حق طلاق چیست؟

حق طلاق چیست؟

قبل از توضیح حق طلاق در ابتدا لازم است کلیاتی درباره طلاق دانست. طلاق در لغت به معنی رها کردن و گشودن و در فقه اسلامی به معنی زایل کردن ازدواج با لفظ مخصوص است. استادان حقوق فرانسه طلاق را اینگونه می دانند که طلاق قطع رابطه زناشویی به حکم دادگاه است که در زمان حیات زوجین به درخواست یکی از آنها یا هردو اتفاق می افتد. در حقوق امروز ایران ثبت طلاق به حکم دادگاه یا گواهی عدم امکان سازش (طلاق توافقی)  امکان دارد و همینطور انحلال نکاح با تشریفات خاص از جانب مرد یا نماینده او رخ می دهد.

طلاق ویژه عقد دائم است و در عقد موقت (منقطع یا متعه) طبق ماده 139 قانون مدنی فقط از طریق انقضای مدت امکان پذیر است.

بنابر ماده 1133 قانون مدنی مرد هر وقت که بخواهد می تواند زن را طلاق دهد و طبق این ماده و شرع حق طلاق بدست مرد است اما مرد می تواند اجرای حق خود در طلاق را به همسرش یا هر شخص دیگر اهدا کند. وجود این قانون باعث سو استفاده بسیاری از مردان در مبحث طلاق شده بود ولی با تصویب قانون حمایت از خانواده، طلاق از طرف مرد به موارد خاصی محدود شد و ماده  10 این قانون مصوب سال 53 بیان می دارد هرگاه شوهر بدون اجازه دادگاه مبادرت به طلاق نماید به حبس جنحه ای از شش ماه الی یک سال محکوم خواهد شد.

ماده 10 قانون خانواده مصوب 1353:اجرای صیغه‌ی طلاق و ثبت آن پس از رسیدگی دادگاه و صدور گواهی عدم امکان سازش صورت خواهد گرفت متقاضی گواهی عدم امکان سازش باید تقاضانامه‌ای را به دادگاه تسلیم کند که در آن دلایل تقاضا به طور موجه قید شود. پس از وصول تقاضانامه، دادگاه رأسا یا به وسیله داوران، سعی در اصلاح بین زن و شوهر و جلوگیری از وقوع طلاق خواهد کرد. هرگاه مساعدت دادگاه برای حصول سازش به نتیجه نرسد با توجه به ماده‌ی ۸ این قانون، گواهی عدم امکان سازش صادر می کند. دفتر طلاق پس از دریافت این گواهی، به اجرای صیغه‌ی طلاق و ثبت آن اقدام خواهد نمود. هر یک از طرفین عقد بدون تحصیل گواهی عدم امکان سازش مبادرت به طلاق نماید به حبس جنحه‌ای از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد. همین مجازات مقرر است برای سردفتری که طلاق را ثبت نماید.
شرایط لازم برای داشتن حق طلاق زن

در واقع  حق طلاق در اصل با مرد است اما زن تنها در موارد خاصی می تواند حکم به اجبار شوهر برای طلاق را از دادگاه گرفته و دادخواست خود را به دادگاه خانواده محل اقامت شوهر یا محل سکونت فعلی خود تقدیم کند و این شرایط به شرح زیر است:

    خودداری و ناتوانی شوهر از پرداخت نفقه
    خودداری کردن از انجام وظایف زناشویی
    دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد. عسر و حرج یعنی وضعیتی که ادامه زندگی برای زوجه با سختی و غیرقابل تحمل شود.
    عقیم بودن مرد، دیوانه بودن و یا مبتلا بودن او به امراض جسمی بیماری لاعلاج.
    داشتن شغلی که باعث بی آبرویی شده و مصلحت خانوادگی را دچار آسیب می کند.
    مرد به مجازات نقدی از طرف دادگاه کیفری محکوم شده و در صورت ناتوانی پرداخت، به ازای آن محکوم به حبس در زندان شود.
    ترک زندگی توسط مرد به مدت شش ماه بدون اینکه دلیل قانع کننده ای داشته باشد.
    اثبات رابطه نامشروع و خیانت.
    شرط وکالت در طلاق برای زوجه ضمن عقد نکاح در محضر ازدواج و در عقدنامه درج شده باشد.

وکالت در طلاق با حق طلاق فرق دارد!

وکالت سند رسمی ای است که در دفترخانه توسط شوهر امضا و به زوجه داده می شود. اگر این وکالت با اختیارات کامل برای زوجه باشد جهت درخواست زوجه برای طلاق استفاده می شود و در این مورد، ثبت طلاق  در هیچ یک از مراحل قانونی بدون نیاز به حضور زوج است. حتی گاهی مرد زمانی از طلاق با خبر می شود که گواهی عدم سازش نیز (طلاق توافقی) از این طریق صادر شده و برای زوج حق اعتراضی باقی نمی ماند.

طرفین در اینجا باید به مواردی توجه کنند از جمله اینکه این وکالت بلا عزل است یا نه، اینکه اختیار قبول ما بذل (مهریه، نفقه، اجرت المثل، …) در وکالتنامه آمده یا خیر، اینکه اختیار اسقاط حق تجدید نظرخواهی و فرجام خواهی در وکالتنامه قید شده یا نه  و آیا طرفین برای بذل کل مهریه توافق کرده اند یا نه. (بهتر است در این مورد از زوج اقرارنامه رسمی گرفته شود)

اگر اختیار اسقاط حق تجدید نظرخواهی قید شده باشد زن بعد از مراجعه به دفترخانه می تواند طلاق را ثبت نماید ولی اگر قید نشده باشد باید تا سپری شدن مدت 20 روزه (مدت اعتراض زوج) صبر کند و بعد از آن گواهی قطعیت حکم طلاق را بتوان صادر و در دفترخانه ثبت کرد.

حق طلاق

وکالت در طلاق به منظور طلاق توافقی است و طرفین به تناسب این عنوان باید بر سر موضوعاتی مثل حضانت فرزندان، نفقه، مهریه و …توافق می کنند.

در ادامه بحث تفاوت حق طلاق و وکالتنامه طلاق باید گفت حق طلاق طبق مواد 1119، 1129، 1130 قانون مدنی با مرد است و زن فقط طی شرایط خاصی می تواند حق طلاق داشته باشد و یا اینکه این حق در ابتدا و ضمن عقد نکاح در محضر به زوجه داده  می شود.
حق توکیل به غیر در وکالتنامه طلاق

دانستن این موضوع ضروری است که اگر زن از مرد، وکالت در طلاق داشته باشد ولی در برگه وکالتنامه عبارت “حق توکیل به غیر” نیامده باشد عملا آن وکالتنامه بی معنی است. حق توکیل به غیر یعنی وکالت دادن به شخص دیگر. طی  پروسه استفاده زن از وکالتنامه طلاق، گرفتن یک وکیل دادگستری پایه یک برای مرد اجباری است زیرا با توجه به اینکه فقط وکلای دادگستری می توانند اقدامات مربوط به دادگاه را انجام دهند زوجه برای طلاق گرفتن از این طریق، باید به ازای حضور نداشتن زوج در دادگاه برای او وکیل انتخاب کند تا پروسه اخذ طلاق طی شود.و “حق توکیل به غیر” در پی گرفتن وکیل دادگستری مطرح می شود.