حضرت عباس بن علی بن ابی‌طالب(ع)، از جمله بزرگ‌ترین شخصیت‌ها در مکتب تشیع به شمار می‌رود. او دارای ویژگی‌های اخلاقی بسیار والایی است؛ تا جایی که مقامی نزدیک به معصومان دارد. امام سجاد(ع) در وصف او چنین می‌فرماید: «خداوند عباس را رحمت کند که برادرش حسین(ع) را بر خود ترجیح داد و خود را در راه او فدا کرد تا جایی که دستانش قطع شد. خداوند نیز در مقابل آن، دو بال به او عطا کرد که با آن در بهشت پرواز می‌کند ... عباس نزد خداوند چنان مقام والایی دارد که همه شهیدان در روز قیامت، به مقام او غبطه می‌خورند».[1]
برخی از ویژگی‌های او که می‌تواند الگویی برای همه باشد، عبارت‌اند از:
1. شجاعت: او مردی بسیار شجاع بود که لحظه‌ای در جانبازی خود برای امامش، تردید نکرد. حتی وقتی که شمر برای او امان‌نامه آورد، ایشان به شدت با این امان مخالفت کرده و توجهی به زنده ماندنش در صورت پذیرش امان و کشته شدنش در صورت رد آن، نکرد.[2]
2. استقامت: او به گونه‌ای در راه دفاع از دین اسلام و حمایت از امام خود پایدار بود که حاضر بود همه چیز خود را در این راه فدا کند. از این‌رو وقتی دستان مبارک آن‌حضرت را از بدن جدا کردند، فریاد زد: «اگر دستم را از بدنم جدا کنید، به خدا قسم که دست از حمایت از دین خود برنمی‌دارم».[3]
3. وفاداری: آن‌حضرت با این‌که به شدت تشنه بودند، بعد از این‌که خود را به آب رساندند، از نوشیدن آب خودداری کرده و تمام تلاش خود را صرف رساندن آب به خیمه‌ها و کودکان تشنه کردند.[4] این کار او نشان‌دهنده اوج وفاداری نسبت به امام خود است که به خود اجازه نمی‌دهد قبل از امام خود که تشنه‌کام است، از آب بنوشد.
ما می‌توانیم با توجه به این ویژگی‌ها و دیگر خصائص این شخصیت بزرگ، راه استقامت در مسیر حق و صراط مستقیم و اطاعت از امام و ولی خود را بیاموزیم و به گونه‌ای باشیم که آخرت خود را فدای دنیا و زندگی دنیوی خود نکنیم.
[1]. شیخ صدوق، الامالی، ص 462 - 463، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق.
[2]. ابن طاووس، علی بن موسی، اللهوف علی قتلی الطفوف، ص 88، تهران، انتشارات جهان، چاپ اول، 1348ش.
[3]. مغربی، قاضی نعمان، شرح الاخبار فی فضائل الأئمة الأطهار(ع)، ج 3، ص 192، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1409ق.
[4]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 45، ص 41، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
