بندر ریو دوژانیرو

عجایب هفتگانه‌ی طبیعی جهان، مجموعه‌ای از هفت شگفتی طبیعت هستند که توسط Seven Natural Wonders و CNN در سال ۱۹۹۷ انتخاب شده‌اند. این فهرست، جاهایی از هر هفت قاره را در برگرفته و از مرتفع‌ترین نقطه‌ی زمین تا اعماق اقیانوس‌ها را شامل می‌شود. برخی از آن‌ها چندان مشهور نیستند، ولی تعدادی از آن‌ها مشهور و شناخته‌شده هستند و شاید شما هم از آن‌ها دیدن کرده باشید. در این مقاله با بندر ریودوژانیرو، یکی از عجایب هفتگانه‌ی طبیعی دنیا آشنا می‌شویم.

سه ماه طول کشید تا Gonçalo Coelho، کاشف پرتغالی از لیسبون پرتغال تا دنیای جدید دریانوردی کرد. در هفدهم آگوست ۱۵۰۱، او در ساحلی پیاده شد که امروزه آنجا را به عنوان برزیل می‌شناسیم. او به همراه سه کشتی کوچک  و همراهانش در کنار دریا مشغول به کار شدند و از خطوط ساحلی آمریکای جنوبی نقشه‌برداری کردند. در اول ژانویه‌ی ۱۵۰۲، کشتی‌ها به یک فرورفتگی در کنار دریا برخوردند که به نظر می‌رسید ورودی یک رود بسیار بزرگ باشد. خلیجی که آن‌ها کشف کرده بودند با کوه‌هایی عظیم با اشکالی عجیب احاطه شده بود که موجب شگفتی کاشفان اروپایی شد. با توجه به تاریخی که این کاشفان این بندر شگفت‌انگیز را کشف کرده بودند، آن را رود ژانویه (January River) یا ریو دو ژانیرو  (Rio de Janeiro) نامیدند.

جغرافیا

شاخابه‌ی ریودوژانیرو در واقع ابتدای یک رود بزرگ نیست، اما یک خلیج بالون شکل بزرگ است که ۳۲ کیلومتر در خاک برزیل کشیده شده است. این بندر با کوه‌های سربه‌فلک‌ کشیده احاطه شده است و در وردی خلیج، قله‌ای به ارتفاع ۳۹۶ متر قرار دارد که پرتغالی‌ها را آن را Pão de Açúcar به معنای کله‌قند نامیده‌اند، چرا که آن‌ها را به یاد کله‌قندهایی می‌انداخته که در جزیره‌ی مادیرا تولید می‌شدند.

بزرگ‌ترین کوهی که در نزدیکی بندر قرار دارد، ۷۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و به خاطر ظاهرش، کورکووادو (Corcovado) به معنای گوژپشت، نامیده شده است. این خلیج ۱۳۰ جزیره دارد که بیشتر آن‌ها قله‌ی تپه‌های کوچک‌تر هستند که پایه‌ی آن‌ها زیر آب قرار گرفته است.

تشکیل این بندر، نتیجه‌ی برخورد رشته‌کوه سرا دو مار (Serra do Mar) با دریا است. این مجموعه از قله‌های سنگی از جنس گرانیت و گنیس (Gneiss) تا ۲۴۰۰ کیلومتر در امتداد خطوط ساحلی آمریکای جنوبی کشیده شده‌اند. تقابل صخره‌های گنیسی نرم با سنگ‌های گرانیتی، این اشکال شگفت‌انگیز و دیدنی را برای این ارتفاعات به وجود آورده است. باد، باران و امواج اقیانوس سبب فرسایش گنیس در قسمت‌هایی شده‌اند که دارای پوشش سخت گرانیتی نیستند. همین مسئله موجب پدید آمدن دره‌های عمیق و صخره‌های شیب‌دار شده است.

تاریخچه

توپی‌ها (Tupi people)، یکی از قبایل سرخ‌پوست بومی منطقه، این مکان را گوانابارا (Guanabara) به معنای بازوی دریا نامیده بودند. نامی که امروزه هم به کار برده می‌شود. زمانی که اروپاییان تلاش کردند که در حاشیه‌ی خلیج گوانابارا زندگی کنند، متوجه سختی آن شدند، چرا که تقریبا هیچ مکان مسطحی در حاشیه‌ی آب وجود نداشت و بخش‌های مسطح‌تر باتلاقی بودند. در سال ۱۵۵۵، پانصد مهاجر فرانسوی، قلعه‌ای در یکی از جزایر خلیج ساختند و آن را به نام رهبرشان، دریاسالار نیکولا دوران دو ویلگنیون (Nicolas Durand de Villegaignon)، نام‌گذاری کردند. پنج سال بعد، نیروی دریایی پرتغال این دژ را محاصره کرد و فرانسوی‌ها گریختند. امروزه این مکان جزیره‌ی ویلگنیون نام دارد و میزبان مدرسه‌ی نیروی دریایی برزیل است.

در مارس ۱۵۶۵، پرتغالی‌ها فرصت پیدا کردند تا شهر خود را در ریودوژانیرو بسازند. آن‌ها به احترام سن سباستین، این شهر را سباستین ریودوژانیرو نامیدند.

کشت نیشکر، مهم‌ترین صنعت در نواحی اطراف بود. به مروز زمان که این محصول به یک کالای صادراتی مهم تبدیل شد، کشتی‌های اروپایی، این منطقه را به‌عنوان یکی از مقاصد اصلی خود انتخاب کردند. متاسفانه این فعالیت‌ها، توجه دزدان دریایی را جلب کرد. در اواسط قرن هجدهم، طلا در این منطقه کشف شد و هجوم مهاجران اروپایی، ریودوژانیرو را به شهری پررونق تبدیل کرد. در سال ۱۷۴۹، جمعیت شهر به ۲۴ هزار نفر رسید و به زودی به پایتختی این مستعمره‌ی پرتغال انتخاب شد. در قرن نوزدهم، شکر و طلا جایگاه خود را به‌عنوان کالاهای باارزش صادراتی از دست دادند و قهوه جای آن‌ها را گرفت. بعدها، پنبه و کائوچو نیز جزو اقلام صادراتی شدند.

این شهر زمانی که برزیل در سال ۱۸۱۶ به یک امپراتوری مستقل و در سال ۱۸۸۹ به یک کشور جمهوری تبدیل شد، پایتخت باقی ماند. در سال ۱۹۶۰، پایتخت به یک مکان مرکزی‌تر یعنی شهر برازیلیا منتقل شد. با این حال، ریودوژانیرو دومین کلان‌شهر بزرگ این کشور با جمعیتی بیش از ۶ میلیون نفر باقی ماند. ریو سومین منطقه‌ی کلان‌شهری بزرگ در آمریکای جنوبی است.

جاذبه‌های گردشگری

این شهر و بندر آن به خاطر مناظر و چشم‌اندازهای زیبا در سراسر دنیا شناخته شده هستند. تعدادی ساحل نفس‌گیر و دیدنی در این منطقه وجود دارند که از میان آن‌ها کوپاکابانا (Copacabana) و ایپانما (Ipanema) را می‌توان نام برد.

در محدوده‌ی جنوبی شهر، کوه Pedra da Gávea با ارتفاع ۸۴۲ متر قرار دارد که از گنیس و گرانیت تشکیل شده و فرسایش سبب ایجاد صورت انسانی روی کوه شده است. این کوه از فاصله‌ی زیاد در دریا نمایان است.

از دیگر مناطقی که مورد توجه گردشگران قرار دارد، کوه شوگرلوف (Sugarloaf) است که قله‌ی آن از طریق تله‌کابین قابل دسترسی است. از قله‌ی این کوه، چشم‌انداز ۳۶۰ درجه و زیبایی از بندر ریودوژانیرو قابل مشاهده است.

در دهه‌ی ۱۸۵۰، کشیشی به نام Pedro Maria Boss، پیشنهاد ساخت یک بنای یادبود مذهبی را ارائه کرد که ایده‌ی او مورد توجه قرار نگرفت اما فراموش نشد. در سال ۱۹۲۱، یک گروه مسیحی، کمک‌های مالی برای ساخت یک تندیس عظیم را جمع‌آوری کرد. طرح‌های زیادی برای ساخت این تندیس ارائه شد. به‌عنوان مثال تندیسی از یک صلیب به همراه حضرت مسیح با یک کُره در دست. در نهایت طرح حضرت مسیح با دست‌های کشیده به دو طرف انتخاب شد.

این مجسمه با بتن ساخته شده و با سنگ صابون پوشیده شده است و بر فراز کوه کورکووادو قرار دارد. ۴۰ متر ارتفاع و ۳۰ متر طول دست‌های تندیس است. ساخت تندیس در سال ۱۹۳۱ به پایان رسید و با عنوان تندیس مسیح منجی شناخته شد. این تندیس ۶۳۵ تنی مشرف به بندر قرار دارد و از طریق جاده قابل دسترسی و یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم ریو و نماد این شهر است.