ترکیب‌بندها محتشم کاشانی

باز این چه شورش است که در خلق عالم است

باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است

باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین

بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است

این صبح تیره باز دمید از کجا کزو

کار جهان و خلق جهان جمله در هم است

گویا طلوع می‌کند از مغرب آفتاب

کاشوب در تمامی ذرات عالم است

گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست

این رستخیز عام که نامش محرم است

در بارگاه قدس که جای ملال نیست

سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است

جن و ملک بر آدمیان نوحه می‌کنند

گویا عزای اشرف اولاد آدم است

ای فلک کز جور و بیدادست و کین بنیاد تو

عیش را بنیاد کندی وای از بیداد تو

زاتش هستی نشد روشن درین تاریک بوم

شمع تابانی که دورانش نکشت از باد تو

تیشهٔ بیداد و ظلمت ریشهٔ مخلوق کند

پیش خالق می‌برند اهل تظلم داد تو

هرکه را هستی صلا داد از تو مستاصل فتاد

بوده گوئی بهر استیصال خلق ایجاد تو

طبع دهر بی‌وفا نسبت به ارباب وفا

می‌برد بیداد از حد لیک از امداد تو

مهلت یک تن نداد از کودک و برنا و پیر

مرگ بی‌مهلت که هست اندر جهان جلاد تو

هرکجا گنجی که گنجور وجودش پاس داشت

شد به خاک تیره یکسان در خراب آباد تو

امسال نیست سوز محرم بسان پار

امسال دیده‌ها نه چو پارند اشگبار

امسال نیست زمزمه‌ای در جهان ولی

کو آن نوای زاری و آن ناله‌های زار

امسال اشگها همه در دیده‌هاست جمع

اما روان نمی‌کندش یک سخن گذار

سید حسین روضه کجا شد که سقف چرخ

سازد سیه ز آه محبان نوحه دار

سید حسین روضه کجا شد که پر کند

گوش فلک ز ناله دلهای بی قرار

سید حسین روضه کجا شد که سر دهد

سیلابهای اشک به این نیلگون حصار

افسوس از آن کلام مؤثر که می‌فکند

هم لرزه در زمین و هم آشوب در جدار

صد حیف از آن عبارت دلکش که می‌کشید

از قعر جان ماتمیان آه پرشرار

ای مسجد از اسف تو بر اصحاب در ببند

وی منبر از فراق تو آتش ز خود برآر

ای حاضران کسی که درین سال غایبست

هست از شما بیاری و ذکری امیدوار

ای دوستان کنید به یک قطره مردمی

با چشم تر کنید چو بر خاک او گذار

محراب را که روی در او بود سال و مه

پشتش خمیده ماند ز حرمان هلال‌وار

منبر که پایه پایه‌اش از پایبوس وی

سرگرم بود پای به گل ماند سوگوار

او رفت و داغ ماتمیان نیم سوز ماند

وین داغ ماند بر جگر اهل روزگار

امسال کز بلاغت او یاد میکنند

بر یاد پار خاک نشینان دل فکار

وز خاک او علم نور میرود

سوی فلک چو شعلهٔ خورشید در غبار

گوئی گذشته است به خاکش شه شهید

با والد ممجد و جد بزرگوار

امسال کز جهان شده دلتنگ و برده است

هنگامه را به ملک وسیع آن گران وقار

دارد خرد گمان که درایوان نشسته است

منب نشین ز غایت تعظیم کردگار

در خدمت رسول بر اطراف منبرش

ارواح انبیاء همه با چشم اشگبار

بر فقره سخنش کرده آفرین

در نقل‌های نوحه او شاه ذوالفقار

خیرالنسا ز غرفهٔ جنت نهاده گوش

بر طرز روضه خوانی اوزار و سوگوار

بر حسن ندبه‌اش حسن از چشم قطره‌ریز

کرده هزار در ثمین بر سمن نثار

شاه شهید خود به عزای خود آمده

وز نقل وی گریسته بر خویش زار زار

غلمان دریده جامه و حورا گشاده مو

اهل بهشت نوحه‌گری کرده اختیار

با آن که در بهشت نمی‌باشد آتشی

رضوان ز غم نشسته بر آتش هزار بار

فریاد محتشم که جهان کم نوا بماند

از نوحه حسین علی خاصه این دیار

روزی که ما رسیم باو وز عطای حق

از زندگان خلد نیابیم در شمار

آن روز در قضای عزای شه شهید

چندان کنیم نوحه که افتد زبان ز کار

یارب به حق شاه حسین آن شه قتیل

کور است جبرئیل امین زار بر مزار

کاین شور بخش مجلس عاشور را به حشر

ساز از شفاعت نبی و آل کامکار

وز ما به روح او برسان آن قدر درود

کز وی رسانده ای به شهیدان نامدار

باز آفتی به اهل جهان از جهان رسید

کاثار کلفتش به زمین و زمان رسید

باز آتشی فتاد به عالم که دود آن

از شش جهت گذشت و به هفت آسمان رسید

از دشت غصه خاست غباری کزین مکان

طوفان آن به منظرهٔ لامکان رسید

ابری بهم رسید و ز بارش بهم رساند

سیلی سبک عنان که کران تا کران رسید

بالا گرفت نوحه‌پر وحشتی کز آن

غوغا به سقف غرفهٔ بالائیان رسید

هر ناله‌ای که نوحه گر از دل به لب رساند

در بحر و بر بگوش انس و جان رسید

در چار رکن و شش جهت و هفت بارگاه

کار عزا و شغل مصیبت به آن رسید