مجلس خبرگان رهبری مجلسی متشکل از فقهایی است که بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، برای تعیین رهبر، نظارت بر عملکرد او و... از سوی مردم انتخاب می شوند. مدت هر دوره‌ی این مجلس هشت سال است.
مجلس خبرگان نیز در ماده‌ی ۱ و ۲ آییننامهی داخلى این نهاد، تعداد خبرگان را ۸۶ نفر اعلام کرده است.
شرایط نمایندگان مجلس خبرگان
قانون اساسی، به صراحت، شرایط نمایندگان مجلس خبرگان را بیان نکرده و تعیین آن را مطابق اصل ۱۰۸، برای نخستین دوره، به فقهای اولین شورای نگهبان و پس از آن، به خود مجلس خبرگان واگذار کرده‌است، اما با دقت در اصول مربوط، میتوان کلیاتی را در مورد شرایط اعضای مجلس خبرگان به دست آورد. به ضرورت تناسبِ حکم و موضوع، اعضای خبرگان، اولاً: باید دارای درجه‌ای از فقاهت و آگاهی بر مسائل سیاسی و اجتماعی روز باشند که قدرت تشخیص «اعلم به احکام و موضوعات فقهی یا مسائل سیاسی و اجتماعی یا شخص واجد مقبولیّت عامه» را داشته باشند. ثانیاً: دارای مرتبهای از تقوا باشند که در اظهار نظر خویش، فقط مصالح اسلام و مسلمانان را در نظر بگیرند، نه منافع فردی و گروهی را. از سوی دیگر، در صورتی که اهل خبره، به آنچه میگوید، اعتقاد نداشته باشد و یا دارای سوابق سوء سیاسی و اجتماعی باشد، بدون تردید، نمیتوان به تشخیص او اعتماد کرد.
در قانون انتخابات مجلس خبرگان، شرایطی به شرح زیر آمده‌است:
خبرگان منتخب مردم، باید دارای شرایط زیر باشند:
1. اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی
2. اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد.
3. بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز
4. معتقد بودن به نظام جمهوری اسلامی ایران
5. نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی.
با توجه به شرایطی که در قانون اساسی برای اعضای خبرگان رهبری بیان شده و چیزی به عنوان مرد بودن در قانون ذکر نشده؛ از این رو از نظر قانون منعی برای ورود زنان به مجلس خبرگان وجود ندارد، اما باید توجه داشت که هیچ گونه تلازمی بین نماینده خبرگان شدن و منصب و مقام رهبری نیست؛ یعنی این طور نیست هر کس که صلاحیت ورود به مجلس خبرگان را داشت پس صلاحیت رهبری را هم دارد؛ چون هر کدام بر اساس جایگاه و مسئولیت هایشان شرایط خاص خودشان را دارند.
علاوه براین با توجه به این که از شرایط رهبری داشتن صلاحیت افتا است [1] و از جمله شرایط افتا (فتوا دادن) مرد بودن است [2] و مطابق آرای دانشمندان اسلامی از مجتهدى باید تقلید کرد که مرد و ... باشد، [3] بنابراین، زن نمی تواند رهبر شود.
پاسخ آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:
حضور در مجلس خبرگان برای زنان بلامانع است، ولی این امر ملازمه ای با جواز رهبری آنان ندارد و رهبری زنان، علی الاحوط، جایز نیست.
برای آگاهی بیشتر به نمایه های زیر مراجعه شود:
1. زن و مرجع تقلید شدن، سؤال شماره 458 (سایت: 492).
2. زن و قاضی شدن، سؤال شماره 758 (سایت: 796).
3. زن و کار در بیرون منزل، سؤال شماره 1968 (سایت: 1994) .
4. زنان و تحصیل علم، سؤال شماره 7161 (سایت: 7357) .
[1] اصل 108 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
[2] دلیل تحریر الوسیلة، ج 3، ص 175 – 182، "فیمکن أن یستفاد من عدة من النصوص الواردة من أهل البیت (عّ) عدم صلاحیة النساء لإحراز منصب الإفتاء و المرجعیة للتقلید؛ مجمع الأفکار و مطرح الأنظار، ص 68.
[3] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 13، م 2.
منبع: http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa7278
