* شاخصهایی که در سبک زندگی باید مورد توجه قرار گیرند
منطق سوره مبارکه «عصر» این است که همه انسانها در حال زیان هستند پس ما باید متواضعانه بپذیریم که همه ما آسیبپذیر بوده و در معرض خطا و اشتباه قرار داریم مگر اینکه مؤلفههایی مابعد آن ارائه شود که این موضوع، خاص اسلام نیست بلکه وقتی به ادبیات بهداشت روانی، مطالعات سلامت مراجعه میکنیم موضوعی وجود دارد که حجم زیادی از مطالعات پزشکی و سلامت را هم به خودش اختصاص داده این است انسانهایی که دیندار بوده و با ایمان هستند برندهتر بوده و سالمتر زندگی میکنند.
بعد از مسئله دینداری به سراغ ویژگیهایی همچون نیکوکاری و خوش رفتاری میرویم. انسانهایی که حتی ممکن است به لحاظ دینداری هم ضعیف باشند اما نیکوکارند آنها نیز برنده هستند وقتی این دو نکته با هم جمع میشود (دینداری+نیکوکاری) ارزش بسیار بالایی در عمر انسان پیدا میکند بنابراین اگر ما به دنبال رمزهایی باشیم که بتواند ما را در زندگی برنده کند برخورداری از مؤلفههایی همچون داشتن فلسفههای خوب، نیکوکار بودن و حقگرایی است.
فاکتور بعدی «صبر» است خیلی از مشکلات ما ناشی از صبر و تحمل پایین افراد است. چقدر از مشکلات مادی، مفاسد و مشکلات حقوقی ما ناشی از این است که صبر و تحمل انسانها پایین است؛ یاد نگرفتهایم که صبور باشیم صبر به ما کمک میکند که عاقلانهتر تصمیم بگیریم و این موضوع قابل آموزش و یادگیری است. اگر ما یاد بگیریم که حقگرا باشیم دیگر نیازی به کنترل اجتماعی قوی وجود ندارد.
ما باید یاد بگیریم بسیاری از موضوعاتی که در زندگی روزمرّه وجود دارد را به کار بگیریم، آموزههای فراوانی داریم اما مهم این است که بتوانیم آنها را به طور صحیح به کار ببریم و سبک زندگی ما به گونهای باشد که بتوانیم این امور را عملی کنیم.
* نباید تسلیم انتظارات اجتماع شد
کاویانی ارانی: یکی از راهکارهای فوری، که هر فردی علاقهمند است و میخواهد که آن را بداند و در راستای تحقق سبک زندگی اسلامی انجام دهد، و ذکرش میتواند کارساز باشد و در روند مطالعه، شکل دادن رفتارهای شخصی، بین فردی، و رفتار اجتماعی تاثیر دارد، این است که اندکی جسارت به خرج دهیم به خودمان این اجازه را بدهیم که در حدّ درک خودمان، خودمان باشیم؛ بدین معنا که تسلیم انتظاراتی که فضای اجتماعی برای من ایجاد میکند و من آنها را قبول ندارم، نشوم و در یک کلام، همرنگ جماعت نشویم. آنچه را که «میدانیم» عمل کنیم و در سطح اجرایی اگر کاری از دستمان بر میآید همان را انجام دهیم، همچنین نباید منتظر دیگران ماند و تحت تأثیر نگاه منفی آنها قرار گرفت؛ این نوع نگرش، دریچهها و زمینههای بسیاری را به روی ما خواهد گشود.
چاشنی این بحث کلامی از آیتالله بهجت (ره) است زمانی که افراد برای گرفتن دستورالعمل اخلاقی به محضر ایشان میرفتند، میفرمودند: «آنچه را که میدانید عمل کنید، آنچه را که نمیدانید برای شما آشکار خواهد شد» در واقع بخش عمده سبک زندگی اسلامی باید همینطور باشد.
کم نیست مسائلی را که ما میدانیم، صحیح یا غلط بودن آن برایمان معلوم است، اما آن را پشت گوش میاندازیم؛ کم نیست کارهایی را میدانیم باید انجام شود، اما ممکن است مورد پسند و رغبت ما نباشد و در عمل به آن تن ندهیم.
* اقداماتی که برای عملیاتی شدن «سبک زندگی اسلامی» لازم است
فارس: آقای کاویانی به عنوان سؤال پایانی بفرمایید لازمه رسیدن به «سبک زندگی اسلامی» چیست؟
کاویانی ارانی: ما برای داشتن سبک زندگی اسلامی در جامعه خودمان به سه مجموعه کاری نیازمندیم: 1ـ داشتن یک منظومه مفهومی قابل استفاده که کاملاً منطبق بر قوانین اسلام باشد، 2ـ داشتن و یا ساختن فرآیندهای اجرائی؛ که این موضوع به تمام نهادهای اجتماعی، حکومت، قانون اساسی و ... بر میگردد، 3ـ ترکیب و تلفیق این دو و یک انعطاف پذیری که در طول زمان باید داشته باشد. شاید اگر فرض کنیم دستگاه مفهومی جامعه را در اختیار داریم و مکانیزمها و فرآیندهای اجتماعی نیز فراهم است و هیچ مشکلی وجود ندارد با این حال، تا این روند بخواهد عملیاتی شده، و در متن جامعه حضور پیدا کند و به نتیجه برسد به زمان نیاز زیادی داریم، که به عنوان مثال، بخشی از آن در تربیت نسل جدیدی از فرزندان است.
ما باید این سه مرحله را طی کنیم و سپری شدن این مراحل اینگونه نیست که ما خودمان را گول بزنیم که مثلاً میخواهیم این کارهای سنگین دراز مدت و عمیق را انجام داده و از زندگی روزمرّه فعلی خویش غافل بمانیم.
منبع: فارس نیوز