بدسکتور چیست؟
اجازه دهید ابتدا تعریفی از بدسکتور داشته باشیم. بدسکتور چیست؟ بدسکتور را می‌توان یک کلاستر کوچک از فضای ذخیره‌سازی نامید که معیوب شده است. این سکتور به درخواست‌ها مبنی بر نوشتن و خواندن اطلاعات عکس‌العملی نشان نمی‌دهد تا آنجا که آن را یک سکتور بد و یا همان بدسکتور می‌نامیم.
انواع بدسکتور
می‌توان گفت هر دو مدل هارد موجود در بازار (هارد رایج مغناطیسی و مدل جدید سالید درایو Solid state drive) می‌توانند بدسکتور داشته باشند. دو نوع بدسکتور وجود دارد، بدسکتور نوع اول ناشی از صدمات فیزیکی است که قابل ترمیم نیست و بدسکتور نوع دوم بر اساس اشکالات نرم‌افزاری ایجاد می‌شود که قابل ترمیم نیز است.
همانطور که گفته شد دو نوع بدسکتور وجود دارد که از آنها با نام‌های فیزیکی و نرم‌افزاری و یا به عبارت دیگر سخت و نرم یاد می‌شود. بدسکتور فیزیکی و یا سخت به کلاستوری از فضای هارددیسک گفته می‌شود که به صورت فیزیکی صدمه دیده است. ممکن است هد هارددیسک با سطح هارد اتصال برقرار کرده و هارد صدمه دیده باشد، نفود گرد و غبار نیز به داخل هارد می‌تواند منجر به بدسکتور شود، ممکن است فلش مموری سالید درایو فرسوده شده و دچار بدسکتور شود و یا اینکه صدمات فیزیکی باعث بدسکتور این مدل هارد جدید گردد. بدسکتور سخت قابل ترمیم نیست.
بدسکتور نرم‌افزاری به کلاستوری از فضای هارددیسک گفته می‌شود که دچار مشکلات نرم‌افزاری شده و به درستی کار نمی‌کند. سیستم‌عامل برای خواندن اطلاعات از روی سکتور خراب تلاش می‌کند اما با عدم تطابق اطلاعات (Error-correcting Code) مواجه می‌شود. این سکتور ممکن است به عنوان سکتور خراب و یا همان بدسکتور علامت‌گذاری شود اما با نوشتن مجدد اطلاعات خالی بر روی سکتور خراب، بدسکتور از بین می‌رود، در گذشته از روش Low Level Format نیز برای اینکار استفاده می‌شد. ابراز چک دیسک ویندوز (Windows Check Disk) نیز می‌تواند بدسکتورهای نرم‌افزاری را ترمیم کند.
دلایل ایجاد بدسکتور سخت افزاری
ممکن است هارددیسک شما از کارخانه با بدسکتور خارج شده باشد. این روزها روش‌های مدرن تولید محصولات بی‌نقص نیستند و می‌توان در هر محصول تولیدی اشکلاتی را مشاهده کرد. به همین دلیل است که سالید درایو نیز گاهی اوقات، با بلوک‌های خراب به بازار عرضه می‌شود.
سالید درایو همچنین ممکن است نهایتا بر اثر استفاده زیاد و نوشته شدن اطلاعات دچار بدسکتور شود، این بدسکتورها مجدد در قسمت مازاد حافظه هارد جایگذاری می‌شوند. زمانی که حافظه مازاد سالید درایو پر شد، بدسکتورهای ایجاد شده به قسمت اصلی هارد منتقل خواهند شد و در نتیجه از میزان فضای آزاد هارد کاسته خواهد شد.
هارد مغناطیسی رایج در بازار نیز بر اثر ضربات فیزیکی دچار بدسکتور می‌شوند. ممکن است هارد در هنگام تولید در کارخانه دچار بدسکتور شده باشد و یا مانند سالید درایو بر اثر استفاده زیاد و نوشته شدن اطلاعات دچار بدسکتور شود، افتادن هارد نیز باعث اتصال هد با سطح هارد شده و می‌تواند از دلایل ایجاد بدسکتور باشد.
همانطور که در ابتدا نیز گفته شد ورود هوا و گرد و غبار به داخل محیط هارد نیز می‌تواند باعث ایجاد بدسکتور شود، در مجموع می‌توان گفت عوامل زیادی در خرابی سکتورهای هارد مغناطیسی دخیل است.
دلایل ایجاد بدسکتور نرم‌افزاری
بدسکتور‌هایی که بوسیله مشکلات نرم‌افزاری ایجاد می‌شوند را بدسکتور نرم‌افزاری می‌نامند. برای مثال اگر کامپیوتر شما به صورت ناگهانی بر اثر قطعی برق خاموش شود، احتمال اینکه هارد شما در زمان نوشتن اطلاعات خاموش شده باشد زیاد است. در بعضی موارد نیز ممکن است اطلاعات خوانده شده تطابق نداشته باشند که این امر نیز باعث ایجاد بدسکتور می‌شود.از طرف دیگر ویروس‌ها و سایر بدافزارهای مخرب هم ممکن است باعث ایجاد بدسکتورهای نرم‌افزاری شوند.
از بین رفتن اطلاعات و از کارافتادن هارد
حتی اگر هارد دیسک شما درست کار می‌کند، باز هم امکان ایجاد بدسکتور و از بین رفتن نرم‌افزارهای شما وجود دارد. به همین دلیل است که شما باید همیشه از اطلاعات مهم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید.
زمانی که کامپیوتر شما بدسکتور را شناسایی می‌کند، آنرا به عنوان سکتور خراب علامت گذاری کرده و در آینده این سکتور را نادیده خواهد گرفت. اطلاعات این سکتور خراب به سکتور جدیدی تخصیص داده می‌شود تا خواندن و نوشتن اطلاعات مربوط به این سکتور به مکان دیگری منتقل شود.
با نرم‌افزارهای شناسایی مشکلات هارد دست نظیر CrystalDiskInfo می‌توانید این سکتورهای خراب را مشخص نمایید. اگر اطلاعات مهم شما بر روی سکتور خراب ذخیره شده باشد، احتمال از دست دادن این اطلاعات وجود دارد. البته وجود چند سکتور خراب به معنای خرابی کامل هارد شما نمی‌باشد. اما زیاد شدن میزان بدسکتورهای هارد می‌تواند به معنای این باشد که هارد شما در آستانه خرابی است.
چگونه بدسکتورها را شناسایی و تعمیر کنیم؟
ابزار شناسایی و تعمیر بدسکتور که به نام chkdsk شناخته می‌شود، داخل سیستم‌عامل ویندوز وجود دارد، این ابزار هارد دیسک شما را برای شناسایی بدسکتور اسکن کرده و سکتورهایی که به صورت سخت‌افزاری خراب شده‌اند را علامت گذاری کرده و سکتورهایی که مشکلات نرم‌افزاری دارند را تعمیر می‌کند.
سیستم‌عامل ویندوز در صورتی که به مشکلی با هارد دیسک برخورد کند، به صورت اتوماتیک در هنگام بالا آمدن کامپیوتر آن را اسکن می‌کند. البته شما هر زمان که تمایل داشتید می‌توانید برنامه تعمیر و شناسایی بدسکتور را با تایپ chsdsk در منوی Run ویندوز فراخوانی کنید. سیستم‌عامل‌های دیگر نظیر لینوکس و OS X نیز ابزار‌های مخصوص به خود را برای شناسایی و تعمیر بدسکتورها دارند.
می‌توان گفت بدسکتور یکی از مشکلات لاینفک هارد است و در نتیجه اگر هارد شما دچار بدسکتور شد، نگران نباشید. در نظر داشته باشید که همیشه از اطلاعات مهم خود پشتیبان تهیه کنید تا در صورت مواجه شدن با بدسکتور، اطلاعات مهم خود را از دست ندهید و اگر متوجه شدید که بدسکتورهای موجود بر روی هارد شما سریعا رو به افزایش است احتمال خرابی کامل هارد شما وجود دارد.
