شرق/ شاید تهیه نان مصرفی روزانه در خانه ممکن نباشد اما هر چند گاه یک بار پختن یک نان یا نان شیرینی خانگی خالی از لطف نیست چرا که در خانه عطری دلپذیرتر از بوی نان تازه نیست. طبخ نان های سنتی ایران شاید با امکانات خانگی ممکن نباشد اما بسیاری از نان های حجیم و نیمه حجیم و همچنین نان صبحانه را می توان در خانه تهیه کرد. پختن چنین نان هایی کار چندان دشواری نیست اما دانستن نکات کوچک کلیدی در طبخ انواع نان می تواند ضمن آسان تر کردن کار شما تهیه محصولی خوب را نیز تضمین کند. پیش از هر چیز باید با نقش هر یک از مواد اولیه نان و رعایت نکات لازم درباره آنها آشنا شوید:
▪ مایه خمیر یکی از مواد مورد نیاز جهت عمل آوردن خمیر نان است. اگر از مایه خمیر خشک استفاده می کنید حتماً از تازگی آن اطمینان حاصل کنید. مایه خمیر خشک بسته بندی شده که در سوپرمارکت ها به فروش می رسد. اغلب دارای تاریخ تولید و انقضای مصرف یا «بهترین زمان مصرف» است. به این تاریخ ها توجه کنید.
▪ مقدار آبی که در طبخ نان با هر نوع آرد مصرف می شود متفاوت است و به میزان گلوتن موجود در آرد و دمای آشپزخانه بستگی دارد. بنابراین آب یا مایعات جانشین آن مانند شیر را به تدریج به آرد اضافه کنید تا خمیر بافت مورد نظر را پیدا کند. دمای آبی که برای تهیه خمیر از آن استفاده می کنید نیز بسیار مهم است. اگر در دستور تهیه خمیرتان مایه خمیرخشک باید در آب یا مایع دیگری به جای آن حل شود بهترین دما برای آن حدود ۴۳ تا ۴۸ درجه سانتیگراد است. اما چنانچه آب را باید به مخلوط آرد با سایر مواد خشک اضافه کنید می توانید از دمای بالاتری که حدود ۴۸ تا ۵۴ درجه سانتیگراد است استفاده کنید. بهتر است تا وقتی تجربه کافی برای حدس زدن صحیح دمای آب را به دست نیاورده اید از یک دماسنج مخصوص آشپزی استفاده کنید.
▪ آردی که به کار می برید باید از نوع مناسب برای تهیه نان مورد نظر شما باشد و از هر نوعی اعم از سفید تا سبوس دار کامل که هست، مرغوب باشد. از به کار بردن آرد شیرینی پزی برای طبخ نان ها اجتناب کنید زیرا در این نوع آرد پروتئین های گلوتانین و گلیادین که مسبب به وجود آمدن ماده ای به نام گلوتن و در نهایت ورآمدن خمیر هستند به اندازه کافی وجود ندارند. بنابراین آرد مصرفی را از نانوایی ها خریداری کنید.
▪ چربی ها، روغن و کره ای که در طبخ نان به کار می رود موجب نرم شدن بافت و طعم بهتر آن می شود. نان هایی که در آنها نوعی چربی به کار رفته نرم تر و تردتر هستند و از رطوبت بیشتری برخوردارند، اما توجه داشته باشید از کره های کم چربی استفاده نکنید زیرا این محصولات اغلب حاوی مقدار بیشتری آب هستند و موجب سست شدن خمیر و پف نکردن نان می شوند.
▪ تخم مرغ موجب غنی تر شدن طعم و رنگ نان می شود.
▪ وجود کمی شکر در مواد اولیه نان باعث فعال شدن مایه خمیر شده و با تولید دی اکسید کربن به ورآمدن خمیر و پف کردن نان کمک می کند.
▪ نمک یکی از مواد الزامی در طبخ همه نان ها است. حضور نمک فعال شدن مایه خمیر را کنترل می کند و از پف کردن بیش از اندازه نان جلوگیری می کند. نمک همچنین برای شکل گرفتن گلوتن نیز ضروری است و به ازای هر نیم کیلو آرد باید دست کم یک قاشق چایخوری نمک اضافه کنید. نمک را هرگز به مایه خمیر اضافه نکنید زیرا مانع از فعال شدن آن می شود. نمک را ابتدا به آرد افزوده و سپس مایه خمیر را به آن بیفزایید.
▪ موادی که روی سطح خمیر نان می مالید نتایج متفاوتی را بر روی نان طبخ شده تولید می کنند. مالیدن زرده تخم مرغ روی خمیر موجب می شود نان پس از پخت سطحی براق و طلایی یا قهوه ای روشن داشته باشد و اغلب از آن برای چسباندن موادی مثل دانه کنجد یا سبزی های مختلف روی نان استفاده می شود. اگر شیر روی خمیر بمالید نان سطحی برشته و خشک خواهد شد. اسپری کردن آن روی خمیر نان در حین پخت موجب خشک تر شدن سطح روی آن می شود.
▪ حضور بخار آب در محیط و هنگام پخت نان موجب پف کردن بهتر نان می شود. از این رو بهتر است یک ظرف نسوز محتوی مقداری آب را در کف فر قرار دهید یا طی زمان پخت نان چند بار مقداری آب را در داخل فر اسپری کنید. فقط به خاطر داشته باشید که هرگز نباید در ۱۵ دقیقه اول زمان پخت نان در فر را باز کنید. پس از آن می توانید در صورت نیاز برای اسپری کردن آب با جابه جا کردن و چرخاندن نان در فر را باز نمایید.
▪ افزودن موادی مثل سبزیجات معطر، میوه های خشک، دانه های روغنی یا رنده پنیر پارمسان به نان طعم آن را غنی تر می کند. برای این منظور مواد مذکور را در مرحله ورز دادن خمیر به آن بیفزایید. اما توجه داشته باشید چنانچه مقدار زیادی از این مواد را به خمیر نان اضافه کنید تناسب میان ترکیبات نان به هم می خورد.
