هواپیمای شناسایی دوربرد بلندپرواز لاکهید یو-۲(Lockheed U-2) ساخت شرکت لاکهیدمارتین کشور آمریکا است.
این هواپیمای شناسایی نخستین پرواز خود را اول آگوست سال 1955 انجام داد و دو سال بعد به شکل رسمی رونمایی شد.
هواپیمای لاکهید یو-2 به سفارش آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا ساخته شده است.
این هواپیمای تک‌موتوره جهت پرواز در ارتفاع بسیار بلند و همچنین همه شرایط آب و هوایی شبانه‌روز تا ارتفاع ۲۱۰۰۰ متری طراحی و توسعه یافته‌است.
لاکهید یو-2 همچنین برای تحقیقات سنسورهای الکترونیکی، کالیبراسیون ماهواره‌ای و اعتبار سنجی داده‌ها استفاده می‌شود.
هواپیمای «لاکهید یو-2» به «خانم اژدها» نیز شهرت دارد و در حال حاضر تحت فرماندهی نیروی هوایی آمریکا فعالیت می‌کنند، اما پیش از آن یکی از مهمترین ابزارهای شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات سازمان اطلاعاتی آمریکا (سیا) به شمار می‌رفت.
این هواپیما با تجهیزات بسیار پیشرفته‌ای که روی آن نصب شده، قادر است در ارتفاع بسیار بالا (70 هزار پا)، در تمام شرایط آب و هوایی به صورت 24 ساعته به جمع‌آوری اطلاعات بپردازد. این هواپیما علاوه بر استفاده‌های نظامی و جاسوسی برای تحقیقات ارتباطی و تنظیمات ماهواره‌ای نیز به کار گرفته می‌شود.
نمونه‌های اولیه این هواپیمای شناسایی در دوران جنگ سرد به کار گرفته شد. «لاکهید یو-2» در آن زمان ساعت‌های متمادی در آسمان شوروی، جمهوری چین، ویتنام شمالی و کوبا پرواز داشته و به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته است.
این هواپیما که بارها مورد به روزرسانی شده، از معدود هواپیماهایی است که به دلیل قابلیت‌های بالایی که دارد، بیش از 50 سال است که در نیروهای هوایی آمریکا مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. نیروی هوایی آمریکا از «یو-2» در نبرد عراق، افغانستان و همچنین برای پشتیبانی نیروهای ناتو استفاده کرده است.
مدل‌های اولیه «یو 2» زمانی در پروازهای خود در آسمان شوروی شناسایی شدند. از آن زمان بود که آمریکا به فکر ایجاد تغییراتی در این پرنده افتاد که در نهایت منجر به تولید مدل TR-1 از این هواپیما شد که قابلیت‌های ضدراداری فوق‌العاده‌ای به آن بخشید.هواپیمای لاکهید یو-2
این هواپیما تک‌سرنشین از لحاظ موتوری هم تغییرات گسترده‌ای داشته و به مرور موتور بسیار پرقدرت F118 جنرال الکتریک جایگزین موتورهای J57 Pratt & Whitney شده که در نمونه‌های اولیه روی این هواپیما نصب بود.
ارتفاع پرواز این هواپیما به حدی بالاست که خلبان آن باید از لباس‌های فضانوردی استفاده کند. این لباس‌ها علاوه بر تأمین اکسیژن برای خلبان، از وی در برابر خطر از دست رفتن فشار هوای کابین خلبان در ارتفاع بالا محافظت می‌کند. ارتفاع بالای پرواز امکان ردیابی این هواپیما را بیش از پیش دشوار می‌کند.
این هواپیما از چندین حسگر مختلف برای شناسایی بهره می‌برد. این حسگرها در نقاط مختلف هواپیما از جمله دماغه، پشت کابین خلبان، بال‌ها و بدنه هواپیما نصب شده‌اند. «یو 2» قادر است به صورت همزمان به جمع‌آوری سیگنال، تصویربرداری و نمونه‌برداری از هوا بپردازد.
حسگرهای تصویربرداری این هواپیما قادر به ثبت عکس و فیلم، تصاویر الکترو اپتیک و عکس‌برداری راداری هستند. «یو 2» قادر است هم از داده‌های در خط دید و هم از داده‌های فراتر از خط دید بهره‌گیری کند.
اما یکی از ویژه‌ترین تجیهزاتی که روی مدل‌های جدید این هواپیما نصب شده، دوربین‌های بیرون از کابین ساخت شرکت «سونی» است. این دوربین جهت جایگزینی تصاویر دیجیتال به جای تصاویر صرفا در بازه دید است، که در زیر هواپیما نصب شده از آن برای برداشتن تصاویری بسیار دقیق از زمین به خصوص در حین فرود، استفاده می‌شود.
این هواپیما تا پیش از آنکه در اختیار نیروی هوایی و دریایی آمریکا قرار گیرد، در اختیار سازمان سیا بود. سازمان سیا از این هواپیما در قالب پروژه «خانم اژدها» استفاده می‌کرد. این پروژه سری بود و خلبان‌های نیروی هوایی آمریکا برای آنکه بتوانند خلبانی این هواپیما را بر عهده بگیرند، باید از سمت خود استعفا داده و به عنوان یک شهروند عادی در سیا استخدام می‌شدند.
هر هواپیما هم یک شماره سریال منحصر به فرد داشت که در اسناد سیا با آن شماره به آن اشاره می‌شد.
از این هواپیما در عملیات حمله ناتو به لیبی هم استفاده شد. در مجموعه حملات ناتو به لیبی این هواپیما وظیفه حراست اطلاعاتی از منطقه «پرواز ممنوع» را بر عهده داشت.
«یو-2» پس از 50 سال فعالیت در خط اول ناوگان شناسایی نیروی هوایی آمریکا قرار بود سال 2012 بازنشسته شود، اما قابلیت‌های این هواپیما و نبود جایگزین مناسبی برای پر کردن خلا ناشی از بازنشستگی ناوگان «یو-2»ها پنتاگون را به بازنگری در این تصمیم و تمدید دوره فعالیت آن تا سال 2014 واداشت.
منبع:همشهری آنلاین
