مگر اينها يکي نيستند؟ نه! خيلي‌ها مدام اين دو نام را به‌جاي يک‌ديگر به‌کار مي‌برند و اين اشتباه حتي به مستندهاي دوبله شده هم رسيده است. پس تکليف چيست؟ خوشبختانه پاسخ اين سؤال خيلي روشن و ساده است. امروزه تنها چند گروه از خزندگان روي زمين زندگي مي‌کنند و خيلي گروه‌هاي ديگر از ميان رفته‌اند. البته زيست‌شناسان چند سال است که قاطعانه به اين نتيجه رسيده‌اند که پرنده‌ها را هم بايد به‌عنوان يکي از زيرگروه‌هاي خزندگان رده‌بندي کرد. اما ما فعلاً کاري به آن‌ها نداريم. دو تا از گروه‌هاي خزندگان امروزي مارمولک‌ها و کروکوديل‌ها هستند. مارمولک‌ها تنوع بسيار زيادي دارند؛ از گکوهاي ديواري گرفته که در خانه‌هاي همه‌ي ما زندگي مي‌کنند و به سادگي به آن ها مارمولک ديواري مي‌گوييم تا بزمجه‌هاي غول‌پيکر جنوب شرق آسيا که مردم آن‌جا به آن‌ها اژدهاي کومودو مي‌گويند، همه‌ي اينها انواعي از مارمولک‌ها هستند. آفتاب‌پرست، ايگوانا، مارمولک‌هاي زيرزميني با دست و پاهاي خيلي کوتاه که تا حدي شبيه مار شده‌اند، اينها همه مارمولک هستند. گاهي‌اوقات به‌جاي کلمه‌ي مارمولک (هر نوعي که باشد) به سادگي مي‌گويند «سوسمار».
پس سوسمار نام ديگري براي مارمولک‌هاست. مثلاً مارمولک‌هاي روي ديوار خانه‌تان «سوسمار» هستند. ولي نمي‌توان از اين نام براي ناميدن کروکوديل‌ها استفاده کرد. کروکوديل‌ها و انواع مختلف آن‌ها در سراسر جهان مثل کايمن و اليگاتور همگي در فارسي با عنوان عمومي «تمساح» شناخته مي‌شوند.
نکته‌ي جالب اين‌جاست که چند صد سال پيش وقتي مردم مي‌گفتند «نهنگ» هم منظورشان کوروکوديل بوده و هرگز از کلمه‌ي نهنگ براي ناميدن پستانداران بزرگ دريايي يا همان وال‌ها استفاده نمي‌کردند اما در قرن بيستم اين کلمه‌ي نهنگ، شد کلمه‌ي اختصاصي براي ناميدن وال‌ها و در عوض ما از عنوان تمساح براي ناميدن اعضاي راسته کروکوديل‌ها استفاده مي‌کنيم. مهم‌ترين و جالب‌ترين تفاوت تمساح‌ها با خزندگاني مثل سوسمارها (مارمولک‌ها) و مارها، کامل شدن ديواره‌ي مياني قلب است. همه‌ي خزندگان قلب چهارحفره‌اي دارند (اگر به شما گفته‌اند سه حفره‌اي است يک اشتباه گل‌درشت مرتکب شده‌اند.) منتها ديواره‌ي دو بطن در اغلب آن‌ها کامل نيست و مقدار بسيار کمي از خون دو بطن مي‌تواند با هم قاتي شود. اما در تمساح‌ها (و نيز پرندگان که آخرين گروه خزندگان هستند) اين ديواره کامل کامل است و هيچ راهي براي ترکيب خون دو بطن وجود ندارد. البته ميان آئورت تمساح‌ها يک مجراي کوچک به‌نام مجراي پانيزي وجود دارد که کارش تنظيم فشار خون کل بدن و فشار خون ششي است. اين مجراي پانيزي در آئورت قرار دارد نه در ديواره‌ي بطن پس مي‌توان گفت قلب سوسمارها (و نيز مارها و …) چهارحفره‌اي ناقص است و قلب تمساح‌ها (و پرندگان) چهار حفره‌اي کامل.
منبع : مجله دانستنيها اولين مجله دايره المعارفي و تمام رنگي ايران
