انقلاب زمستانی، آغاز زمستان و بلند شدن روزها است که در ایران با عنوان شب یلدا جشن گرفته می‌شود؛ هرچند کشورهای زیادی در دنیا این اتفاق مهم را گرامی می‌دارند.
انقلاب زمستانی، بازگشت نور خورشید و طولانی‌شدن روزها پس از چند ماه تاریکی است که در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود. گرچه انقلاب زمستانی اغلب به‌عنوان جشنی در شمال اروپا به حساب می‌آید، سنت بزرگداشت این رویداد را می‌توان در گوشه‌گوشه جهان، از چین تا پرو، مشاهده کرد که مردم آن‌ها به‌دنبال راهی برای لذت‌بردن از بازگشت تلالو نور خورشید و بلندشدن روزها هستند. در این مقاله به روش‌های برگزاری طولانی‌ترین شب سال در فرهنگ‌های مختلف اشاره خواهیم کرد.
شب یلدا، ایران
شب یلدا، جشنی ایرانی است که با دورهمی خانواده‌ها در کنار هم در ۳۰ آذر (۲۰ یا ۲۱ دسامبر) هر سال برگزار می‌شود که تا پاسی از شب ادامه دارد. این مراسم خانوادگی شامل شعرخوانی و تفال به دیوان حافظ، روشن‌کردن شمع و خوردن آخرین میوه‌های تابستانی نظیر هندوانه و انار می‌شود. این شب که به تولد میترا یا شب چله نیز معروف است، برای قرن‌ها به‌مناسبت تولد میترا، الهه نور، به جشن و شادی می‌گذرد. با اینکه مردم ایران امروزی مسلمان هستند، جشن‌های باستانی ایرانی مانند یلدا همچنان باقی مانده و به یک جشن معاصر تبدیل شده‌اند.
دونگژی، چین
جشن «دونگژی» (Dongzhi) که در ۲۱ دسامبر (اول دی) برگزار می‌شود، فقط مختص چین نیست و در مناطقی از ژاپن، کره و ویتنام نیز گرامی داشته می‌شود. «دونگژی» به‌معنای «هنگامی که زمستان می‌رسد» است و مردم بر این باورند که برای سال آینده باید انرژی مثبت داشته باشند و به همین دلیل این روز را جشن می‌گیرند. در چین، خانواده‌ها دور هم جمع می‌شوند و دسر شیرینی به نام «تانگ‌یوان» (tangyuan) می‌خورند که توپی از آرد برنج گلوتین و آب است و نماد اتحاد به حساب می‌آید. همه مردم آرزو می‌کنند که سال بهتری پیش رو داشته باشند و بسیاری از آن‌ها معتقدند با رسیدن دونگژی، یک سال بزرگ‌تر می‌شوند و به‌جای سال نوی چینی، این روز را به‌عنوان ورود به سال جدید در نظر می‌گیرند.
روز سنت لوسیا، سوئد
«روز سنت لوسیا» (St. Lucia’s Day)، جشنواره‌ای از نور است که به احترام لوسیا، قدیس مسیحی در ۱۳ دسامبر (۲۳ آذر) برگزار می‌شود. این جشن طرفداران زیادی بین کودکان دارد و به این صورت است که مردم هر شهر سنت لوسیای خود را انتخاب می‌كنند و او با تاج گلی از شمع‌های روشن در خیابان به راه می‌افتد. ضمن اینکه، کودکان با لباس سفیدرنگ شروع به خواندن آوازهای سنتی می‌کنند. روز سنت لوسیا که به‌عنوان نشانه‌ای از آغاز فصل کریسمس در کشورهای اسکاندیناوی است، در خانه‌ها با تهیه قهوه و خوراکی‌های پخته مثل نان زعفرانی جشن گرفته می‌شود.
جشن سویال، مردم هوپی، آریزونا، آمریکا
«سویال» (Soyal) جشن انقلاب زمستانی مردم هوپی آمریکا است که به‌مناسبت بازگشت خورشید، با رقص، دعا و قصه‌گویی در روز ۲۱ دسامبر برگزار می‌شود. این جشن سرآغاز فصل کچینا و آمدن ارواح محافظ است. در باور سرخپوستان، اگر به این ارواح احترام بگذارید، به‌شکل موثری به انسان کمک خواهند کرد. کیواس که اتاق‌های زیرزمینی برای انجام مراسم مقدس است، در روز سویال به روی مردم باز می‌شود. به‌طور کلی، سویال به‌منظور برکت بیشتر در سال پیش رو در زمینه کشاورزی، خانواده و جوامع است.
دونگژی، کره جنوبی
جشن «دونگژی» (Dongji) از روز ۲۱ دسامبر (یک دی) در کره جنوبی شروع می‌شود و تا چهار ژانویه (۱۴ دی) ادامه دارد. در طول دونگژی که سال کوچک جدید کره جنوبی به شمار می‌رود، کره‌ای‌ها به‌مناسبت رسیدن سال نو، فرنی لوبیای قرمز (پاتجوک) می‌خورند. اعتقاد بر این است که افراد با خوردن این فرنی، یک سال بزرگ‌تر می‌شوند. علاوه بر این، اهالی کره جنوبی برای این جشن رنگ قرمز می‌پوشند که رنگ خوش‌شانسی است. دونگژی به‌معنای «آخر زمستان» است و گفته می‌شود اگر در این روز هوا سرد باشد، نشانه خوبی برای کشاورزی و برداشت محصول در سال آتی به حساب می‌آید. برخی از مردم نیز برای دفع ارواح شیطانی، مقداری لوبیای قرمز در اطراف خانه خود می‌پاشند.
گردهمایی نیوگرنج، ایرلند
مردم در صبح روز ۲۲ دسامبر (دو دی) در «نیوگرنج» (Newgrange) ایرلند دور هم جمع می‌شوند تا گذرگاه و محوطه این آرامگاه سنگی ۵۲۰۰ ساله را برای دقیقا ۱۷ دقیقه در هنگام طلوع آفتاب انقلاب زمستانی به نظاره بنشینند. برای انتخاب بازدیدکنندگان خوش‌شانسی که بتوانند شاهد این اتفاق شگفت‌انگیز و غلبه نور بر تاریکی باشند، از یک سیستم قرعه‌کشی استفاده می‌شود. نیوگرنج که در دره بوین ایرلند قرار دارد، قدیمی‌تر از استون‌هنج و اهرام جیزه است و به همان اندازه تاریخ و رمز و راز را با خود یدک می‌کشد.
توجی، ژاپن
جشن «توجی» (Toji) به‌طور خاص برای خیر و برکت کشاورزی در سال آینده برگزار می‌شود و مردم برای این منظور اقدام به روشن‌کردن آتش در کوه فوجی کرده و از حمامی استفاده می‌کنند که در آب آن مرکباتی به نام «یوزو» ریخته شده است؛ چراکه معتقدند این میوه، بیماری را از بین می‌برد. مردم ژاپن غذاهای خاصی مانند کدو تنبل ژاپنی می‌خورند تا برای آن‌ها شانس به‌همراه آورد. علاوه بر این، بسیاری از ژاپنی‌ها به حمام‌های سنتی ژاپنی می‌روند تا برای سال آینده تمیز و پاک باشند. این مراسم درست مثل بسیاری از جشن‌های انقلاب زمستانی در ۲۱ دسامبر برگزار می‌شود.
اینتی رایمی، پرو
جشن «اینتی رایمی» (Inti Raymi) به‌مناسبت انقلاب زمستانی در نیم‌کره جنوبی زمین در ماه ژوئن (حدود ۲۱ ژوئن) برگزار می‌شود. این جشن اینکا با روزه‌داری و تقدیم پیشکش به اینتی، خدای خورشید، همراه بود.
اصلی‌ترین بخش این جشن شامل رژه مومیایی پیشینیان در مکانی می‌شد که نوع خاصی از نوشیدنی اینکا جریان داشت. این مراسم که روزگاری ممنوع شده بود، دوباره احیا شده است؛ اگرچه دیگر از رژه مومیایی‌ها خبری نیست. رژه جشنواره فعلی شامل لباس‌های سنتی و ماسک است که با نیایش خدای خورشید آغاز می‌شود.
جشن سوزاندن ساعت‌ها، برایتون، انگلیس
«جشنواره سوزاندن ساعت‌ها» (Burning the Clocks)، یک جشنواره انقلاب زمستانی امروزی است که سالانه با برپایی رژه، روشن‌کردن آتش، آتش‌بازی و سوزاندن ساعت‌ها برای نشان‌دادن گذر زمان، در ۲۱ دسامبر برگزار می‌شود. در واقع، فضای کارناوال‌مانند این جشن به‌عنوان راه‌حلی برای مصرف‌گرایی کریسمس به وجود آمد. مردم فانوس‌هایی را بر سر ترکه‌های درخت بید می‌کنند که نمادی از امیدها و آرزوها برای سال جدید است. در نهایت نیز این مراسم با آتش‌بازی در کنار اقیانوس به پایان می‌رسد.
