پرسش
طبق روایات سرگرم شدن و پرکردن اوقات فراغت با موسیقی گناه کبیره است. آیا هنگام رانندگی در مسیرهای طولانی می توان موسیقی گوش داد یا این مسئله نیز حکم اشتغال به لهو ولعب را دارد؟ آیا موسیقی عرفانی با اشعار الهی (مثل برخی ترانه های دکتر اصفهانی) نیز حرام است؟ اسلام چه دستوری برای شاد شدن روح و جسم دارد؟ آیا صرفا محبت اهل بیت و یادآوری مصائب آنها باعث خستگی و دلزدگی روح نمی شود؟
پاسخ اجمالی
اگر یک موسیقی مصداق حرام بود گوش کردن به آن در حالات مختلف مانند رانندگی و غیر آن فرقی ندارد. هر موسیقی که شرایط موسیقی حرام را داشته باشد ، حرام است، و اسم های گوناگون ( مانند عرفانی، سنتی و...) مطلب را تغییر نمی‌دهد. شما باید تشخیص بدهید که آیا موسیقی مورد نظر مصداق موسیقی حرام است یا نه؟
اما نسبت به سوال آخر:
دستورات اسلام برای نشاط روحی و جسمی:
ایمان مذهبى از آن جهت که شکل خاصی از تلقّى انسان نسبت به جهان را ارائه مى دهد، به این نحو که آفرنیش را هدفدار و هدف را خیر و تکامل و سعادت معرّفى مى کند، طبعاً دید انسان را نسبت به نظام کلّى هستى و قوانین حاکم بر آن خوش بینانه مى سازد. حالت فرد با ایمان در کشور هستى، مانند حالت فردى است که در کشورى زندگى مى کند که قوانین و تشکیلات و نظامات آن کشور را صحیح و عادلانه مى داند، به حسن نیت گردانندگان اصلى کشور نیز ایمان دارد و قهراً زمینة ترقّى و تعالى را براى خودش و همة افراد دیگر فراهم مى بیند و معتقد است که تنها چیزى که ممکن است موجب عقب ماندگى او شود تنبلى و بى تجربگى خود او و انسان های مانند او است که مانند او مکلّف و مسئول اند. و هر نقصى وجود دارد از آن جا است که او و امثال او وظیفه و مسئولیّت خویش را انجام ندادهاند. چنین شخصی با احساسات مذهبی و ایمانی که دارد، دارای آرامش و احساس رضایت مندی است. پس اصل ایمان، در آرامش روحی انسان بسیار تأثیر دارد. خداوند می‌فرماید: «آگاه باشید همانا با نام خدا دلها آرام می‌گیرد»[1].
در اسلام از اعیاد و مناسبت های مذهبی به عنوان روز عید و نشاط و سرور نام برده شده است. امام صادق (ع) دربارۀ عید غدیر می‌فرماید: « این روز- 18ذی الحجة- روز عید و فرح و خوشحالی وسرور است..»[2].
در روایات اهل بیت (ع) اگر چه به مصادیق و راه های تفریح جسمی نپرداخته است؛ (زیرا این امور می‌تواند متغیر باشد) ولی اصل آن را مورد تأکید قرار داده است.
در احادیث آمده است که انسان باید ساعتی در روز را برای لذت های حلال خود صرف کند تا با روحیه و با نشاط شود. همین طور تأکید شده است که اختصاص این ساعت، موجب بهتر انجام دادن دیگر مسئولیت ها و با نشاط انجام دادن عبادات می‌شود. امام صادق (ع) می‌فرماید: «مسلمان عاقل باید وقتش را به سه قسمت تقسم کند. اول:ساعتی (وقتی) را برای رابطه خودش با خداوند بگذارد. دوم: ساعتی را برای ارتباطات اجتماعی و دیدار با برادران مومن، که انسان را در راه آخرت کمک می‌کنند. سوم: ساعتی را برای لذت های غیر حرام، اختصاص دهد. پس این ساعت سوم، او را برای انجام بهتر مسئولیتش در دو ساعت دیگر، کمک می‌کند».[3]
از طرفی اسلام ، کسالت و تنبلی را رد کرده و خواستار نشاط روحی و جسمی شده است. به طوری که حتی در عبادات و مستحبات، خواستار انجام عبادات با روحیه و نشاط است. اگر شخص می‌خواهد عمل مستحبی انجام دهد، نباید این اعمال را به خودش تحمیل کند، بلکه باید با نشاط و روحیه این اعمال را انجام دهد. پیامبر گرامی اسلام می‌فرماید: «دل گاهی به عبادات اقبال دارد و گاهی روی گردان است، هرگاه اقبال داشت، (علاوه بر واجبات) مستحبات را انجام دهید و آن گاه که پشت کرد، فقط واجبات را انجام دهید».[4]
کسالت وتنبلی در امور دنیوی نیز مورد قبول اسلام نیست. اسلام دین تلاش و نشاط است. امام کاظم (ع) می‌فرماید: «بر تو باد که از کسالت و خمودگی پرهیز کنی، چرا که این دو، تو را از بهره های دنیوی و اخروی ات دور می‌کند».[5]
پس بنابراین؛ اسلام نه تنها با نشاط روحی و جسمی موافق است، بلکه به آن دستور هم داده است. اما چیزی که باید در نظر داشت، این است که مصادیق فعالیت های نشاط آور می‌تواند متفاوت باشد. هر کاری که انسان را از کسالت دور می‌کند و در آن معصیت خدا و آزار خلق خدا نباشد، می‌تواند مصداقی برای این امر باشد.
پی نوشت:
[1] رعد، 28.
[2] وسائل الشیعه، ج10، ص444.
[3] کافی ، ج5، ص 87.
[4] کافی، ج3، ص454.
[5] کافی، ج 5، ص 85، ح 2.
منبع: اسلام کوئست
