چه توفیق و کراماتی با خواندن نماز شب به ما میرسد ؟

نماز شب سلاحی در مقابل دشمنان

رسول خدا محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله می فرماید:
«صلاة اللّیل سلاح علی الاعداء»؛(70) نماز شب سلاحی در مقابل دشمنان است.

70 . بحار، ج 87، ص 161.

مباهات پروردگار به نماز شب خوان

خداوند عالم در چند مورد به بنده خود مباهات و افتخار می کند:

1. وقتی که مردی در بیابان تنها باشد، همین که وقت نماز شد شروع کند به اذان و اقامه و سپس نماز خود را بخواند و در حالی که هیچ کس با او نیست، مگر خدای او. خدا به چنین بنده ای مباهات می کند و می گوید: ای ملائکه! ببینید بنده ما تنهاست، ولی ما را حاضر و ناظر می داند.

2. وقتی که مؤمن نیمه شب نماز شب می خواند و در سجده از فرط خستگی به خواب می رود، خدا به او مباهات می کند.

3. کسی که می خواهد نماز شب بخواند اما خواب می ماند، وقتی بیدار می شود که صبح شده، اول نماز صبح را می خواند و بعد قضای نماز شب را.

افتخار همراهی صفوف فرشتگان با نماز شب خوان

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

«به بنده ای که نماز شب نصیب او شده، هنگامی که برای خداوند بیدار شود و وضو بگیرد (وضوی کامل)، و با نیت خالص و قلب سالم و بدن خاشع و چشم گریان برای خدا نماز بخواند، خداوند پشت سر او نُه صف از فرشتگان را به صف می کند، که جز خدا کسی نمی تواند آنها را شمارش کند که یک طرف هر صف در مشرق و طرف دیگر در مغرب است، هنگامی که او نماز را تمام کند خدا به تعداد

آن فرشتگان برای او درجه و ثواب می نویسد».(71)

71 . میزان الحکمه، ج 5، ص 423.

محو گناه با نماز شب

خداوند می فرماید:

«وَأَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَی النَّهَارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یذْهِبْنَ السَّیئاتِ ذلِک ذِکرَی لِلذَّاکرِینَ»؛(72) نماز بگذار در آغاز و انجام روز و ساعاتی از شب؛ زیرا نیکی ها بدی ها را از میان می برند. این تذکری است برای آنها که اهل تذکرند.

72 . هود، 114.

نماز شب شفیع نزد ملک الموت

رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:

«صلاة اللّیل شفیعُ صاحِبِها و بَینَ مَلَک المَوت»؛(73) نماز شب شفیع نمازگزار در نزد ملک الموت است.
73 . جامع آیات و احادیث نماز، ج 2، ص 616.

زینت دنیا و آخرت با نماز شب

امام صادق علیه السلام می فرماید:

«مال و فرزند، زینت دنیا هستند و هشت رکعت نماز

شب و نماز وتر، زینت آخرت است و گاهی خداوند هر دو زینت را برای اقوامی جمع می کند، که هم دارای مال و اولاد هستند و هم نماز شب می خوانند؛ در نتیجه، هم زینت دنیا را دارند و هم زینت آخرت را».(74)
74 . معانی الاخبار، ص 323.

غنی شدن در روز قیامت با نماز شب

جابربن عبداللّه می گوید:

«پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: مادر حضرت سلیمان به او گفت: ای پسرم! بپرهیز از زیاد خوابیدن در شب، زیرا خواب زیاد در شب، انسان را در روز قیامت فقیر می کند. چون در شب، مخصوصا در دل شب که مردم در خواب هستند، خرمن برکات و خیرات را پهن می کنند، کسی که در خواب باشد دستش از این برکاتْ تهی خواهد بود و در روز قیامت چیزی نخواهد داشت و فقیر خواهد بود».(75)

75 . امالی صدوق، ص 140.

نابودی دشمن با نماز شب

یونس بن عمار می گوید: به محضر امام صادق علیه السلام رفتم و عرض کردم: «همسایه ای از قبیله قریش دارم نام مرا (به عنوان شیعه) فاش

ساخته است (و مرا در معرض خطر طاغوتیان، که در کمین شیعیان بودند قرار داده است)، به گونه ای نام مرا مشهور نموده که هر وقت از کنارش عبور می کنم می گوید: این رافضی، مال ها را نزد جعفر بن محمد (یعنی امام صادق علیه السلام ) می برد.

امام صادق علیه السلام فرمودند: هنگامی که نماز شب می خوانی در سجده آخرِ دو رکعت اول نماز شب، او را چنین نفرین کن: «نخست حمد و ثنای الهی به جا آور، پس بگو خدایا! فلانی پسر فلانی، نام مرا فاش و مشهور کرده و مرا به خشم آورده، و در معرض خطرها قرار داده است، او را هدف تیری شتابان قرار بده، به گونه ای که اثر آن تیر، او را از من باز دارد. بار خدایا! مرگش را نزدیک گردان، و نشانه اش را نابود کن. پروردگارا! در این کار شتاب کن، در همین ساعت و لحظه».

یونس می گوید: دستور امام را انجام دادم، وقتی که به کوفه بازگشتم، از خانواده ام در مورد آن همسایه مردم آزار پرسیدم، گفت: بیمار است. هنوز سخنم به پایان نرسیده بود که از خانه او شیون برخاست و گفتند «فلانی مُرد».(76)

76 . داستانهای اصول کافی، ج 1، ص 81.

کسب هیبت و اهمیت با نماز شب

روایت شده است که امیرالمؤمنین علیه السلام از مقابل دکه قصّابی می گذشت. قصاب گفت: ای امیرالمؤمنین! گوشت چاق و خوب

موجود است.

امام علی علیه السلام فرمود: پول آن موجود نیست.
قصاب گفت: من مهلت می دهم و صبر می کنم.
امام علیه السلام پاسخ داد: من بر نخوردن گوشت صبر می کنم. و افزود: خداوند متعال پنج چیز را در پنج چیز دیگر قرار داده است: عزّت را در بندگی، ذلّت را در معصیت، حکمت را در کم خوردن و خالی بودن شکم، هیبت و ابّهت را در روی آوردن به نماز شب. و ثروتمندی و بی نیازی را در قناعت.(77)
77 . ارشاد القلوب، ص 156 - 153.

سه اکسیر در نماز شب

سه اکسیر را در خواص خواندن نماز شب بر شمرده اند:

1. دل انسان را نورانی می کند، گویا که خورشید در درون جانش طالع گردیده، از ظلمت بیرون هم هیچ باکی ندارد.

2. سرشت و طبیعت انسان را نیز پاک و روشن می کند و غم را از دل انسان بیرون می کند، تا جایی که دیگر جهان را تاریک نمی بیند.

3. در العفو العفو نیمه شب و استغفار سحرگاهی خاصیتی است که همه گناهان انسان آمرزیده می شود. و از آلودگی او کاسته می شود و جان انسان پاک و منزه می گردد.

به خدا قسم که با این مکتب اگر کسی به سعادت دنیا و آخرت

نرسد جای شگفتی است.(78)

78 . ساغر سحر، ص 188.

فرزند دار شدن با نماز شب

در کتاب دارالسلام، ج 2، ص 433 آمده است: هر کس طالب فرزند باشد در دل شب به هنگام نماز شب و در دعای نماز وتر، قبل از رکوع این دعا را بخواند.

«رَبّ لا تَذْرَنی فَرْدا و اَنْتَ خَیرُ الْوارِثینَ رَبّ هَبْ لی مِنْ لَدُنْک ذَرّیةً طَیبَةً اِنَّک سَمیعُ الدُّعاء اَللّهُمَّ لا تَذَرْنی فَرْدا وَحیدا مَستَوْحِشا فَتَقْصُرْ شکری عَنْ تَفَکری بَلْ هَبْ لی مِنْ لَدُنْک اَنیسا وَ عَقَبا ذَکورا وَ اِناثا اَسْکنُ لِلَیهِمْ فی الوَحشَهِ وَ آنس بِهِمْ فی الْوَحْدَةِ وَ اُشکرُک عِنْدَ تَمامِ النِّعْمَةِ یا وَهّابُ یا عَظیمُ اَعْطِنی ماسَئَلْتُک عافِیةً مِنْک وَارْزُقْنی خَیرا حَتّی اَنالَ مُنْتَهی رِضاک عَنّی فی صِدْقِ الْحَدیثِ وَ شُکرِ النّعْمَةِ وَالوَفاء بِالعَهْدِ اِنَّک عَلی کلّ شَی ءٍ قدَیر».(79)

79 . دارالسلام، ج 2، ص 433 با تلخیص؛ رؤیاهای صادقه، ص 189 با تلخیص.

عارف شدن فرزندان با نماز شب

روزی از «سهل شوشتری» که از عرفای بزرگ و اهل کرامت بود پرسیدند: چگونه به این مقام و مرتبه رسیدی؟ او پاسخ داد: من در کودکی نزد دایی ام زندگی می کردم. وقتی هفت ساله بودم، نیمه

شب ادرار بر من فشار آورد، به ناچار از رختخواب برخاستم و به دستشویی رفتم. وقتی برگشتم که بخوابم، دایی ام را دیدم که رو به قبله نشسته، عبایی به دوش کشیده، عمامه ای دور سرش پیچیده و مشغول نماز خواندن است. از حالت او خوشم آمد. کنارش نشستم تا نمازش تمام شد. آنگاه از من پرسید: «پسرم! چرا نشسته ای؟ برو بخواب».

گفتم: از کار شما خوشم آمده و می خواهم پهلوی شما بنشینم.

گفت: نه، برو بخواب.

رفتم و خوابیدم. شب بعد نیز از خواب بیدار شدم. وقتی از دستشویی برگشتم، باز هم دایی مشغول نماز خواندن بود. کنارش نشستم.

به من گفت: برو بخواب.

گفتم: دوست دارم هر چه شما می گویید، من هم تکرار کنم.

دایی ام مرا رو به قبله نشانید و گفت: یک مرتبه بگو «یا حاضرُ یا ناظر».

من هم تکرار کردم. سپس دایی گفت: برای امشب کافی است، حالا برو بخواب.

این کار چند شب تکرار شد و هر شب عبارت «یا حاضرُ یا ناظر» را چند بار تکرار می کردم. کم کم، وضو گرفتن را هم آموختم و پس از آن که وضو می گرفتم، هفت بار می گفتم: یا حاضرُ یا ناظر.

بالاخره کار به جایی رسید که من بدون این که نزد دایی بروم،

خودم قبل از اذان صبح بیدار می شدم، و نماز شب می خواندم و پس از نماز، تسبیح به دست می گرفتم و پیوسته تکرار می کردم: «یا حاضرُ یا ناظر». و از این کار حَظِّ روحانی می بردم تا این که به این مقام و مرتبه رسیدم.

این عالی ترین شیوه ای است برای آنکه فرزندانمان در آینده مرد خدا شوند و با روش بندگی و عبادت آشنا گردند.(80)

80 . نماز اول وقت، روش تربیت کودکان، ص 177.

ایمنی از آتش جهنم با نماز شب

امام رضا علیه السلام فرمودند:

«بر شما باد نماز شب! هیچ بنده ای نیست که در آخر شب از خواب بلند شود و هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر بخواند و در قنوت نماز وتر هفتاد بار استغفار کند، مگر اینکه از عذاب قبر و عذاب آتش جهنم ایمن گردد و پناه داده شود».(81)

81 . عیون الاخبار، ج 1، ص 282.

کسب دنیا و آخرت با نماز شب

رسول خدا محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله درباره آثار دنیوی، برزخی و اخروی نماز شب فرمودند:

آثار دنیوی و برزخی: «نماز شب، موجب رضایت پروردگار،

مهر و محبت ملائکه و فرشتگان، سنت و روش پیامبران، نور شناخت و معرفت، اصل و پایه و ریشه ایمان، راحتی بدن و جسم، بغض و ناراحتی شیطان، اسلحه مؤمن در برابر دشمنان، اجابت دعا، قبول اعمال، برکت رزق و روزی، شفیع بین نماز شب خوان و قابض الارواح و عزرائیل، نور و چراغ در قبر، فرش در زیر پای نماز شب خوان در قبر، جواب نکیر و منکر و انیس و مونس انسان، اثر نماز شب خوان در قبر تا قیامت می باشد».

آثار اخروی: «و هنگامی که قیامت بر پا شود، نماز شب به صورت سایه ای در بالای سر نماز شب خوان قرار می گیرد و تاج روی سر او و لباسی برای بدنش می باشد.

(در آنجا که همه لخت و عریان می باشند)، نوری است در پیش پای او، پرده و حایلی است بین او و آتش، حجت و دلیلی است برای مؤمن در پیشگاه خداوند، مایه سنگینی اعمال او در میزان اعمال است، سبب جواز عبور نماز شب خوان از پل صراط، کلیدی برای باز کردن درب بهشت و...».(82)

82 . ارشاد القلوب، ص 316.

بخشش خداوند با نماز شب

از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمودند:

«هنگامی که بنده از رختخواب گرم و نرم و خواب خوش و لذیذ با چُرت و خواب آلودگی بلند می شود تا با نمازِشبش خداوند عز وجل را راضی کند، خداوند با او به ملائکه اش مباهات و افتخار می کند و به ملائکه می گوید:

آیا این بنده مرا می بینید که از رختخواب خوش و لذیذ خودش بلند شده تا مشغول نمازی شود که من بر او واجب نکرده ام؟ شما شاهد و گواه باشید که من او را بخشیدم».(83)

83 . بحار، ج 84، ص 156.

پرواز با اسبان بالدار با نماز شب

امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرمایند:

«در بهشت درختی است که از بالای شاخ و برگ آن، زینت آلات و زیورآلات می روید و از پایین آن اسبان ابلق زین کرده و لجام دار، که دارای بال هستند و هیچ گاه ادرار و فضله نمی کنند، اولیای خدا سوار آن اسبان می شوند و در بهشت به هر جا که

بخواهند پرواز می کنند. کسانی که در بهشت مقامشان کمتر از آنان است می گویند: خدایا! این بندگانت به خاطر چه عملی به این کرامت نایل شده اند؟ خداوند می فرماید: آنان کسانی هستند که شب ها بلند می شدند و نمی خوابیدند (مشغول نماز شب می شدند) و در روزها روزه می گرفتند و نمی خوردند. و با دشمنان جهاد می کردند و نمی ترسیدند. و صدقه می دادند و بخل نمی ورزیدند».(84)

84 . امالی صدوق، ص 175.

از بهترینِ مردم شدن به سبب نماز شب

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند:

«بهترین شما کسانی است که به فقرا و نیازمندان اطعام کنند و در سلام دادن پیشی کند. و هنگامی که مردم در خواب هستند بلند شود و نماز شب بخواند».(85)

85 . خصال، ج 1، ص 45.

اجابت سه حاجت به واسطه نماز شب

علی بن محمد نوفلی می گوید: از یکی از معصومین علیهم السلام شنیدم که فرمود: «همانا بنده ای در شب از خواب بلند می شود

و از شدت خواب و چُرت به راست و چپ می افتد و سرش روی سینه اش می افتد (اما با این حال مشغول نماز شب می شود) خداوند به ملائکه اش دستور می دهد درهای آسمان را باز کنند، سپس به ملائکه اش می فرماید: به این بنده من نگاه کنید که برای تقرب و نزدیکی به من به چه حالی افتاده، با اینکه من این نماز را بر او واجب نکرده ام، اما او به امید سه خصلت با این حال مشغول نماز شب است: 1. به خاطر گناهی که من او را بیامرزم. 2. به خاطر توبه ای که با او تجدید کنم و توبه اش را قبول کنم. 3. رزق و روزی اش را زیاد نمایم. ای ملائکه من! شما را شاهد و گواه می گیرم که من همه این خصلت ها را برای او جمع کردم».(86)

86 . علل الشرایع، ج 2، ص 52.

خریدن باغ بهشت با نماز شب

از سفارشات پروردگار به حضرت موسی این گونه است که خداوند به موسی علیه السلام وحی کرد که:

«در تاریکی شب بلند شو و قبرت را باغی از باغ های بهشت قرار بده».(87)

87 . بحار، ج 84، ص 155.

نزدیکی به پروردگار با نماز شب

از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمودند:

[52]

«بر شما باد بلند شدن برای نماز شب و قیام شبانه؛ زیرا که آن رویه صالحانِ قبل از شماست و قیام شبانه، انسان را به خداوند نزدیک می کند و کفاره گناهان و بدی هاست و گناهان را نابود می کند و جسم را صحیح و سالم می کند و درد و بلا را از جسم دور می گرداند».(88)

88 . بحار، ج 84، ص 155.

از ذاکران خداوند شدن به وسیله نماز شب

از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که فرمودند:

«هنگامی که مرد برای نماز شب بلند شود و خانواده و زن و بچه اش را هم بلند کند و با هم مشغول خواندن نماز شب شوند، همه شان جزو ذاکران خداوند نوشته می شوند».(89)

89 . مجمع البیان، ج 8، ص 358.

دفع فقر و فلاکت با نماز شب

امام صادق علیه السلام فرمودند:

«اگر انسان دروغ بگوید، از نماز شب خواندن محروم می شود، وقتی هم که از نماز شب محروم

شد درهای روزی به روی او بسته می شود و از رزق و روزی هم محروم می گردد».(90)

از حدیث فوق دو درس برداشت می شود:

1. با خواندن نماز شب بر رزق و روزی و نعمت پروردگار نسبت به خود بیفزاییم

2. همیشه سعی کنیم که دروغ نگوئیم.

90 . علل الشرایع، ج 2، ص 51.

 

خشنودی خداوند با نماز شب

حضرت علی می فرماید:

«قیام اللیل مُضحّحَةٌ لِلْبَدَنِ و تَمسُّک باَخْلاقِ النَّبیین وَ رَضی رَبَّ العالمین»؛(91) برخاستن برای نماز شب، بدن را تندرست می کند و تمسکی است به اخلاق پیغمبران و خدا را خشنود می کند.
91 . میزان الحکمه، ج 5، ص 421.
نماز شب، چراغ تاریکی قبر

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
«صلوة اللَّیل سِراجٌ لِصاحِبِها فی ظُلْمَةِ الْقَبر»؛(92) نماز شب برای صاحبش چراغی است در تاریکی قبر.
92 . بحارالانوار، ج 87، ص 161.
نماز شب و بخشش گناهان روز

امام صادق علیه السلام فرمودند:
«نماز شب، گناهان روز را از بین می برد (یعنی اگر گناهی از فرد نماز شب خوان در روز سر زده باشد بوسیله نماز شب از بین می رود و نابود می شود).(93)
93 . امالی شیخ طوسی، ج 1، ص 300.
اثر نماز سحرگاهی

سعید بن محمّد بن جُنَید، معروف به «ابن جُنید» از دانشمندان و عرفای نامی قرن سوّم به شمار می آمد. او استادی زبردست و عالمی ناطق بود، ولی در سلک صوفیان به شمار می رفت. او در سال 297 هجری قمری از دنیا رفت.

یکی از علمای بزرگ آن عصر به نام «جعفر خالدی» می گوید: او را در عالم خواب دیدم و به او گفتم: خداوند با تو چگونه رفتار کرد؟

در پاسخ گفت: همه این اشارات و عبارات و رسوم و علوم که داشتم به حالم سودی نبخشید، جز چند رکعت نمازی که در سحرگاهان می خواندم.(95)

95 . الکلنی و القاب، ج 2، ص 158.

تجلّی خداوند بر نماز شب خوان

بهترین فایده و ثمره و فضیلت نماز شب این است که خداوند در بهشت بر نماز شب خوانان تجلّی می کند، چنانچه برای حضرت موسی علیه السلام در دنیا تجلّی کرد و کوه متلاشی شد. یعنی خداوند به جای حور و قصور و طعام و شراب، خودش را برایشان عرضه می کند و پاداش نماز شب را خودش می دهد.(96)

96 . علل الشرایع، ج 2؛ بحارالانوار، ج 84؛ تفسیر مجمع البیان، ج 9.