مکان و زمانی که به پروردگار منسوب می شود شرافت و عظمت می یابد. کعبه را “بیت الله” خوانند چرا که مکانی است ، مقدس و دارای ویژگی هایی خاص، که سبب تمایز آن از دیگر مکان ها گشته است و گرنه خداوند علی اعلی شأنه ، منزه است از آنکه مانند انسان ها محلی برای سکونت داشته باشد چرا که ذات مقدسش از مقتضیات بشری به دور است و یا آنکه رمضان ؛ شهر الله (ماه خدا) خوانده شده به سبب عظمت و ویژگی هایی که این ماه را از سایر ماه های سال متمایز گردانده است.
درک عظمت و بزرگی این ماه عزیز ممکن نیست مگر به واسطه ی بهره گیری از بیانات معصومین (علیهم السلام). آنانکه بر اسرار عالم اشرافی کامل دارند به روشنی دلیل برتری و بزرگی این ماه را بیان کرده اند. آنچه از کلام معصومین علیهم السلام در خصوص ویژگی های انحصاری این ماه بیان شده است آن است که:
1. رمضان؛ ماه نابودی گناهان
رمضان از ریشه ی "رمض" به معنای شدت تابش خورشید بر ریگ و امثال آن است. همانطور که تابش شدید آفتاب بر روی اجسام سبب سوزاندن و گاه نابود و پوسیده شدن آنها می شود در این ماه، گناهان بندگان از بین می رود. چنانکه از رسول خدا (صل الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمودند: «إنّما سُمِّیَ الرَّمَضانُ لأ نّهُ یَرمَضُ الذُّنوبَ، رمضان ، بدین سبب رمضان نامیده شده است كه گناهان را مىسوزاند. » (کنز العمال،23688)
2. رمضان؛ ماه رحمت، آمرزش و رهایی از آتش
رمضان ماهی سراسر خیر و برکت است. لحظه لحظه ی آن مملو از آثار و برکاتی ارزشمند است که همین امر سبب به وجود آمدن فرصتی مغتنم در رمضان می گردد. ماهی که به فرموده ی رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) ابتدایش رحمت میانه اش مغفرت و انتهایش رهایی از آتش سوزان جهنم است.( کافی، کلینی، محمد بن یعقوب، ج4، ص67، ح4 ) آنکه بهره مند از رحمت بی منتهای الهی گشت آمرزیده می شود و چون آمرزیده شد از عذاب الهی در امان می ماند.
غفران خداوند در این ماه به قدری زیاد و فراگیر است که به فرموده ی امام صادق (علیه السلام) در هر شب از آن شماری از بندگان گنهکار از آتش دوزخ رهایی می یابند « سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی كُلِّ لَیْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ عُتَقَاءَ وَ طُلَقَاءَ مِنَ النَّارِ إِلَّا مَنْ أَفْطَرَ عَلَى مُسْكِرٍ فَإِذَا كَانَ آخِرُ لَیْلَةٍ مِنْهُ أَعْتَقَ فِیهَا مِثْلَ مَا أَعْتَقَ فِی جَمِیعِه ؛(. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، شیخ صدوق، ص65) امام صادق علیه السّلام فرمود: به راستى، خداى گرامى و بزرگ را ، در هر شبى از ماه رمضان، آزادشدگان و رهایىیافتگانى از دوزخ باشد. جز آن كس كه با مستكنندهاى افطار كند؛ پس چون شب پایانى ماه فرا رسد در آن شب به شماره همه كسانى كه در آن ماه آزاد نموده دیگر بار آزاد سازد.»
گناه و معصیت سبب دوری از رحمت و غفران الهی است و از آنجا که ماه رمضان سراسر نور رحمت است و تمامی درهای رحمت الهی در این ماه بسوی زمینیان گشوده می شود لازم است تا عوامل دور کننده ی انسان ها از رحمت بیکران پروردگار از میان برداشته شود. از اینرو در این ماه شیاطین در حصارند به گونه ای که به فرموده نبی مکرم(صلی الله علیه و آله) هر شیطان رانده شده توسط هفت فرشته به بند کشیده می شود و تا پایان این ماه رها نمی گردد
3. رمضان؛ ماه گشایش درهای بهشت
وفور فیض و رحمت الهی در این ماه به گونه ایست که گویی تمامی درهای بهشت، به روی بندگان گشوده شده است و درهای جهنم بسته گشته است. رحمت بی انتهای الهی به اندک بهانه ای در این ماه شامل بندگان می گردد و چشم پوشی پروردگار نسبت به خطاهای بندگان گسترده می شود به گونه ای که تصور میگردد خداوند درهای جهنم را بسته است.
«قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): إِذَا طَلَعَ هِلَالُ شَهْرِ رَمَضَانَ فُتِحَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ أَبْوَابُ الْجِنَانِ وَ أَبْوَابُ الرَّحْمَةِ وَ غُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّار ...؛( کافی، کلینی، محمد بن یعقوب، ج4، ص67، ح6) چون هلال ماه رمضان پدید آید درهای آسمان و درهای بهشت و درهای رحمت گشوده شود و درهای دوزخ بسته گردد.
4. رمضان، ماه اسارت شیاطین
گناه و معصیت سبب دوری از رحمت و غفران الهی است و از آنجا که ماه رمضان، سراسر نور رحمت است و تمامی درهای رحمت الهی در این ماه بسوی زمینیان گشوده می شود لازم است تا عوامل دور کننده ی انسان ها از رحمت بیکران پروردگار از میان برداشته شود. از اینرو در این ماه شیاطین در حصارند به گونه ای که به فرموده نبی مکرم(صلی الله علیه و آله) هر شیطان رانده شده توسط هفت فرشته به بند کشیده می شود و تا پایان این ماه رها نمی گردد. «وَ قَدْ وَكَّلَ اللَّهُ بِكُلِّ شَیْطَانٍ مَرِیدٍ سَبْعَةً مِنْ مَلَائِكَتِهِ فَلَیْسَ بمخلوق [بِمَحْلُولٍ حَتَّى یَنْقَضِیَ شَهْرُكُمْ هَذَا ؛(. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، شیخ صدوق، ص65) خداوند بر هر شیطان راندهشدهاى هفت فرشته را گمارد و آن شیطانها رها نشوند تا آنگاه كه ماه شما به پایان رسد.»
وفور فیض و رحمت الهی در این ماه به گونه ایست که گویی تمامی درهای بهشت، به روی بندگان گشوده شده است و درهای جهنم بسته گشته است. رحمت بی انتهای الهی به اندک بهانه ای در این ماه شامل بندگان می گردد و چشم پوشی پروردگار نسبت به خطاهای بندگان گسترده می شود به گونه ای که تصور میگردد خداوند درهای جهنم را بسته است
5. رمضان، ماه استجابت دعا
دست نیاز در ماه رحمت الهی بسوی خالق بی همتا، خالی باز نمی گردد. خدایی که در این ماه رحمتش را بسوی مخلوقاتش سرازیر نموده است نیازهای آنان را بی پاسخ نمی گذارد.پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) به این امر توجه داده ودر این باره فرموده اند: «أَلَا وَ أَبْوَابُ السَّمَاءِ مُفَتَّحَةٌ مِنْ أَوَّلِ لَیْلَةٍ مِنْهُ أَلَا وَ الدُّعَاءُ فِیهِ مَقْبُول؛( همان) هان! درهاى آسمان از نخستین شب آن ماه گشوده شود. آگاه باشید كه دعا در آن ماه پذیرفته آید».
6. رمضان در بردارنده ی لیالی قدر
وجود اررزشمندترین و عظیم ترین شب های هر سال در این ماه نشان از عظمت و ویژگی های انحصاری رمضان دارد. شب هایی که در آن تقدیر و سرنوشت سالانه ی افراد رقم می خورد و عبادت در آن ها برابر با عبادت در هزار شب دانسته شده است. نزول آخرین کتاب آسمانی در این شبها عظمت و بزرگی آن را چندین برابر می نماید. معرفت کامل نسبت به خصائص این شب ها جز برای معصومین علیهم السلام و مقریان درگاه حق حاصل نمی آید.
آنچه بیان گردید تنها گوشه ای از آثار و فضائل این ماه عزیز از زبان معصومین (علیهم السلام) است. درک ویژگی های این ماه جز به یاری مقربان بارگاه ربوبی امکان پذیر نیست. اگر تمامی آثار و برکات این ماه مبارک بدرستی شناخته می شد، تمنای به طول انجامیدنش خواسته ی بندگان بود.
نیک صالحی
