بِأَفْضَلِ بَرَکَاتِکَ وَ صَلِّ عَلَی أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ اللَّهُمَّ بَارِکْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَارِکْ لَنَا فِی یَوْمِنَا هَذَا الَّذِی فَضَّلْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ عَظَّمْتَ خَطَرَهُ اللَّهُمَّ بَارِکْ لِی فِیمَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ حَتَّی لا أَشْکُرَ أَحَدا غَیْرَکَ وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ اللَّهُمَّ مَا غَابَ عَنِّی فَلا یَغِیبَنَّ عَنِّی عَوْنُکَ وَ حِفْظُکَ وَ مَا فَقَدْتُ مِنْ شَیْءٍ فَلا تُفْقِدْنِی عَوْنَکَ عَلَیْهِ حَتَّی لا أَتَکَلَّفَ مَا لا أَحْتَاجُ إِلَیْهِ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ. (مفاتیح الجنان،اعمال عید نوروز، ص ۴۷۳)
یعنی؛ خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست آنجانشینان پسندیده، و بر تمام پیامبران و رسولانت، با برترین درودهایت، و ایشان را برکت ده به برترین برکتهایت، و درود فرست بر جانها و تنهایشان خدایا بر محمّد و خاندان محمّد برکت ده، و به ما در این روز برکت ده که آن را برتری و کرامت و شرافت دادی، و مرتبهاش را بزرگ نمودی. خدایا به من برکت ده، در آنچه به من نعمت دادی، تا احدی را جز تو سپاس نگویم، و در روزیام بر من وسعت ده، ای صاحب بزرگی و بزرگواری. خدایا هر آنچه از من غایب شده باک نیست مبادا کمک و نگهداریات از من غایب گردد، و هرچه را گم کردهام، یاریات را بر آن از من گم مساز تا در آنچه به آن نیازمند نیستم، خود را بر زحمت نیفکنم، ای صاحب بزرگی و بزرگواری.
مرحوم محمد حسین‌کاشف الغطاء در جواب این سؤال که اعتقاد شیعه و روش شما دربارۀ روز اول سال(نوروز) چیست؟ چنین نوشت: نوروز مقتضای جهان است در بشر و حیوان و جماد، بلکه در آسمان و زمین و هوا و فضا و بر این اساس روایاتی از اهل‌بیت (ع) دربارۀ نوروز به ما رسیده که عید گرفتن را تأیید کرده‌اند و نیز به نماز، ذکر و عبادت سفارش کردند.
