اهمیت آموزش مهارتهای دست ورزی به کودکان
مهارت های حرکتی ظریف در دست موقع تمرکز در انجام فعالیت های مربوط به دست خود را نشان می دهند. که نیاز به مهارت در حرکت عضلات کوچک دست است که لازم در انجام بسیاری از وظایف در زندگی هستند. کودکی که مهارت های دست ورزی قوی دارد، در سنین پیش دبستانی قادر به مدادگرفتن و آغاز تمرین نوشتن است اما کودکی که این مهارت را نیاموخته در سنین دبستان با نارسانویسی، درشت نویسی و بدخطی مواجه می شود. برخی والدین می گویند کودک علاقه ای به نقاشی ندارد. درحالی که کودک مهارتهای دست ورزی را به دست نیاورده است. لازم است والدین کنار کودک بنشینند و فعالیت های دست ورزی را با او انجام دهند. والدین باید آموزش مهارتهای دست ورزی به کودکان را قبل از شروع سن مهدکودک در برنامه های آموزشی فرزندانشان بگنجانند.
در هر کودک با توجه به رشد و افزایش درک، ماه به ماه مهارت های مختلفی بروز می کند. یکی از این مهارت ها دست ورزی است که پایه بسیاری دیگر از مهارت ها مثل نقاشی کشیدن و نوشتن محسوب می شود و درواقع شامل به کار گیری عضلات ظریف سر انگشتان است.
بازی دست ورزی کودکان
اولین نشانه های مهارت های دستی ورزی از قبل از یک سالگی و زمانی که کودک به سمت مادر دست دراز می کند، شروع می شود. با بالا رفتن سن، از یک سالگی به بعد، به شکل قاشق گرفتن در دست و قاشق را به سمت دهان بردن جلوه می کند.
از ۲ سالگی به بعد، مهارت ها از نظر درکی شناختی هم افزایش پیدا می کند و کودک می تواند با دست جورچین های ابتدایی را بسازد یا اشکال را بلند کند و به کمک مادر داخل محل مورد نظر بیندازد. قبل از ۳ سالگی، کودک می تواند از گواش، آبرنگ و رنگ انگشتی استفاده کند و بعد از آن توانایی دست گرفتن ماژیک و مداد را دارد.
کودک در ۴ سالگی باید قادر به کشیدن مربع و در ۶ سالگی قادر به کشیدن مثلث باشد. از ۳ سالگی به بعد کار با قیچی جزو مهارت هایی است که در کودکان شکل می گیرد و مهارت کار با چسب و چسباندن قطعات جداشده از کاغذ هم از مهارت هایی است که کودکان در این سن قادر به انجام آن هستند.
آموزش مهارتهای دست ورزی به کودکان
*خمیر بازی * گیره زدن * تفکیک کردن اجسام ریز * گل بازی * نقاشی با دست * جورچین * مچاله کردن کاغذ * دوخت و دوز * مهره های رج شونده
مهارت دست‌ورزی در کودکان
خمیر بازی یا کار با گل سفال: بازی دست ورزی کودکان با خمیر بازی یا سفا‌ل‌گری . خاصیت خمیر یا گِل رس، به نحوی است که کودک می‌تواند مجسمه‌های دلخواهش را با آن بسازد. این بازی برای کودکان بالای سه سال پیشنهاد می‌شود و به دلیل خواص قابل توجهی که در گِل سفال نهفته است، توصیه می‌شود به جای استفاده از خمیر بازی، از گِل سفال یا همان گِل رُس استفاده شود.
تهیه‌ی گِل سفال هزینه‌ی بسیار کمی دارد و کودک می‌تواند مجسمه‌های ساخته شده با آن را پس از خشک شدن، رنگ کند تا شکل زیباترین به خود بگیرد و سپس در اتاق خود نگهدارد. برای تهیه و خرید گل سفال، حتما از انواع بهداشتی آن استفاده کنید که دارای علامت استاندارد برای کودکان باشد. خمیر بازی به دلیل اینکه وسیله‌ای چندبار مصرف است و گرد و خاک و آلودگی را به خود جذب می‌کند، چندان توصیه نمی‌شود.
نخ و سوزن یا دکمه و نخ: یکی دیگر از تمرین‌هایی که به آموزش مهارتهای دست ورزی به کودکان منجر می‌شود، نخ کردن سوزن است. از آنجا که سوزن وسیله‌ای خطرناک است و ممکن است بر اثر سهل‌انگاری کودک منجر به زخمی شدن او شود، از سوزن‌های پلاستیکی که به همین منظور ساخته شده و در فروشگاه‌های مخصوص کودک وجود دارد، تهیه کنید. این تمرین برای کودکان بالای چهار سال مناسب است. در سنین پایین‌تر، بهتر است از مهره یا دکمه‌های رنگی و نخ استفاده کنید. این وسیله‌ی کمک آموزشی هم در فروشگاه‌های مخصوص کودک وجود دارد.
مولکول‌های پلاستیکی: استفاده از بسته‌ی مولکول‌های پلاستیکی، یکی دیگر از بازی‌هایی است که به تقویت مهارت دست ورزی در کودکان می‌انجامد. مولکول‌های بزرگ مختص کودکان کوچکتر و مولکول‌های کوچکتر، مختص کودکان بزرگتر است. با استفاده از انواع مولکول، کودک می‌تواند به راحتی اشیاء مورد نظر خود را بسازد و علاوه بر تقویت دست ورزی ، خلاقیت و تخیل خود را نیز رشد دهد.
نقاشی: نقاشی، یکی از مهمترین فعالیت‌های دوران کودکی است که به تقویت مهارت دست ورزی در کودکان هم می‌انجامد. نقاشی را از هر سنی که کودک شما بتواند مداد را در دست بگیرد و برایش خطرساز نباشد، می‌توانید شروع کنید. کودکان از حدود سن یک سالگی به بعد، کشیدن خط بر روی کاغذ را دوست دارند و تمایل دارند این کار را انجام دهند.
سعی کنید ابزار مناسب نقاشی کردن را متناسب با سن کودک در اختیار او قرار دهید. لازم است نحوه‌ی صحیح مداد در دست گرفتن را با کودک خود تمرین کنید و اگر مشاهده می‌کنید او مداد را به شکل مناسب در دست نمی‌گیرد، این روند را قبل از ورود کودک به پیش دبستانی و دبستان، اصلاح کنید.
گره زدن و بستن بند کفش: کودکان در سنین بالای پنج یا شش سال، باید توانایی گره‌زدن بند کفش خود را داشته باشند. بهتر است در سنین پنج تا شش سالگی، انواع گره را به کودک خود بیاموزید و بستن بند کفش را با او تمرین کنید.
استفاده از قلاب‌ها یا گیره‌های پلاستیکی: یکی دیگر از بازی دست ورزی کودکان که به منظور تقویت مهارت دست‌ورزی در کودکان به فروش می‌رسد، قلاب‌ها و چنگک‌های پلاستیکی است که کودک به وسیله‌ی آن می‌تواند اشیایی را بردارد و درون سطل یا سبد بیندازد. از هاشی یا چاپ‌استیک که ابزار غذاخوری مردم آسیای شرقی ست، هم می‌توانید استفاده کنید.
کوبیدن میخ با چکش: یک چکش چوبی زیبا و چند مکعب یا میخ پلاستیکی که کودک آن را می‌کوبد، از دیگر اسباب بازی‌های آموزشی جهت تقویت مهارت دست ورزی در کودکان است. این بازی علاوه بر اینکه هماهنگی بیشتری بین عضلات چشم و دست کودک فراهم می‌آورد باعث کاهش استرس کودک نیز می‌شود.
فعالیت های تقویت انگشتان وعضلات دست – مهارت دست‌ورزی در کودکان
کودکی که مهارت های دست ورزی قوی دارد، در سنین پیش دبستانی قادر به مدادگرفتن و آغاز تمرین نوشتن است اما کودکی که این مهارت را نیاموخته در سنین دبستان با نارسانویسی، درشت نویسی و بدخطی مواجه می شود. برخی والدین می گویند کودک علاقه ای به نقاشی ندارد درحالی که کودک مهارت های دست ورزی را به دست نیاورده است. لازم است والدین کنار کودک بنشینند و به نحوه مداد گرفتن او نظاره کنند و با تشویق کودک به مدادگیری مهارت دست ورزی را در او افزایش دهند و در عین حال از درمانگران در این زمینه کمک بگیرند.
اصفهان نگین فیروزه ای جهان
