آثار عقب‌ماندگی اقتصادی از منظر حضرت امام صادق(ع)
جناب شیخ‌الائمه حضرت امام صادق علیه‌السلام در روایت شریفی می‌فرمایند: «غلاء السعر یُسیءُ الخُلق و یُذهِب الأمانة و یَضجُرُ المرءَ المسلم1» به این معنا که «گرانی قیمت‌ها اخلاق و رفتار مردم را بد می‌کند. امانت‌داری را از بین می‌برد و مردم مسلمان را در فشار و سختی به ستوه می‌آورد.»
تأکیدی که نشان‌دهنده آثار سوء عقب‌ماندگی اقتصادی است و موجب می‌شود تا بر اثر گرانی و تورم، بخش‌های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به‌ویژه ارزش‌های اخلاقی جامعه به شدت آسیب ببیند که این‌ها همه از آثار عقب‌ماندگی اقتصادی است.
امام صادق(ع) می‌فرمایند: «یکی ازسپاهیان عقل، غنا و یکی از سپاهیان جهل، فقر است.» با این تعبیر مشخص می‌شود که «فقر» در واقع زمینه‌ساز «جهل» در جامعه است و این دو موضوع یک رابطه مشخص و تعریف‌شده در حوزه‌های اجتماعی دارند.
بنابراین روایت و روایات متعدد دیگری که تأییدکننده این موضوع است، جهاد اقتصادی با جهاد فرهنگی ارتباط مستقیم پیدا می‌کند؛ چون در این میدان مبارزه، تلاش برای تولید انبوه محصولات فاسد فرهنگی با بهره‌گیری از ابزارها و تکنیک‌های متعدد از یک سو و از سوی دیگر برنامه‌ریزی برای تحریم همه‌جانبه اقتصادی نظام جمهوری اسلامی ایران با یک هدف مشخص صورت می‌گیرد که آن افول اخلاق در جامعه اسلامی است که در صورت تحقق آن، همه آرمان‌های نظام مورد تهدید قرار می‌گیرند.
بنابراین در شرایط کنونی که روش‌های دشمنان در مقابله با نظام جمهوری اسلامی به روش‌های مختلفی از جمله استفاده از ابزارهای رسانه‌ای و ابزارهای اقتصادی برای تضعیف و تحت کنترل در آوردن فضای جامعه تغییر یافته است، از این روایت شریف به صورت شفاف‌تری می‌توان به ابعاد مهم لزوم تحقق اهداف «جهاد اقتصادی» در نظام اسلامی پی برد؛ چنانچه جهاد اقتصادی، جهاد فرهنگی نیز به‌شمار می‌رود و موجب رشد فرهنگی و بلکه رشد دینی جامعه خواهد شد.
یکی از سپاهیان جهل، فقر است
جناب شیخ الائمه(ع) همچنین در روایت شریف دیگری نیز در توضیح مبحث مربوط به جنود عقل و جهل می‌فرمایند: «یکی ازسپاهیان عقل، غنا و یکی از سپاهیان جهل، فقر است.2» با این تعبیر مشخص می‌شود که «فقر» در واقع زمینه‌ساز «جهل» در جامعه است و این دو موضوع یک رابطه مشخص و تعریف‌شده در حوزه‌های اجتماعی دارند.
بر این اساس می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که عقب‌ماندگی اقتصادی هم فقر دینی در جامعه ایجاد می‌کند و هم موجب بروز فقر فرهنگی در جامعه می‌شود.
با بیان این دو روایت شریف، تکلیف همه خدمت‌گزاران نظام در تحقق اهداف بیان‌شده از سوی رهبر معظم انقلاب روشن‌تر می‌شود که در همه ابعاد کوشا باشند تا نظام مقدس جمهوری اسلامی بتواند در زمینه اقتصادی نیز به بلندای پیشرفت و کسب موفقیت‌های روزافزون عظیم اقتصادی نیل پیدا کند.
مدل حکومتی جمهوری اسلامی که بر پایه تعالیم اسلامی شکل گرفته است، در بعد اقتصادی نیز باید همچون سایر ابعاد خصوصاً در روزهای بحرانی اقتصاد سرمایه‌داری، درخشش بی‌نظیر خود را در آسمان جهان به رخ بکشد و از این رو مردم و مسئولان می‌بایست با همت بلند و با شناخت اهمیت این جهاد عظیم در ابعاد گوناگون، زمینه‌های تحقق آن را فراهم کنند.
پی‌نوشت:
1. فروع کافی، شیخ کلینی، جلد 5، کتاب المعیشة، باب الاسعار 164، ح6
2. الکافی، کتاب العقل و الجهل، ح 14
