پوکی استخوان یکی از اختلالات شایع ساختمان اسکلتی بدن انسان است. در مبتلایان به پوکی استخوان، استخوان‌ها مواد معدنی خود و به تبع آن قابلیت حمایتی خود را از دست داده، در نتیجه ساختمان اسکلتی بدن شکننده شده و مستعد شکستگی خواهد شد. پوکی استخوان دلیل اصلی شکستگی استخوان در میان افراد مسن است. شکستگی باعث احساس درد و از کار افتادگی شخص خواهد شد. پوکی استخوان اولیه دو نوع است: پوکی استخوان پس از یائسگی و پوکی استخوان افراد مسن. پوکی استخوان ثانویه هنگامی رخ می‌دهد که یک بیماری یا کمبود زمینه‌ای و یا مصرف دارو (کمبود ویتامین دی، پر کاری تیروئید) باعث بروز پوکی استخوان شود. اگر پوکی استخوان زود تشخیص داده شود بیمار می‌تواند تراکم معدنی استخوان‌های خود را افزایش داده و احتمال شکستگی استخوان را کاهش دهد.
علل پوکی استخوان
سن یکی از اصلی‌ترین ریسک فاکتورهای پوکی استخوان و شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان است. اگر بیمار سن بالایی داشته باشد، بیش از سایرین در معرض ابتلا به پوکی استخوان است. در زنان، کاهش سطح استروژن در دوران قاعدگی باعث پوکی استخوان می‌شود.
در ادامه برخی از عواملی که در ابتلای شخص به پوکی استخوان موثر هستند یا احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد آورده شده است:
- سن بالا
- جنسیت مونث
- وزن کم یا ساختار بدنی لاغر
- کاهش وزن در چند وقت اخیر
- سابقه شکستگی
- سابقه خانوادگی شکستگی
- مصرف تنباکو
- عدم انجام تمرینات ورزشی
- استفاده بیش از حد از برخی داروها (برای مثال کورتیکواستروئیدها، ضد تشنج‌ها و داروهای تیروئید)
- اختلالات تغذیه مثل کم اشتهایی یا پرخوری
وجود این فاکتورهای ریسک در بیمار به همان اندازه نتیجه سنجش تراکم استخوان در تعیین احتمال ابتلای شخص به پوکی استخوان تعیین کننده هستند. کسانی که تراکم استخوانی پایینی دارند ولی این فاکتورهای ریسک را ندارند غالباً دچار شکستگی استخوان نخواهند شد. در عین حال کسانی که تراکم استخوانی نسبتاً خوبی دارند ولی چند مورد از فاکتورهای ریسک در آنها دیده می‌شود به احتمال خیلی زیاد نهایتاً به شکستگی و پوکی استخوان مبتلا خواهند شد.
راه های درمان پوکی استخوان
فیزیوتراپی برای درمان پوکی استخوان
مگنت تراپی یا درمان با میدان مغناطیسی برای پوکی استخوان
هدف از تهیه طرح درمان پیشگیری از بروز شکستگی استخوان است. این امر به طور ویژه برای کسانی مهم است که پیش از این شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان را تجربه کرده‌اند. برای پیشگیری از شکستگی استخوان، بیمار باید تراکم استخوانی خود را افزایش دهد. اگر سرعت خورده شدن استخوان نسبت به ساخته شدن آن افزایش یابد، بیمار باید از بازجذب سریع استخوان جلوگیری کند.
برای افزایش تراکم استخوان باید چندین گام برداشت:
- اگر سیگار می‌کشید، فوراً مصرف سیگار را ترک کنید.
- کلسیم و ویتامین دی به مقدار کافی مصرف کنید. (ویتامین دی به بدن کمک می‌کند تا کلسیم را جذب کند.) محققین بر این باروند که تنها افزایش مصرف کلسیم تعداد شکستگی‌ها را ۱۰ درصد کاهش می‌دهد. عده زیادی از مردم به اندازه کافی کلسیم یا ویتامین دی مصرف نمی‌کنند، مخصوصاً وقتی سن این افراد بالا می‌رود. به سختی می‌توان میزان مورد نیاز کلسیم و ویتامین دی را از غذاهایی که می‌خوریم به دست بیاوریم، به همین خاطر توصیه می‌کنیم که از مکمل ویتامین دی استفاده کنید. با پزشک خود درباره نوع مکمل‌هایی که باید تهیه شود صحبت کنید. کلسیم انواع مختلفی دارد، برای مثال کلسیم کربنات، کلسیم سیترات، کلسیم فسفات و کلسیم از گرد استخوان. برخی از انواع کلسیم را می‌توان با هر نوع غذایی مصرف کرد، ولی سایر انواع کلسیم باید تنها با غذای خاصی مصرف شوند. مصرف ویتامین دی و کلسیم اثربخشی سایر درمان‌های پوکی استخوان را نیز افزایش می‌دهد.
- برای داشتن وزنی سالم به اندازه کافی کالری مصرف کنید. لاغری بیش از حد ریسک شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. کاهش وزن می‌تواند سبب از دست رفتن استخوان شود.
- ورزش کنید. استخوان‌ها دائماً خود را با فشاری که ما به آنها می‌آوریم تطبیق می‌دهند. حتی تمرینات ورزشی سبک می‌توانند به شخص کمک کنند تا حجم استخوان بهتری داشته باشد. توصیه می‌کنیم تمرینات ورزشی کم فشار، تمرینات تقویت عضله و تمرینات تعادل را در برنامه خود بگنجانید.
