مزایا و معایب تک فرزندی !

یک‌سوم جمعیت کشور را تک‌فرزندها تشکیل می‌دهند؛ بچه‌هایی که همبازی‌شان مادر و مادربزرگ است، نه خواهر و برادر. برخی می‌گویند دلیلی برای نگرانی در این مورد وجود ندارد و پرورش یک فرزند در شرایط مناسب بهتر از بزرگ کردن چند کودک در شرایط نامساعد است. گروه دیگری هم معتقدند تک فرزندی می‌تواند پیامدهای نگران‌کننده‌ای برای اجتماع و جمعیت یک‌سومی به همراه بیاورد.

به بهانه جدال میان این دو گروه و نگرانی مسئولان درمورد سرنوشت جامعه‌ای که تک فرزندی در آن باب شده، سری به یافته‌های پژوهشگران زدیم. محققان می‌گویند تنها فرزند خانواده بودن را نه می‌توان کاملا منفی و آسیب‌زننده دانست و نه به‌عنوان یک برگ برنده از آن یاد کرد، با این وجود برخی از یافته‌های آنها ادعای مسئولان را تایید می‌کند و نشان می‌دهد که تک‌فرزندان مشکلاتی را در زندگی‌شان یدک می‌کشند و بعدها هم اجتماع و ساکنانش را درگیر مشکلاتی می‌کنند.

ممکن است طلاق بگیرند
امکان جدا شدن از همسر، موضوعی است که باتوجه به آمار سرسام‌آورش این روزها ممکن است سراغ هر کسی برود اما محققان می‌گویند این احتمال برای تک‌فرزندها بیشتر است. محققان می‌گویند داشتن خواهر و برادر احتمال طلاق گرفتن در آینده را کاهش می‌دهد. از نظر آنها هر خواهر یا برادری که به زندگی فرد اضافه می‌شود (تا تعداد ۷ نفر) احتمال جدا شدن او از همسر آینده‌اش را دو درصد کاهش می‌دهد. به‌گفته محققان، زندگی مشترک تک‌فرزندها ناپایدارتر است و این افراد توانایی کمتری برای سازگار شدن با مشکلات بعد از ازدواج و حل کردن‌شان دارند، درحالی‌که افرادی که تجربه زندگی با خواهر و برادر را داشته‌اند، راحت‌تر از پس حل مشکلات زندگی‌ زناشویی‌شان برمی‌آیند.

بیماری تهدیدش می کند
محققان می‌گویند بچه‌دار شدن می‌تواند سلامت مردها و زنها را تضمین کند، اما به شرط اینکه به تک‌ فرزندی اکتفا نکنند. از نظر آنها خطر ابتلا به بیماری‌هایی که جان افراد را تهدید می‌کند- مثل سرطان و بیماری‌های قلبی- با به دنیا آمدن فرزندان کمتر می‌شود اما مادران محققان بر این باورند که زنان و مردانی که فرزند ندارند یا یک فرزند دارند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌ها و خطر مرگ قرار می‌گیرند. از طرف دیگر آنهایی که سه فرزند یا بیشتر دارند هم در معرض این خطر باقی می‌مانند؛ چراکه استرس بیشتری را تجربه می‌کنند.

شاید جانی شود
می‌دانیم از کلمات ناخوشایندی استفاده می‌کنیم اما چاره‌ای نداریم. ما تنها یافته‌های محققان را به اطلاع شما می‌رسانیم. آنها باتوجه به بررسی‌هایی که در فنلاند انجام داده‌اند، دریافته‌اند که احتمال بروز رفتارهای خشونت‌آمیز و ارتکاب جرم در تک‌فرزندها بیشتر است. محققان می‌گویند تک‌فرزند بودن مساوی با جانی شدن نیست اما در میان فهرست جنایتکاران نام کسانی که خواهر و برادر ندارند بیشتر به چشم می‌خورد. شاید به همین دلیل است که روانشناسان کودک، داشتن دو فرزند را بیشتر از پرورش یک فرزند توصیه می‌کنند.

باسوادتر هستند
گرفتن نمرات بهتر و دستیابی به مدارج بالاتر علمی، شانسی است که معمولا در خانه تک‌فرزندها را می‌زند. معلوم نیست توجه بیشتر خانواده‌ها، دسترسی به امکانات بهتر یا چه عوامل دیگری در این مورد تاثیرگذار است اما آنچه در مطالعات جامعه‌شناسان آمریکایی اثبات شده، این است که تک‌فرزندها بیشتر به دانشگاه وارد می‌شوند و در مدرسه و دانشگاه هم نمرات بهتری می‌گیرند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بچه‌های تک‌فرزند همیشه در کلاس درس یک سر و گردن از همکلاسی‌های دیگرشان بالاترند.

چاق‌تر هستند
شاید این یافته پژوهشگران به نظرتان عجیب به نظر برسد اما محققان گروهی از کودکان هفت کشور اروپایی را مورد بررسی قرار داده و دریافته‌اند که آمار چاقی میان تک‌فرزندها بالاتر است. محققان می‌گویند بچه‌هایی که خواهر و برادر ندارند، ۵۰ درصد بیشتر از کودکان دیگر در معرض ابتلا به چاقی قرار دارند.

به‌گفته پژوهشگران این کودکان بیشتر از آنکه وقت خود را به بازی و تحرک بگذرانند با تلویزیون سرگرم می‌شوند و کمتر در فضای بیرون از خانه بازی می‌کنند. البته تماشای بیش از اندازه تلویزیون و خانه‌نشینی این کودکان تنها یکی از احتمالاتی است که در مورد دلیل چاق شدن‌شان مطرح می‌شود و احتمالا عوامل دیگری هم در این مورد دخیل هستند.

با کارهای جمعی میانه ندارند
متخصصان می‌گویند تمایل تک‌فرزندها به حضور و مشارکت در فعالیت‌های جمعی کمتر است و معمولا این کودکان درونگراتر از هم‌سالان‌شان هستند. روانشناسان می‌گویند بسیاری از تک‌فرزندها در به اشتراک گذاشتن داشته‌های‌شان ناتوان هستند و از آنجا که والدین‌شان تنها همدم آنها هستند، به جای نشان دادن رفتارهای مناسب سن خود، از رفتار بزرگسالان الگو‌برداری می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مشکلات رفتاری در میان کودکان تک‌فرزند بیشتر به چشم می‌خورد اما از نظر محققان این کودکان هوش بالاتری نسبت به همسالان غیر تک‌فرزندشان دارند.

خوشحال‌ترند
درحالی‌که بسیاری از افراد معتقدند تک فرزندی یعنی تنهایی و افسردگی، روانشناسان انگلیسی معتقدند با وجود تمام بدی‌هایی که در مورد تنها بودن و تک فرزندی گفته می‌شود، این کودکان از آنهایی که خواهر و برادر دارند خوشحال‌تر و فعال‌تر هستند. بررسی‌های آنها نشان می‌دهد بچه‌هایی که خواهر و برادر دارند همیشه نگران و ناخشنود هستند اما از آنجا که تک‌فرزندها نیازی ندارند داشته‌های‌شان را با کسی تقسیم کنند، از زندگی‌شان رضایت بیشتری دارند. محققان می‌گویند وقتی از تک‌فرزندها پرسیده می‌شود که آیا دوست دارند به قیمت تقسیم دارایی‌های‌شان با خواهر و برادر از تنهایی در بیایند، با پاسخ منفی آنها روبه‌رو شده‌اند.

دست و دلبازترند
گرچه برخی معتقدند دست و دلبازی و خساست ویژگی‌های ذاتی هستند اما از نظر محققان آدم‌ها با این ویژگی‌ها به دنیا نمی‌آیند و به‌تدریج آنها را کسب می‌کنند. از نظر آنها آدم‌هایی که خواهر و برادر ندارند و تنها فرزند خانواده هستند، بیشتر احتمال دارد که دست و دلباز شوند و خساست را کنار بگذارند. به‌گفته محققان هرچه احساس مسئولیت‌پذیری در افراد بالاتر باشد، دست و دلبازتر می‌شوند و باتوجه به پژوهش‌های آنها، از آنجا که تک‌فرزندها مسئولیت‌پذیری بیشتری دارند، زودتر و راحت‌تر از کسانی که خواهر و برادر دارند خساست را کنار می‌گذارند.

اعتمادبه‌نفس‌شان بالاتر است
روانشناسان می‌گویند افرادی که از بدو تولد امنیت بیشتری را احساس کرده‌اند، اعتمادبه‌نفس بیشتری هم دارند و این همان دلیلی است که اعتمادبه‌نفس تک‌فرزندها را بالا می‌برد. محققان می‌گویند تک‌فرزندها بیشتر از بچه‌هایی که خواهر و برادر دارند امنیت را لمس کرده‌اند و با اعتمادبه‌نفس‌تر هم هستند به همین دلیل زودتر به فعالیت‌های اقتصادی وارد می‌شوند و زندگی راحت‌تری برای خود می‌سازند. بررسی‌های دیگری هم نشان می‌دهد که این افراد زودتر از کسانی که خواهر و برادر دارند زبان باز می‌کنند.

مسئولیت‌پذیرترند
حتما شنیده‌اید که فرزندان بزرگ خانواده مسئولیت‌پذیرتر از بچه‌های دیگر هستند اما تنها بچه‌های بزرگ نیستند که احساس قوی مسئولیت‌پذیری دارند، محققان می‌گویند تک‌فرزندها هم بی‌اندازه مسئولیت‌پذیرند و اشتباهات‌شان را به گردن دیگران نمی‌اندازند. به گفته محققان درست است که این افراد تمایل زیادی به انجام کارهای گروهی ندارند اما زمانی که کارشان را به صورت انفرادی انجام می‌دهند، مسئولیت‌پذیری را هم چاشنی‌اش می‌کنند و به بهترین شکل آن را به پایان می‌رسانند.

می‌خواهند دنیا را تغییر دهند
خصوصیات تک‌فرزندها به بچه‌های اول خیلی شبیه است، آنها همیشه باید پاسخگوی انتظارات ریز و درشت والدین‌شان باشند و به همین دلیل تواناتر از بچه‌های وسط و کوچکتر خانواده‌های چندفرزندی بار می‌آیند. آنها منظم و باوجدان هستند و می‌شود روی حرف‌شان حساب و به آنها اطمینان کرد.

زودرنجند
تخیل قوی یکی از ویژگی‌های تک‌فرزندهاست. آنها می‌دانند چطور از واژه‌ها استفاده کرده و حرف دل‌شان را بیان کنند اما توانایی آنها در چرب‌زبانی همیشه به شخصیتی محبوب بدل‌شان نمی‌کند. آنها حساس و زودرنج هستند و خیلی‌ها به همین دلیل دوست‌شان ندارند.

با هر کسی کنار نمی‌آیند
تک‌فرزندها کمی پرتوقع هستند و گاهی کمال‌گرایی بیش از اندازه کار دست‌شان می‌دهد. برخی روانشناسان معتقدند یک تک‌فرزند، با چنین ویژگی‌هایی بهتر است با کسی که بچه اول خانواده است ازدواج نکند و سراغ بچه‌های وسطی که آرام‌تر، صبورتر و حرف گوش‌کن‌تر هستند برود.

فراموش نکنید که…
آنچه در مطالعات جامعه‌شناسان اثبات شده، این است که تک‌فرزندها بیشتر به دانشگاه وارد می‌شوند و در مدرسه و دانشگاه هم نمرات بهتری می‌گیرند. بررسی‌ها نشان می‌دهد بچه‌های تک‌فرزند همیشه در کلاس درس یک سر و گردن از همکلاسی‌های دیگرشان بالاترند، اما نباید فراموش کرد که  به گفته گروهی دیگر از محققان این گروه از بچه‌ها در مقایسه با دیگران تمایل کمتری به حضور و مشارکت در فعالیت‌های جمعی و گروهی دارند و عموما کودکانی درونگرا هستند.