تبیان بررسی می‌کند:

امام صادق(علیه السلام) فرمود: «از ماهی هر آن چه که فلس و پولک دارد بخور و از آن چه که پولک ندارد نخور.» حالا آیا امثال خرچنگ یا هشت پا و امثال اینها حلال گوشت اند؟ یعنی در حقیقت آیا این ها آبزیان فلس دار محسوب می شوند؟

از چند سال گذشته تا به امروز به طور روز افزونی میل به خرید و فروش یا سرو حیوانات حرام گوشت در بین برخی از مردم بالا رفته است.

شاید تا چند سال پیش این ماجرا ها پنهانی و به دور از ناظران و مسئولان ذی ربط انجام می شد اما امروز در بسیاری از رستوران ها و فست فودها به طور رسمی و علنی حیوانات حرام گوشت به خصوص آبزیانی مانند خرچنگ یا لابستر و هشت پا طبخ و سرو می شود.
آیا نظر مراجع در این سال ها تغییر کرده و یا ناظران کوتاه آمده اند؟
 

نظر فقها درباره آبزیان

درباره ملاک حلال بودن آبزیان بین فقها اختلاف نظر جدی وجود ندارد و همه این بزرگواران یک ملاک را از روایات استنباط کرده اند. امام خمینی درباره این موضوع می فرمایند:
«و از انواع ماهى‌ها حلال نیست مگر نوعی که ذاتا داراى فلس و قشر باشد‌ اگر چه فلس آن باقى نمانده و به علت عارضى از بین رفته باشد. و میگو چون از جنس ماهى فلس‌دار می‌باشد پس خوردن آن جایز است.» [1]
همچنین آیت الله سیستانی در پاسخ به ملاک تشخیص ماهی حلال گوشت از غیر آن می گویند:
« ماهی اگر فلس دار باشد حلال است و اگر ندارد و یا اینکه شک کنید که فلس دارد یا ندارد خوردنش حرام است.»[2]

دلیل این فتاوا روایات وارده از اهل بیت(علیهم السلام) است؛ به عنوان نمونه به یکی از این روایات اشاره می شود:

«امام صادق(علیه السلام) فرمود: از ماهی هر آن چه که فلس و پولک دارد بخور و از آن چه که پولک ندارد نخور.» [3]
حالا آیا امثال خرچنگ یا هشت پا و امثال اینها حلال گوشت اند؟ یعنی در حقیقت آیا این ها آبزیان فلس دار محسوب می شوند؟

بی شک خرچنگ یا لابستر و... پولک ندارند و از این جهت حرام گوشت اند.
البته مشکل فقط در خوردن این حیوانات نیست بلکه حتی خرید و فروش حیوانی که حرام گوشت هست نیز حرام است.
حضرت آیت الله خامنه ای در پاسخ به استفتاء معامله حیوان حرام گوشت می فرمایند:
«چیزی که خوردن آن حرام است، خرید و فروش آن برای خوردن جایز نیست هرچند خریدار، خوردن آن را حلال بداند...» [4]
با این وجود هیچ راه فراری برای رستوران دارها یا مسئولین ناظر از لحاظ قانون الهی وجود ندارد.
 

نظارت بر اجرای احکام

از آنچه گذشت حرمت منو های غذایی برخی از رستوران های متعلق به مرفهین مشخص شد، اما زاویه پنهان ماجرا نظارت بر اجرای احکام اسلامی در اصناف است.
اساسا این فست فودها و رستوران ها متریال برنامه غذایی خود یعنی حیوانات حرام گوشت را از کجا تامین می کنند؟ آیا غیر از این است که در بازار مسلمین به صورت علنی خرچنگ و لابستر و گوشت کوسه و... فروخته می شود؟

حرف آخر
مسئولین ذی ربط باید بیشتر حواسشان به این مسائل باشد؛ شاید بگویید حالا همه مشکلات حل شده فقط همین خرچنگ و کوسه روی زمین مانده؟
اما این تفکر اشتباهی است. وقتی معلوم شد که این حیوانات حرام گوشت اند و یک عده ای از فروش این آبزیان یا حیوانات دیگر حرام گوشت ارتزاق می کنند در حقیقت معامله ای حرام انجام داده اند و هر کسبى که حلال نباشد، سحت است. علامه طباطبایی در ذیل آیه «اکالون للسحت»[5] می فرمایند:
«اکّالون للسحت، یعنی، چیزی که دینشان را از بین می برد می خورند و پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر گوشتی که از سحت یا حرام بروید، آتش بدان سزاوارتر است. »[6]
از طرفی وقتی گوشت حرام وارد بدنمان شود، ما چه می دانیم حتی اگر تاثیری بر جسم ما نگذارد شاید تاثیر روحی داشته باشد و بر نفس پاک انسانی ما غباری شود و رفته رفته جامعه میل و رغبتش به دین کاهش پیدا کند.

پی نوشت ها:
[1] کتاب الاطعمة و الاشربة، ج 2،مسأله 2 و 3
[2] سایت آیت الله سیستانی
[3] من لا یحضره الفقیه ج 3 باب صید و ذباحه ص 413
[4] اجوبة الاستفتائات، سوال ۱۰۹۳
[5] مائده، 42
[6] المیزان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص 341