گياه مسواک

مسواک_گیاه
گياه مسواک  -  MESWAK
SALVADORA PERSICA  : نام علمی
  SALVADORACEAE  - سالوادوراسه
: خانواده
ایران  : بومی منطقه
Peelu و toothbrush tree و mustard tree و aarak و درخت شوره و چوج و Salt Bush  : نام های دیگر
گياه مسواک:
   دانستنیهای علمی : گیاه مسواک برای چند قرن بعنوان یک شوینده ی دندان یا مسواک طبیعی استفاده می شده است. طبق تحقیقات حدس زده می شود که تعدادی ترکیبات دارویی همچون فلوراید در این گیاه یافت شده است. بیش از ‌هزار سال است که مسلمانان به دستور اسلام با چوب خوشبوی این گیاه مسواک می‌کنند. بومی ایران بوده و به همین علت ان را به نام ایران (persica ) نامگذاری کرده اند. از عصاره این گیاه برای اولین بار در جهان، دهانشویه پرسیكا تهیه شده است.

   خصوصیات ظاهری : گیاه مسواک درختی کوچک یا بوته مانند با تنه ای ناصاف یا کج است. پوست درخت پوسته پوسته و شکافدار می باشد. گیاه مسواک عطر خوشی داشته و همچنین مزه ی تندی دارد. شاخه‌های زیادی دارد و این شاخه‌ها به سمت زمین خمیده هستند و دارای پوستی نسبتاً شفاف، به رنگ سبز کمرنگ تا تقریباً سفید می‌باشند. این گیاه همیشه سبز است. شاخه های صاف و براق کم رنگ و آویزان، برگ هایش استخوانی، بیضی نیزه ای به ابعاد 3.5×1.2 سانتی متر و دمبرگ آن کوتاه به طول ۵ میلیمتر گل آذین آن خوشه ای باز و محوری یا انتهایی راست میوه آن شفت کوچک سرخ رنگ می باشد .

شرایط محیط رشد: محل رویش آن در نواحى جنوبى آسیا، ایران، در مناطق خشک مى‏روید. گیاه مسواک خاک هایی با زهکشی کامل را می پسندد. خاک این گیاه تقریبا مرطوب باشد رشد بهینه ی آن تضمین می شود. از دیگر فاکتورهای مورد علاقه ی گیاه مسواک آفتاب کامل می باشد.

   خواص درمانی و کاربردهای صنعتی: گیاه مسواك یكی از غنی‌ترین منابع فلوراید در عالم گیاهی است، به همین دلیل در جلوگیری از پوسیدگی دندان نقش بسیار مهمی را بر عهده دارد. عصاره، ریشه، گل، چوب، برگ، میوه و پوست گیاه مسواک اثر داوریی دارد. اثرات ضد میکروب، اثر ضد زخم، اثر دترجنت (پاک‌کنندگی و ضد جرم دندان(، اثر ضد پوسیدگی دندان از اثرات گیاه مسواک می باشد. مهمترین ترکیبات ریشه، ساقه، برگ گیاه شامل فلاونوئیدها، ساپونین، تانن، ترکیبات گوگردی، بنزیل ایزوتیوسیاناید، ترکیبات کلراید، فلوراید، کلسیم و سیلیسیم می‌باشد و دارای اثر ضد میکروبی قوی و گسترده بر روی انواع میکرو ارگانیزمها است. فلوراید قابل توجه، به همراه ترکیبات دیگر موجود در ساقه‌های گیاه مسواک باعث خاصیت قوی ضد پوسیدگی دندان‌های می‌شود. دهانشویه‌ای فرموله گردیده که ماده اصلی آن عصاره چوب مسواک می‌باشد و می‌تواند خواصی مشابه چوب مسواک در دهان ایجاد کند. این دهانشویه به افتخار نام ایران و با استفاده از نام علمی گیاه «پرسیکا» نامگذاری شد. چوب مسواک حاوی مقادیر زیادی از کلرورها بخصوص کلرور سدیم، فلوئور، سیلیکا، گوگرد، رِزین، ویتامین ث و مقادیر کمتری تانن فلاونوئید و است که نقش مؤثّری در جلوگیری از پوسیدگی دندان و ضدّ عفونی و سفیدتر کردن دندان‌ها دارند. ویتامین ث موجود در مسواک در درمان عفونت‌های دهان و خونریزی موثر است.

  نحوه تکثیر گیاه: برای تکثیر گیاه مسواک از قلمه های نیمه رسیده یا به اصطلاح نیمه خشبی استفده میکنند. این نوع قلمه ها از این گیاه را در دمای 18 درجه سانتی گراد در بستری بز ماسه ریشه دار می کنند و پس از ریشه دهی در محل مورد نظر کشت می کنند. بذور این گیاه نیز پس از خورده شدن توسط انسانها و حیوانات در طبیعت منتشر می شود و از این طریق نیز ازدیاد می یابد.

   هشدار: گیاه مسواک داراى ماده‏اى به نام سولوادرین و تریمتیل آمین‏ است. استفاده گیاه مسواک براى زنان باردار مضر است. مسواک کردن زیاد با آن باعث پیدایش جوش در دهان مى‏شود که با کتیرا قابل درمان است.

گیاه مسواک یا چوب اراک(از تيره اراكيها كه فقط شامل يك گونه است) بهتربن گیاه تقویت کننده لثه می باشد که در گذشته از گیاه مسواک جهت تمیز کردن دندانها استفاده کرده اند
آشنایی با گیاه مسواک(چوب اراک):
گیاه مسواک را به اسم طبی SALVADORA PERSICA نوشته‏اند. به آن درخت شوره، درخت مسواك و چوج مى‏گويند.
گیاه مسواک داراى دو نوع است: 1 دشتى 2 كوهى.
عصاره، ريشه، گل، چوب، برگ، ميوه و پوست گیاه مسواک اثر طبى دارد.
گیاه مسواک، نافع رطوبت بدن، چاقى، سفيدى مو، ضعف لثه‏ها، چرك دندان، بوى بد دهان، جرم دندان، ورم رحم، بواسير، كرم، سختى ادرار، اسهال، ضعف معده، بلغم‏ صفراوى، روماتيسم، بزرگى طحال، سنگ كليه، مارگزيدگى، تب و ضعف هنگام قاعدگى مى‏باشد.
گیاه مسواک داراى ماده‏اى به نام سولوادرين و تريمتيل آمين‏TRIMETHYL AMIN است. استفاده گیاه مسواک براى زنهاى حامله مضر است. مسواك كردن زياد با آن باعث پيدايش جوش در دهان مى‏شود و مصلحش كتيرا است.

روايت:
امير المومنين عليه السلام فرمود: مسواك كردن به چشم نور مى‏دهد. ثواب مسواك كردن در روايات زيادى است كه بيشتر اوقات از درخت اراك مسواك مى‏نمودند. براى تفصيل آن‏ به كتابهاى بحار، سفينة البحار و محاسن برقى مراجعه شود.
گیاه مسواک درختچه‏اى است از تيره اراكيها كه فقط شامل يك گونه است. برگهايش روبروى هم و كمى گوشتالو، گلهاى آن سفيد رنگ و كوچك و به شكل خوشه است. ميوه‏اش مثل هسته و زرد رنگ است كه آن را كباث مى‏نامند و در صورتى كه نارس باشد، سبز رنگ است كه خمط يا جهاض ناميده مى‏شود و خواص دارويى دارد. از برگ اين گياه شتران استفاده مى‏كنند و از ريشه آن كه چوبى و ستبر است، در قديم مسواك تهيه مى‏كرده‏اند