حضرت رسول(ص) می‌فرماید: ای مردم! هیچ بنده‌ای نیست جز آنکه ریسمانی چند بر اعضاء او گره خورده پس چون ثلثی از شب گذشت، فرشته‌ای نزد وی می‌آید و می‌گوید: برخیز خدا را یاد کن که صبح نزدیک شده است.
به گزارش فارس، امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید: وقتی بنده مؤمن از دنیا رفت، ۶ صورت نورانی به همراه او وارد برزخ و قبر می‌شوند، این ۶ صورت، او را از آسیب‌ها از ۶ جهت محافظت می‌کنند.
واژه «عبادت» در اصل به نظر بسیارى از واژه شناسان به معناى «خضوع» است و طبرى در تفسیر «جامع البیان» مى‌گوید: اصل عبودیت که به نظر او شامل عبادت نیز مى‌شود، نزد همه عرب به معناى ذلت و خاکسارى است.
ابوعلی سینا معتقد است: «العبادة هی غایة الخضوع و التذلّل؛ عبادت نهایت خصوع و فروتنی است» و شهید مطهری در تعریف عبادت آورده است: پرستش آن حالتی است که در آن، انسان یک توجهی می‌کند که از ناحیه باطن خودش به آن حقیقتی که او را آفریده‌است و خودش را در قبضه قدرت او می‌بیند، خودش را به او نیازمند و محتاج می‌بیند. در واقع سیری است که انسان از خلق به سوی خالق می‌کند. این امر اساساً قطع نظر از فایده و اثری که داشته باشد، خودش یکی از نیازهای روحی بشر است.
آگاهی عمیق و بصیرت و اندیشه در دین، رمز ارزشمندی کارها و عبادات است و بدون آن عمل، فاقد ارزش لازم است لذا یکی از مواردی که می‌تواند ما را در انجام عبادت، راغب کند پی‌بردن به حکمت عبادات است.
آیت‌الله جوادی آملی از جمله کسانی است که به طور مفصل درباره حکمت و فلسفه اعمال عبادی دین مبین اسلام سخن گفته است. آنچه در ادامه می‌خوانید به موضوع «حکمت نماز شب و توصیه انبیا درباره نماز» می‌پردازد که برگرفته از بیانات این عالم فرزانه است.
در امالی شیخ مفید صفحه ۲۰۹، از حضرت رسول(ص) خطبه‌ای به همین مضمون رسیده است که آن حضرت پس از سفارشی اکید به نماز و اثر مداومت آن در پاک شدن از گناهان، فرمود: ای مردم! هیچ بنده‌ای نیست جز آنکه ریسمانی چند بر اعضاء او گره خورده پس چون ثلثی از شب گذشت، فرشته‌ای نزد وی می‌آید و می‌گوید: برخیز خدا را یاد کن که صبح نزدیک شده است. اگر حرکت کرده، برخیزد و خدا را یاد کند یک گره از گره‌های او باز می‌شود و اگر به پا خیزد و وضو بگیرد و به نماز بایستد، همه گره‌ها گشوده می‌شود تا اینکه با چشمی شاد و روشن وارد صبح شود.
معلوم می‌شود گره‌های روز را نماز شب باز می‌کند؛ علامه مجلسی در جلد ۷۵ بحارالانوار، صفحه ۳۷۹، حدیثی از امام عسکری(ع) آورده است که ایشان می‌فرماید: «إِنَّ الْوُصُولَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ سَفَرٌ لایُدْرَکُ إِلَّا بِامْتِطَاء اللَّیْلِ مَنْ لَمْ یُحْسِنْ أَنْ یَمْنَعَ لَمْ یُحْسِنْ أَنْ یُعْطِیَ»؛ سیر الی الله و وصول به خدای سبحان سفری است که مرکب راهوار آن، شب زنده‌داری است برای کسی که مشتاق لقای حق است بهترین وسیله، شب زنده‌داری است.
همین بیان را به شکل دیگری امام صادق(ع) از امیرالمؤمنین(ع) نقل فرموده که: «نَبِّهْ بِالتَّفَکُّرِ قَلْبَکَ وَ جَافِ عَنِ النَّوْمِ جَنْبَکَ وَ اتَّقِ اللَّهَ رَبَّک» با تفکر دلت را بیدار و آگاه کن و شب هنگام برای نماز شب برخیز و از خدای خویش بهراس.
تفکر دل را بیدار می‌کند چون گاهی خواب بر دل عارض می‌شود و انسان چیزی را درک نمی‌کند. حضرت علی علیه‌السلام در خطبه ۲۲۴ نهج‌البلاغه می‌فرماید: به خدا پناه می‌بریم از اینکه عقل، ما را بیازماید؛«نَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ سُبَاتِ الْعَقْلِ».
توصیه انبیا به نماز
امام ششم(ع) درباره عظمت نماز فرمود: شما سخن انبیا را در قرآن می‌شنوید، بنده صالح خدا عیسای مسیح می‌گوید: خدا مرا به نماز توصیه کرد:
امام صادق(ع) این سخن را در جواب معاویة بن وهب که از ایشان درباره بهترین وسیله تقرب و محبوبیت بندگان به پروردگار پرسیده بود، فرمود: «مَا أعلَمُ شَیئاً بَعْدَ المَعْرِفَةِ أفضَلَ مِن هَذِهِ الصَّلَاةِ، ألَا تَرَی أنَّ العَبْدَ الصَّالِحَ عِیسَی بنَ مَریَمَ قالَ: وَ أوصانِی بالصَّلَاةِ»؛ بهترین وسیله تقرب به پروردگار پس از معرفت خدا چیزی بالاتر از نماز نیست- معرفت جزء اصول اعتقادات است و بر اساس آن تقرب به وسیله نماز ممکن است- آیا ندیدی عیسی بن مریم را که می‌فرماید: خداوند مرا به نماز توصیه کرده است.
