اگر از دنبال کنندگان بخش عمران و ساخت پیمانساز باشید حتما مطلب انواع بلوک سبک ساختمانی را مطالعه کرده اید . در آن مطلب ذکر کردیم که از انواع بلوک سبک علاوه بر استفاده در ساختمانهای جدید از آنها میتوان در بازسازی ساختمانهای قدیمی بهره برده و بر اساس آیین نامه ها و استانداردها ایمنی ساختمانها در برابر زلزله طبق مبحث ۱۸ و ۱۹ بکارگیری مصالح سبک وزن راه حل مناسب و با صرفه در جهت افزایش ایمنی ساختمان میباشد . در این مطلب با بتن سبک اتوکلاو شده یا بلوک AAC "بلوک هبلکس" بیشتر آشنا میشویم .
هبلکس از چه موادی ساخته میشود :
هبلکس مخلوطی است از سیلیس، سیمان، آهک و پودر آلومینیوم که در حرارت ۲۰۰ درجه سانتیگراد و فشار ۱۲ اتمسفر در اتوکلاوها پخته و به قطعات مورد نیاز ساختمانی بریده میشود. هبلکس عمدتاً به عنوان ديوار خارجي غير باربر ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد تا از تبادل حرارتي با فضاي خارج جلوگيري كند. معمولا در ایران طول بلوکهای هبلکس ۶۰۰، ارتفاع ۲۵۰ و ضخامت آن بین ۷۵ الی ۵۰۰ میلیمتر است. سبكي وزن، صرفه جويي در مصرف فولاد و مصالح پوششی (گچ و خاك گچ)، عایق بودن حرارتی (مطابق مبحث ۱۹مقررات ملی ساختمان)، استفاده از تمامي ضايعات هبلكس و سهولت نصب و اجرا همگی از مزایای کاربرد هبلکس در ساختمان میباشد. البته مقاومت فشاري كم از معایب آن بوده و نميتوان آن را به عنوان ديوار باربر در نظر گرفت.
از لحاظ روش توليد ، انواع بتن سبك به دو نوع روش تولید میشوند :
- بتن سبك‌دانه يا LAC
- بتن متخلخل يا CLC
بتن سبك‌دانه LAC با جايگزيني مواد سبك طبيعي و يا صنعتي از قبيل پوميس (Pumice)، لیکا (Light expanded clay aggregate) پرليت (Perlite)، ورميكوليت (Vermiculite)، پلي استايرن توليد مي‌شوند. بتن سبك سلولي CLC با ايجاد تخلخل (حبابهاي گاز) در خمير سيمان بدست خواهد آمد.
به اين منظور از دو روش استفاده مي‌شود. در يك روش توليد حباب توسط عوامل شيميايي و بر مبناي واكنش‌هاي شيميايي مانند واكنش پودر آلومينيوم با آهك صورت مي‌گيرد. اين نوع از بتن‌هاي سبك را بتن سبك گازي گويند كه هبلكس (Hebelex)، توتكس (Totex) و سيپوركس (Silic Pore Expansion) جزو اين دسته از بتن‌هاي سبك مي‌باشند. در نوع دوم حبابهاي گازي تحت عنوان كف به صورت مكانيكي و در تجهيزاتي به نام فوم ژنراتور (كف‌ساز) توليد و سپس به دوغاب سيمان و مصالح در ميكسر اضافه مي‌گردد. ممكن است توليد كف همزمان در ميكسر نيز انجام شود.
ویژگی خاص بلوک های هبلکس :
به این ویژگی، این نکته را نیز باید اضافه کرد که سیمان و ملات مصرفی مورد نیاز برای کشیدن یک دیوار با هبلکس به اندازه یک چهارم یا ۲۵% دیوارکشی با آجر است. درست است که مصالح دیوارچینی با آجر و هبلکس یکسان است، اما بلوکهای هبلکس بخش اعظم دیوار را در برمی گیرند و فقط چیزی حدود ۱۰ تا ۱۵ لایه سیمان برای یک دیوار ۲.۵ تا سه متری نیاز است.
تفاوت هبلکس با آجر و سنگ :
دانسیته هبلکس در حالت خشک معین میگردد. وزن تقریبی در هر مترمکعب هبلکس حدود ۵۸۰ کیلوگرم میباشد. در حال حاضر وزن اجر حدود ۱۰ برابر هبلکس است با اینکه اجر در ساختمان نسبت به سنگ وزن کمتری دارد ولی حدود ۴.۶ برابر از هبلکس سنگین تر است . وزن سنگ نسبت به هبلکس بالای ۱۰۰ برابر است .جالب توجه است که هبلکس مقاومتش به اندازه سنگ میباشد، در مقابل اتش از بین نمیرود،در مقابل فشارهای بیرونی وزلزله مقاوم است.
هر متر مکعب بلوک هبلکس حدود ۵۵۰ الی ۶۵۰ کیلوگرم مقاومت فشاری : ۳۰ تا ۳۵ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع با امکان افزایش آن بر حسب سفارش و نیاز مصرف کننده را میتواند شامل شود.
چرا بلوک هبلکس :
دلیل اصلی ساخت بلوک های هبلکس دستیابی به محصولی بوده که هم سبک باشد هم ابعاد مناسبی داشته باشد که سرعت کار را بالا ببرد و هم دارای خواص عایق باشد که حرارت و صدا به سختی از ان عبور نماید به علاوه دارای استحکام وپایداری بالا باشد.تمام این خواص در بلوک هبلکس وجود دارد.
عایق گرما بودن بلوکه های هبلکس
هبلکس به خوبی عایق گرما و آتش سوزی است. ماده سیلیس که پایه هبلکس را تشکیل می‌دهد، این خاصیت را برای آن ایجاد کرده است. این مزیت باعث شده است که در گرفتن مجوزهای ساختمانی از شهرداری، هبلکس به عنوان عایق مورد قبول باشد و دیگر نیاز به استفاده از عایق‌های دیگر برای جلوگیری از سر و صدا و گرما نیست .
ساختمان هایی که با هبلکس ساخته شده اند، به خوبی در هنگام آتش سوزی جان دیگر اعضای ساختمان را حفظ میکنند. نه تنها خسارت جانی را به کمترین میزان ممکن می‌رساند، بلکه خسارت مادی را نیز بسیار پایین می‌آورد. وقتی در یک اتاق یا ساختمان که با هبلکس ساخته شده است، آتش سوزی رخ بدهد، در صورت محصور کردن اتاق، آتش سوزی و گرما به دیگر اتاق‌ها منتقل نمی شود و با فرار از آن اتاق میتوان جان خود را نیز نجات داد. میزان عایق بودن دیوارهای هبلکس به حدی است که گرمای منتقل شده به اتاق کناری به حدی نمی رسد که حتی یک کاغذ آتش بگیرد.
صرفه جویی در هزینه کارگر با هبلکس :
هبلکس یک محصول بسیار سبک است. بلوکهای هبلکس در اندازه‌های ۲۰×۲۵×۶۰ ساخته میشوند. اما با وجود این حجم بالا، وزن آنها بسیار پایین است. به طوری که به راحتی میتوان بلوکهای زیادی را در حجم بالا منتقل کرد و روی همدیگر قرار داد. بلوکهای هبلکس به راحتی روی همدیگر قرار می‌گیرند و دیوارچینی با آنها بسیار ساده است.
این بلوکهای بزرگ که حجم آن به اندازه ۴۶ آجر است، فقط به اندازه ده آجر وزن دارند. هر کارگر میتواند به راحتی یکی از این بلوکهای هبلکس را بردارد و روی همدیگر بگذارد. به دلیل حجم بالا، تنظیم کج و صاف بودن دیوار کار سختی نیست. صاف بودن زمین مورد استفاده کافی است تا هبلکس‌ها به صورت تراز روی همدیگر قرار بگیرند. بنابراین میزان دستمزدی که به یک کارگر روزمزد در طول پروژه پرداخت میشود، پایین تر از کارگر روزمزد برای دیوار آجری است و نیاز نیست از کارگر حرفه ای برای این کار استفاده شود.
ملات مصرف شده در یک دیوار ساخته شده از هبلکس نیز یک چهارم دیوار ساخته شده از آجر است. این بالا بودن حجم هبلکس نه تنها یک مزیت حمل و نقلی است، بلکه مزیت صرفه جویی نیز دارد.
دستور العمل اجرایی بلوک هبلکس :
- کادر اجرایی : کارکردن با بلوک هبلکس نیاز به تخصص خاصی ندارد. با توجه به ابعاد و سهولت کار با بلوک هبلکس سرعت اجرا نیز نسبت به آجر و سفال تا ۲ الی ۳ برابر افزایش می یابد.
- ملات مورد نیاز : همان ماسه و سیمان میباشد و با توجه به اینکه یک نوع بتن سبک میباشد و همگونی کاملی با ملات ماسه و سیمان دارد میتوان نسبت ترکیب را ۵ یا ۶ به یک تبدیل و در مصرف سیمان صرفه جویی بیشتری نمود. در مواردیکه تیغه بندیهای مورد احرا با آب و رطوبت سر و کاری نداشته باشد (مثل دیوار اتاق خواب ، کار و …) میتوان از ملات کچ و خاک (به لحاظ صرفه حویی اقتصادی) نیز استفاده نمود.
- جذب آب : با توجه به ابعاد متخلخل بودن ، نم و رطوبت توسط این بلوکها منتقل نمیشود.
نکته مهم : در عین اینکه این بلوکها نم و رطوبت را منتقل نمیکنند ولی در سطح آب بیشتری را نسبت به مصالح مشابه جذب میکنند لذا در زمان استفاده از بلوک هبلکس باید نکات زیر رعایت شود :
- قبل از اجرا باید کاملا خیس شوند.
- ملات مصرفی را نیز باید با دقت بیشتری تهیه نمود : بلوكه‌هاي هبلكس قابليت اجرا با انواع ملات‌ها و چسب‌هاي مخصوص را دارد ولي بهتر است از چسب هبلكس استفاده گردد. زيرا باعث بالا رفتن سرعت مي‌شود و سطح تمام شده كار مناسب آستر نهايي خواهد بود. همچنين استفاده از ملات چسب مخصوص، باعث از بين رفتن پرت حرارتي در محل بندهاي بلوك مي‌گردد.
- بعد از اجرا در صورت امکان سه روز پس از اجراء ديوار مرطوب نگه داشته شود. همچنين تيغه‌هاي نازك را بايد از اثرات وزش باد شديد محافظت گردد
- اندود گچ و خاک : با توجه به سطح صاف و صیقلی بلوک هبلکس نسبت به سایر مصالح (در صورت اجرای صحیح دیوارها به اندودی بیش از ۱ الی ۲ سانتیمتر نیاز نخواهد بود) یعنی در هر طرف نیم الی یک سانت.
- از نظر نصب تاسیسات و نماسازی: (اعم از لوله ، کابینت ، سنگ ، سرامیک ، …) مانند سایر مصالح میباشد و چنانچه به صورت صحیح اجرا شود با مشکلی مواجه نخواهد شد.
طبق وعده داده شده در مطلب پیشین پیمانساز به بررسی بلوک هبلکس پرداخته شد . استفاده از بلوک های سبک با توجه به دلیل استفاده آن در بالا اشاره شد میتواند قابلیت هایی نظیر سبکی، عایق حرارتی خوب، ساختار صلب و موثر، حمل و نقل آسان، کارکرد سریع و با کیفیت و صرفه جویی در هزینه ها تولید و نهایتا در کاهش هزینه های تمام شده ساختمان بسیار موثر و کارآمد باشد.
