تنوع بسیار بالای درگاه های خروجی تصویر می تواند همه ما را گیج کند، اما کدام یک برای شما مناسب تر است؟ در نوشتار پیش رو بدور از ورود به جزئیات خسته کننده فنی، به بررسی این موضوع می پردازیم.
اصول اولیه
وضوح تصویر (رزولوشن) یک صفحه نمایش به تعداد پیکسل‌های آن اشاره دارد. در یک صفحه نمایش با وضوح 1920x1080 پیکسل، شاهد 1920 پیکسل افقی و 1080 پیکسل عمودی، از لبه بالایی تا پایین صفحه هستیم که در مجموع 2073699 پیکسل یا تقریباً 2 مگا پیکسل را تشکیل می‌دهند. رایج‌ترین قالب برای بیان وضوح تصویر (تعداد پیکسل‌های عمودی)x(تعداد پیکسل‌های افقی) است. با این حال برای سادگی بیشتر از عناوین مشخصی چون qHD یا 1080p یا 4K برای اشاره به وضوح تصویرهای رایج استفاده می‌شود.
همچنین وضوح تصویر صفحه تعیین کننده نسبت ابعاد آن است. اگر 1920:1080 را با استفاده عملیات ابتدایی ریاضیات ساده کنید، به 16:9 می‌رسید که همان نسبت ابعاد تصویر است. 16:9 نسبت ابعاد تقریباً تمامی صفحه نمایش‌های سازگار با استاندارد HDMI است. از دیگر نسبت ابعادهای رایج می‌توان به 4:3 و 3:2 اشاره کرد که اولی در تلویزیون‌ها و دومی در دوربین‌ها و تبلت ها رایج است.
نرخ نوسازی تصویر (refresh rate) به تعداد دفعات تازه شدن یا تغییر تصویر در ثانیه بر روی صفحه نمایش اشاره دارد. یک صفحه نمایش با نرخ نوسازی تصویر بالا می‌تواند تغییر تصویر (فریم) نرم‌تری ارائه کند. هم اکنون 60 هرتز (60 بار در ثانیه)، رایج‌ترین نرخ نوسازی تصویر است. همچنین نرخ نوسازی 120 هرتز و 144 هرتز در حال کسب محبوبیت میان گیمرها هستند.
HDMI
استاندارد جدید HDMI 2.1 از وضوح تصویر تا 10K پشتیبانی می‌کند. تا حالا چیزی درباره 10K نشده‌اید؟ نگران نباشید، شما تنها نیستید. HDMI یک استاندارد واقعاً گیج کننده است. نسخه اول این استاندارد از وضوح تصویر 1280x720 پشتیبانی می‌کرد که به عنوان High Definition یا HD نیز شناخته می‌شود. سپس به وضوح 1920x1080 یا همان Full HD (FHD) رسید. نگارش 1.4 از استاندارد HDMI پشتیبانی از وضوح تصویر 3840x2160 پیکسل را معرفی کرد که بیشتر به عنوان 4K شناخته می‌شود. اگر تصور می‌کنید 4K به معنای وضوح تصویر چهار برابری نسبت به Full HD است، باید بگوییم چنین نیست، چراکه 16x Full HD نه 16K، بلکه 8K نامیده می‌شود.
پس 5K یا 10K چه می‌شوند؟ اگر ساده بخواهیم بگوییم، این‌ها صرفاً نسخه عریض تر 4K و 8K هستند. همان‌طور که نمودار بالا نشان می‌دهد، وضوح عمودی بدون تغییر باقی مانده اما وضوح افقی افزایش یافته است. 5K دارای 5120 پیکسل افقی است که 5K انتخاب نام از همین مسئله ناشی می‌شود. 10K نیز دارای وضوح افقی 10240 پیکسل است. درست همان‌طور که از نام آنها پیدا است، وضوح افقی 4K نزدیک به 4 هزار (به طور دقیق 3840) و وضوح افقی 8K نزدیک به 8 هزار (به طور دقیق 7680) است. بنابراین ضریب K بیانگر نزدیک‌ترین عدد به تعداد پیکسل‌های افقی تقسیم بر هزار است.
هم اکنون HDMI 2.1 آینده دارترین استاندارد صفحه نمایش موجود است. این استاندارد در مقایسه با HDMI 2.0 با پهنای باند 18 گیگابیت بر ثانیه، دارای پهنای باند 48 گیگابیت بر ثانیه است که همین بهبود امکان پشتیبانی از وضوح تصویرهای بسیار بالاتر را با نرخ فریم دهی بیشتر ممکن می‌کند. این استاندارد از وضوح تصویر 10K با نرخ نوسازی تصویر 120 هرتز پشتیبانی می‌کند که می‌بایست برای اجرای روان بازی‌ها در چنین وضوح تصویر بسیار بالایی کافی باشد، البته اگر سیستم گیمینگ کاربر دارای چنین قدرت گرافیکی باشد. هم اکنون هیچ مانیتوری با وضوح 10K در دسترس نیست اما به نظر می‌رسد HDMI 2.1 بتواند برای سالیان زیادی استاندارد نمایشگرها باقی بماند.
ویژگی جالب این استاندارد سازگاری با نسخه‌های قدیمی‌تر است، با این حال این سازگاری محدودیت‌های خود را دارد. کابل منطبق بر استاندارد HDMI 2.1 قادر به تأمین پهنای باند 48 گیگابیت بر ثانیه است اما کابل‌های منطبق نسخه‌های قدیمی‌تر پهنای باند پایین‌تری دارند. بنابراین علی رغم اینکه می‌توان از کابل‌های قدیمی نسخه HDMI 1.4 با دستگاه‌های HDMI 2.1 استفاده کرد، اما باید وضوح تصویر و نرخ فریم دهی نیز پایین‌تر باشد. در همین حال کابل منطبق بر استاندارد HDMI 2.1 به خوبی با همه نسخه‌های قدیمی‌تر سازگاری خواهد داشت.
DisplayPort
این استاندارد که برای اولین بار به صورت گسترده با Macbook Pro اپل و درگاه MiniDP آن به بازار معرفی شد، خریداران را به دردسر انداخت و آنها ناچار بودند از از آداپتور مبدل برای استفاده با مانیتورهای دارای ورودی HDMI یا VGA استفاده کنند. بسیاری از DisplayPort (DP) به عنوان استاندارد طلایی یاد می‌کردند. پیش از عرضه HDMI 2.1، این DP بود که بالاترین پهنای باند را داشت و از بالاترین وضوح تصویر با بالاترین نرخ فریم دهی پشتیبانی می‌کند. با این حال با معرفی HDMI 2.1، این استاندارد رنگ باخت. در چنین شرایطی انتظار می‌رود شاهد معرفی یک نسخه جدیدتر از DP باشیم.
استاندارد فعلی DP 1.4 که بالاترین نگارش موجود آن است، حداکثر از وضوح تصویر 8K با نرخ نو. سازی تصویر 60 هرتز یا وضوح تصویر 4K با نرخ نوسازی تصویر 144 هرتز پشتیبانی می‌کند. فناوری Gsync انویدیا که از شدت مشکلاتی چون بریدگی فریم‌ها می‌کند، به استفاده از درگاه DP وابسته است. همین مسئله باعث شده DP به یک استاندارد برای بسیاری از گیمرها تبدیل شود.
همچنین USB نوع C از استاندارد DP برای ارائه خروجی تصویر بهره می‌گیرد. برخلاف HDMI، استاندارد DP از وصل کردن زنجیروار نمایشگرها پشتیبانی می‌کند، برای نمونه می‌توان دو صفحه نمایش متفاوت با تنها یک درگاه داشت. طبق آنچه که گفته شد، به رغم اینکه هم اکنون HDMI بالاترین پهنای باند را دارد و از نظر فنی نیز برتری دارد، اما DP از نظر تنوع استفاده یک پادشاه بلامنازع است و هنوز استاندارد طلایی برای بسیاری از گیمرها باقی مانده است.
DVI
DVI هم یک استاندارد گیج کننده است که در چندین گونه شامل DVI-A ،DVI-D ،DVI-I و همچنین single یا dual-link در دسترس است. ما تنها به گونه dual-link DVI-D می‌پردازیم که بیشتر از گونه‌های دیگر در کارت‌های گرافیک یافت می‌شوند. همچنین به ندرت برخی تلویزیون‌ها و پخش کننده‌های DVD دارای درگاه مزبور هستند. علی رغم اینکه به‌کارگیری dual-link DVI-D در بسیاری از کارت‌های گرافیک مدرن امروزی کنار گذاشته شده، اما به لطف پشتیبانی از وضوح تصویر 1080p با نرخ نوسازی تصویر 144 هرتز، هنوز محبوبیت خود را حفظ کرده است. همچنین این استاندارد از وضوح تصویر 2560x1600 پیکسل با نرخ نوسازی 60 هرتز پشتیبانی می‌کند که یک وضوح تصویر رایج میان مانیتورهای اداری است. جدای از آنچه که گفته شد، DVI تقریباً یک استاندارد رو به زوال است و هیچ گونه به‌روزرسانی در آینده نزدیک متصور نیست.
VGA
در نهایت به VGA می‌رسیم که با نام‌های دیگری چون D_Sub نیز شاخته می‌شود. VGA تنها استاندارد تصویر آنالوگ موجود فعلی است که برای اولین بار در سال 1987 میلادی از سوی IBM معرفی شد. به واسطه ذات آنالوگ آن، کیفیت تصویر VGA به کیفیت و طول کابل وابسته است. علی رغم اینکه این استاندارد حداکثر از وضوح تصویر 2048x1536 با نرخ نوسازی 85 هرتز پشتیبانی می‌کند، اما غالباً برای وضوح تصویر 1024x768 یا نهایتاً 1366x768 پیکسل استفاده می‌شود. کابل‌های VGA غالباً مشکل ساز می‌شوند و احتمالاً شما نیز آن را در کلاس‌های درس و ادارات تجربه کرده‌اید. خوشبختانه این استاندارد کنار گذاشته شده است و دیگر در دستگاه‌های جدید یافت نمی‌شود و بسیاری از لپ تاپ‌ها، کارت‌های گرافیک و حتی مانیتورها و پروژکتورها فاقد درگاه VGA هستند.
جمع بندی
کدام استاندارد برای شما مناسب است؟ این بستگی به دستگاه و نمایشگر مورد استفاده شما دارد.
برای گیمرها DP بهترین انتخاب موجود است، به ویژه اگر به دنبال نرخ فریم دهی بالا و نرخ نوسازی تصویر 120 هرتز در وضوح 4K یا بالاتر باشید. همچنین HDMI هم یک انتخاب قابل قبول برای گیمرها است، گرچه نگارش‌های 1.4 و 2.0 آن از نرخ نوسازی تصویر 120 هرتز فقط با وضوح تصویر 1080p یا پایین‌تر از آن پشتیبانی می‌کنند. DVI نیز برای گیمینگ در وضوح تصویر 1080p با نرخ نوسازی تصویر 144 هرتز است و پشتیبانی از وضوح تصویر 2560x1600 برای آنهایی که به تولید محتوا می‌پردازند مناسب است. با این حال DVI فضای محدودتری برای ارتقا پذیری دارد و ممکن است نتوانید با دستگاه‌های جدید قادر به دست یابی به وضوح و نرخ نوسازی مورد نظرتان باشید، از این رو جز در استفاده با سخت افزارهای قدیمی، باید از آن پرهیز کرد.
هنوز مانیتورهای منطبق بر استاندارد HDMI 2.1 به وفور در دسترس نیستند و از این رو تا آن هنگام، DP بهترین انتخاب موجود است.
هنگامی که به تلویزیون‌ها می‌رسیم، اغلب گزینه دیگری جز HDMI وجود ندارد. نه تنها اغلب تلویزیون‌ها فاقد درگاه DP هستند، بلکه پخش کننده‌های DVD و کنسول‌های بازی نیز فقط دارای درگاه خروجی HDMI هستند.
