همین‌طور که کودکتان رشد می‌کند، برنامۀ غذایی او نیز نیاز به تغییر خواهد داشت. اما همۀ غذاها و مواد غذایی برای کودکان شیرخوار ایمن و مناسب نیست. برخی از آنها خطر خفگی ایجاد می‌کند و برخی از آنها هم برای دستگاه گوارشی او که هنوز در حال رشد است مناسب نیست. در این مطلب می‌توانید با غذاهایی که به دلیل خطرساز بودنشان لازم است از دادن آنها به کودک شیرخوارتان پرهیز کنید آشنا شوید.
از تولد تا شش ماهگی
همۀ مواد غذایی و نوشیدنی‌ها غیر از شیر مادر و شیر خشک تا شش ماهگی برای کودکان شیرخوار مضر است. کارشناسان و پزشکان معتقدند که تا شش ماه اول زندگی کودک، او را تنها با شیر مادر یا شیر خشک تغذیه کنید و مطمئن باشید که نیازی به اضافه کردن هیچ غذا یا نوشیدنی دیگری برای کودکان زیر شش ماه وجود ندارد.
از چهار تا دوازده ماهگی
بعضی مواد غذایی حتی بعد از اینکه کودکتان خوردن غذاهای کمکی را شروع کرد، هنوز هم برای شیرخواران تا یک سالگی خطرساز است. برخی از این مواد غذایی شامل موارد زیر است:
عسل: عسل می‌تواند حاوی هاگ‌های کلوستریدیوم بوتولینوم باشد که به بوتولیسم منجر می‌شود. دستگاه گوارشی یک فرد بزرگسال این هاگ‌ها را ردیابی کرده و از رشد آنها جلوگیری می‌کند، اما این هاگ‌ها در بدن کودک می‌توانند رشد کنند و سم کشنده‌ای تولید کنند.
شیر گاو و شیر سویا: تا اولین سالگرد تولد کودکتان به او فقط شیر مادر یا شیر خشک بدهید، زیرا کودکتان در سال اول زندگی‌اش نمی‌تواند پروتئین‌های موجود در شیر گاو یا شیر سویا را هضم کند. همچنین این نوشیدنی‌ها حاوی مقادیری از مواد معدنی است که می‌تواند به کلیه‌های کودکتان آسیب برساند و به شدت نیز آلرژی‌زاست.
خطر خفگی هنگام خوردن غذاهای انگشتی
با شروع تغذیهٔ کودکان شیرخوار با مواد غذایی دیگر غیر از شیر مادر یا شیر خشک، لازم است والدین از توصیه‌های متناسب با تغذیه بر اساس سن کودک مطلع باشند و هر غذایی را به کودکشان ندهند. برخی راهنمایی‌های لازم شامل موارد زیر است:
تکه‌های بزرگ غذا: یک تکۀ بزرگ غذا می‌تواند در گلوی فرزندتان گیر بیفتد. کارشناسان توصیه می‌کنند که غذا را به تکه‌های کوچکی خرد کنید. برای مثال، میوه‌هایی مثل گیلاس، انگور، آلبالو، گوجه‌گیلاسی و توت‌فرنگی را تکه‌تکه کنید و گوشت، سبزیجات و پنیر را نیز رنده یا ریزریز کنید.
سبزیجات خام: سبزیجاتی مثل هویج، کرفس و کلم‌بروکلی را بپزید تا نرم شود و قبل از دادنشان به کودکان شیرخوار، آنها را به تکه‌هایی که بزرگ‌تر از سه سانتی‌متر و نیم نباشد خرد یا رنده کنید.
آجیل‌ها و تخمه‌ها: تخمه‌ها و هسته‌ها را از میوه‌های مثل هندوانه، هلو، آلو و گیلاس خارج کنید و به کودکتان آجیل یا تخمه‌‌هایی مثل تخمهٔ آفتاب‌گردان ندهید. هرچند تخمه‌ها ممکن است کوچک‌تر از آن باشد که بتواند خطر خفگی ایجاد کند اما می‌تواند در مسیر تنفسی کودک گیر بیفتد و ایجاد عفونت کند.
مواد غذایی سفت یا ترد: چیزهایی که زیر دندان صدای کروچ می‌دهد مثل آجیل و پاپ‌کورن همگی خطر ایجاد خفگی دارد. همچنین انواع آب‌نبات‌ها هم امکان ایجاد خطر خفگی دارد.
مواد غذایی چسبنده: آدامس و غذاهای چسبنده مثل ژله یا پاستیل، میوۀ خشک‌شده و حتی مارش‌ملو می‌تواند در گلوی فرزندتان گیر بیفتد. پنیر چسبناک و آب‌شده هم می‌تواند از لحاظ احتمال خفگی خطرساز باشد.
کرۀ آجیل‌ها: قوام و چسبندگی کرۀ بادام‌زمینی و کرۀ دیگر آجیل‌ها می‌تواند بلعیدن آنها را برای کودکتان دشوار کند. بهتر این است که یک لایۀ نازک از کرۀ بادام‌زمینی را روی نان بمالید یا اینکه غلظت این کره را با آب یا سسی مثل سس سیب کم کنید.
غیر از موارد گفته شده، گاهی هم ممکن است مایعاتی مثل قطرۀ سرفه باعث خفگی کودکان شیرخوار شود، پس لازم است در این مورد نیز بدون نگرانی بیش از حد و فقط آگاهانه احتیاط کنید.
آلرژی‌های غذایی در کودکان
پزشکان در گذشته توصیه می‌کردند که برای وارد کردن غذاهای معمولاً آلرژی‌زا به رژیم غذایی کودک، تا یک سالگی یا حتی بعد از آن منتظر بمانید. اما آنها امروزه نظر خود را تغییر داده‌اند، زیرا پژوهش‌ها نشان می‌دهد که این به تأخیر انداختن‌ها از ایجاد آلرژی جلوگیری نمی‌کند و حتی ممکن است ریسک ایجاد آلرژی را افزایش دهد.
با این حال، هنوز هم فکر عاقلانه‌ای است که غذاهای جدید را به تدریج به رژیم غذایی کودک اضافه کنید و بعد از افزودن هر مورد جدیدی به فهرست غذایی کودک، چند روز منتظر بمانید تا مطمئن شوید که کودکتان واکنش نامطلوبی به آن نشان نمی‌دهد.
اما اگر فکر می‌کنید که کودکتان احتمال داشتن آلرژی دارد، مثلاً اگر در خانوادۀ شما سابقۀ آلرژی وجود دارد یا اگر کودکتان اگزما دارد، لازم است با پزشک او مشورت کنید تا بهترین تصمیم برای افزودن غذاهای آلرژی‌زا به برنامهٔ غذایی کودک را که شامل تخم‌مرغ، شیر، بادام‌زمینی، گندم، سویا، ماهی و صدف است پیدا کنید.
