خبرگزاری شبستان، گروه مهدویت و غدیر: خداوند در آیه 10 سوره مبارکه فتح می فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ فَمَن نَّكَثَ فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَى نَفْسِهِ وَمَنْ أَوْفَى بِمَا عَاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا».
«در حقيقت كسانى كه با تو بيعت مىكنند، جز اين نيست كه با خدا بيعت مىكنند دستخدا بالاى دست هاى آنان است پس هر كه پيمانشكنى كند تنها به زيان خود پيمان مىشكند و هر كه بر آنچه با خدا عهد بسته وفادار بماند به زودى خدا پاداشى بزرگ به او مىبخشد.»
نکته ها:
1-«بیعت» به معنای پیمان و تعهد است. کسی که با دیگری بیعت می کند، گویا مال و جان خود را برای اهداف او در معرض بیع و فروش قرار می دهد. چنان که جابربن عبدالله انصاری می گوید: «ما در روز بیعت رضوان، زیر درخت با پیامبر اکرم(ص) برای جانبازی و عدم فرار در جنگ ها بیعت بستیم.»
2-برای بیان لطف خدا نسبت به وفاداران، در این آیه دو تعبیر آمده است: یکی «يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ» و دیگری «أَجْرًا عَظِيمًا»؛ ولی برای برای قهر خدا نسبت به پیمان شکنان، یک تعبیر آمده است: «يَنكُثُ عَلَى نَفْسِهِ».
3-بیعت گرفتن از مردم منافاتی با توحید و توکل ندارد: «يُبَايِعُونَكَ»
4- عمل و تصمیم پیامبر(ص) همان اراده و خواست خداوند است. پیامبر(ص) به چیزی جز اراده الهی اقدام نمی کند: «الَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ اللَّهَ».
5-بیعت با پیامبر(ص) بیعت با خدا است: «يُبَايِعُونَكَ ... يُبَايِعُونَ اللَّهَ».
6-رهبر مسلمانان باید در شرایط بحرانی بر وفاداری مردم اطمینان حاصل کند و از آنان مجددا بیعت بگیرد.
7-حمایت رهبری الهی حمایت خداوند را در پی دارد: «يُبَايِعُونَكَ ... يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ».
8-خداوند به حمایت کسی نیازی ندارد، پس باید از پیمان شکنی پرهیز کرد زیرا با خدایی طرف هستیم که فوق قدرت ها است: «يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ فَمَن نَّكَثَ فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَى نَفْسِهِ».
9- پیمان شکنی، خودشکنی است: «فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَى نَفْسِهِ».
10-عاقبت خوبان و بدان را برای مردم بیان کنید تا با مقایسه سرنوشت آنها راه خود را انتخاب کنند: «فَمَن نَّكَثَ ... وَمَنْ أَوْفَى...».
11-گرچه پایبندی به هر تعهد و قول و قراری که خلاف شرع و قانون نباشد، لازم است و در روایات شیعه و سنی، عمل به تعهدات نشانه دینداری عرفی شده (لا دین لمن لا عهد له)1 اما وفای به چند عهد از اهمیت بیشتری برخوردار است: «أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ»2.
-عهدی که خداوند از طریق فطرت یا انبیاء با انسان بسته است:
-عهدی که انسان با خدا می بندد: «مَّنْ عَاهَدَ اللَّهَ».3
-عهدی که انسان با دیگران می بندد: «وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا»4
-عهد رهبر الهی با امت و بالعکس: «الَّذِينَ عاهَدْتَ مِنْهُمْ ثُمَّ يَنْقُضُونَ عَهْدَهُمْ»5
12- حضرت رسول(ص) در روز غدیر علاوه بر حضرت علی(ع) برای یازده امام بعدی علیهم السلام ازجمله حضرت مهدی(عج) نیز از مردم بیعت گرفت و فرمود: «از طرف خداوند مامور شده ام که از شما برای علی بن ابیطالب(ع) و امامان پس از او علیهم السلام که از نسل من و علی(ع) هستند، از شما بیعت بگیرم. آنان تا روز قیامت، امام و پیشوا خواهند بود و مهدی امت من که به حق داوری می کند، از آنان است.»6
13-بیعت با امام، نصب امام به امامت نیست؛ تاکید بر وفاداری با امام است.
14-یکی از دعاهایی که در آن بر مسئله بیعت با امام زمان(عج) تاکید شده، دعای عهد است. آنجا که می خوانیم: «أَللّهُمَّ إِنِّي أُجَدِّدُ لَهُ فِي صَبِيحَةِ يَوْمِي هذَا، وَمَا عِشْتُ مِنْ أَيَّامِي، عَهْداً وَعَقْداً وَبَيْعَةً؛ خدایا من در این صبح روز با امامم تجدیدعهد و عقد و بیعت می کنم». گاهی وقت ها ما دعای عهد را می خوانیم در حالی که با مضامین آن توجه نمی کنیم و فکر می کنیم عهد و عقد و بیعت به یک معنا است، در حالی که اینگونه نیست.
«تجدید عهد» یعنی من با حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه دوباره تعهد می بندم. «تجدید عقد» یعنی من دوباره با امام زمان(عج) گره می خورم و تعهدم را محکم می کنم، چون عقد یعنی گره. «تجدید عهد» یعنی من با حضرت مهدی(عج) دوباره بیعت می کنم و به او سر می سپارم.
بنابر این، اول باید با امام زمان(عج) تعهد ببندیم، بعد تعهدمان را محکم کنیم و بعد با او بیعت نماییم. مثل اینکه ابتدا باید دیوارهای ساختمانی را با آجر ساخت، سپس دیوارهایش را گچ و خاک کشید و در آخر سفیدکاری کرد.
15- رسول خدا(ص) فرمود: «خدای عزّ و جلّ در قیامت با سه کس سخن نخواهد گفت و نگاهشان نخواهد کرد و لیاقت شان نخواهد بخشید و آنان را به شکنجه ای دردناک گرفتار خواهد کرد. اول مردی که به خاطر دنیا با امامی بیعت کند، پس هر گاه خواسته اش را از دنیا به او بدهد به بیعتش وفادار بماند و گرنه دست از بیعت بردارد ...».7
16-ما باید به حضرت مهدی(عج) وفادار باشیم. یکی از نشانه های وفاداری، عمل به فرمایشات ایشان است. ایشان فرموده است: «در زمان غیبت من، در حوادثی که برای شما پیش می آید به مجتهدان و علمای دین مراجعه کنید.»؛ بنابر این، باید چنین کسی را که عادل و بی هوس است، شناسایی کنیم و دست مان را در دستش بگذاریم و مطیع او باشیم.
پی نوشت ها:
1-بحارالانوار، ج69، ص198؛
2-سوره یس، آیه60؛
3-سوره توبه، آیه 75؛
4-سوره بقره، آیه 177؛
5-سوره انفال، آیه 56؛
6-احتجاج، ج1، ص65؛
7-الخصال، ج1، 107.
*برگرفته از «پرتوی از آیه های مهدوی»، محسن قرائتی، به کوشش حسن ملایی
