روزه برای من است!

باطن روزه انسان را به مقامی می رساند که مخاطب خداوند قرار می گیرد، چنان که اگر تا کنون در روز می گفت: «ای خدا»، خدای سبحان هنگام افطار به او می گوید: «بنده من». ماه رمضان ماه خداست، لذا اگر انسان در این شهر الله به لقا الله نرسد، به باطن روزه نایل نشده است. بلکه روزه ای در سطح طبیعت گرفته است و در همان سطح نیز به او پاداش می دهند.

روزه عبادتی است که در همه شرایع پیشین سابقه داشته است حتی قبایل بدوی نیز جهت پاک کردن گناهان و راندن شیاطین از خود یا برای به دست آوردن خشنودی خدایان، روزه می گرفتند. باطن روزه انسان را به لقای حق می كشاند كه خدای سبحان فرمود: "الصّوم لى وأنا أجزى به" روزه مال من است و من شخصاً به آن جزا می دهم. این تعبیر فقط درباره ی روزه وارد شده است. این حدیث در انسان شوق ایجاد می كند. انسان تا مشتاق نباشد، تلاش نمی كند و تا تلاش نكند، نمی رسد. مرحوم مولی محمد تقی مجلسی قدّس سرّه كه گذشته از مقام شامخ فقاهت در بسیاری از معارف اسلامی و علوم عقلی نیز اهل نظر بوده است، می گوید: خدای سبحان به این معنا اكتفا نكرد كه بفرماید: "الصوم لى". فرمود: "أنا أجزى به". ضمیر متكلم وحده را قبل از فعل ذكر كرده و با ذكر كلمه ی "أنا" خودش را مطرح می كند كه: روزه مال من است و من هستم كه جزای روزه دار را می دهم.

مقام روزه در احادیث شریف

روزه در احادیث حضرت رسول اکرم (صلی الله  علیه و آله) و ائمه اطهار علیهم السلام دارای مقام ویژه ای است تا جایی که روزه واقعی، تمام گناهان گذشته آدمی را پاک می کند. گویی آدمی در اقیانوسی از آب زلال غوطه می خورد و وجودش را به آب پاک غسل می دهد و از همه پلیدی ها پاک می شود.

 حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) در این خصوص می فرماید: «مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَنْ قَامَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ؛ کسی که از روی ایمان و عقیده کامل روزه رمضان را بگیرد گناهان گذشته اش بخشیده می شود، کسی که از روی ایمان و عقیده کامل در شب لیلة القدر شب زنده داری کند و نخوابد، خداوند گناهان گذشته اش را عفو می کند».

و نیز می فرماید: «إِذَا جَاءَ رَمَضَانُ فُتِّحَتْ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ وَغُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّارِ وَصُفِّدَتْ الشَّیَاطِینُ؛ چون رمضان آید، درهای بهشت باز شده و درهای دوزخ بسته گشته و شیاطین به زنجیر کشیده می شوند».

 حضرت علی (علیه السلام) قافله سالار ائمه دین، در «نهج البلاغه» ضمن یادآوری ارزش و مقام روزه در خطبه 110 می فرماید: برپاداشتن نماز آیین ملت اسلام، و پرداختن زکات تکلیف واجب الهی، و روزه ماه رمضان، سپری برابر عذاب الهی است، و حج و عمره، نابود کننده فقر و شستشو دهنده گناهان است. آن حضرت در خطبه 192 به فلسفه عبادات اسلامی اشاره کرده می فرماید: خداوند بندگانش را با نماز و زکات و تلاش در روزه داری، حفظ کرده است، تا اعضا و جوارحشان آرام و دیدگانشان خاشع و جان و روانشان فروتن و دل هایشان متواضع باشد، کبر و خودپسندی از آنان رخت بربندد، چرا که در سجده، بهترین جای صورت را به خاک مالیدن، فروتنی آورد و با گذاردن اعضای پرارزش بدن بر زمین، اظهار کوچکی کرده است و روزه گرفتن و چسبیدن شکم به پشت، عامل فروتنی است و پرداخت زکات برای مصرف شدن میوه جات زمین و غیره آن، در جهت نیازمندی های فقرا و مستمندان است.

از امام صادق (علیه السلام) نقل نموده اند كه: اگر كسی در روز گرمی روزه بگیرد و تشنه بشود خدای سبحان هزار فرشته را موكل می كند تا چهره او را مسح كنند و تا هنگام افطار به او بشارت بدهند و هنگام افطار خدای سبحان می فرماید: «مااطیب ریحك و روحك یا ملائكتی اشهد واانی غفرت له»؛ عجب معطری تو ! چه بوی خوبی داری ! ملائكه من شاهد باشید كه من او را آمرزیدم. سلطان العارفین حضرت علی(علیه السلام) در خصوص عبادت و روزه داری بی روح و بی حضور، می فرماید: بسا روزه داری که بهره ای جز گرسنگی و تشنگی از روزه داری خود ندارد، و بسا شب زنده داری که از شب زنده داری چیزی جز رکوع و بی خوابی به دست نیاورد! خوشا خواب زیرکان و افطارشان!

سخن آخر

باطن روزه انسان را به مقامی می رساند که مخاطب خداوند قرار می گیرد، چنان که اگر تاکنون در روز می گفت: «ای خدا»، خدای سبحان هنگام افطار به او می گوید: «بنده من». ماه رمضان ماه خداست، لذا اگر انسان در این شهر الله به لقا، الله نرسد، به باطن روزه نایل نشده است. بلکه روزه ای در سطح طبیعت گرفته است و در همان سطح نیز به او پاداش می دهند.

منابع:
قرآن کریم، سوره بقره، آیه148
روضة المتقین، محمد تقی مجلسی ، ج 3
حكمت عبادات ، آیت الله جوادی آملی
صحیح بخاری،محمد بن اسماعیل بخاری، ج4
نهج البلاغه(ترجمه دشتی)، خطبه 110، خطبه 192، حکمت 136، حکمت 145