مبحث هفتاد و یکم طرح صالحین: فضیلت شب‌های محرم

ماه محرم‏
محرّم، ماه اندوه اهل بيت و پيروان اهل بيت است. امام رضا(ع) فرمود: با فرا رسيدن ماه محرم، كسي پدرم را خندان نمي‏ديد و تا روز دهم اندوهگين بود. و روز دهم، روز اندوه و گريه و مصيبت او بود و مي‏فرمود:
اين روزيست كه حسين(ع) را كشتند.
محرّم در انديشه شيعه، يادآور حماسه سرخ امام حسين(ع) و يارانش و خطابه‏هاي آتشين امام سجّاد(ع) و حضرت زينب (س) است.
محرم، از ماه‏هاي حرام است كه جنگ در آن تحريم شده است. پيش از اسلام نيز عرب، جنگ را در اين ماه كنار مي‏گذاشت. لذا بدين اسم نامگذاري شده است.

اعمال شب اول محرّم‏
1. خواندن دعاي زير هنگام ديدن ماه‏
از اميرمؤمنان (ع) نقل شده با ديدن هلال ماه در شب اول محرّم اين دعا را بخوانيد:
اَللّهُمَّ اِنّي‏ اَسْئَلُكَ خير هذا الشَّهرِو نُورَهُ و نَضْرَهُ وَبَرْكَتَهُ وَطَهُورَهُ وَ رِزْقَهُ. واَسْئَلُكَ خَيْرِ ما فِيهِ وَخَيْرَ ما بَعْدَهُ وَاَعُوذُبِكَ مِنْ شَرِّ ما فيهِ وَشَرِّ ما بَعْدَهُ .اَللّهُمَّ اَدْخِلْهُ عَلَيْنا بِالْأمْنِ وَالايمانِ والسَّلامَةِ وَالاِسْلامِ وَالبَرْكَةِ وَالتَّقْوي وَالتَّوْفيقِ لِما تُحِبُّ وَتَرْضي‏!
خدايا! به درستي كه من درخواست مي‏كنم از تو خيرِ اين ماه و نور و بركت و پاكي و رزق اين ماه را، و درخواست و خواهش مي‏كنم از تو خير آنچه را كه در اين ماه است و خير آنچه را در بعد آن است؛ و پناه مي‏برم به تو از شرّ آنچه در اين ماه و شرّ آنچه در بعد از اين ماه است. بار خدايا! داخل كن بر ما اين ماه را به امنيّت و ايمان و سلامت و اسلام و بركت و تقوا و توفيق در آنچه كه دوست داري و به آن خشنود مي‏شوي.

2.نماز شب اوّل ماه محرّم.
براي شب اول محرّم چند نماز ذكر شد كه به دو نمونه اشاره مي‏شود:
الف - نماز شب اوّل ماه، دو ركعت است و در هر ركعت، بعد از سوره حمد، سوره انعام خوانده مي‏شود.
ب - دو ركعت نماز كه در هر ركعت، بعد از حمد، يازده مرتبه سوره اخلاص خوانده شود.
در فضيلت نماز شب اوّل محرّم، چنين نقل شده است: خواندن اين نماز و روزه داشتن روز آن، موجب امنيت است و كسي كه اين عمل را انجام دهد، گويا تمام سال، بر كار نيك، مداومت داشته است.

3. شب زنده‏داري.
4. دعا و نيايش.

اعمال روز اوّل ماه محرّم
1. روزه داشتن. درباره روزه اوّل ماه محرّم از امام باقر (ع) نقل شده است: هر كس اين روز را روزه بدارد، خداوند، دعايش را اجابت مي‏كند، همان‏گونه كه دعاي زكريا (ع) را اجابت نمود.

2. نماز گزاردن. دو ركعت نماز مستحبي خوانده شود و پس از نماز، سه بار اين دعا را بخواند:
اَللّهُمَّ اَنْتَ الْأِلهُ الْقَديمُ وَهذِهِ سَنَةٌ جَديدَةُ فَاَسْئَلُكَ فيهَاالْعِصْمَةَ مِنَ‏الشَّيْطانِ وَالْقُوَّةَ عَلي‏هذِهِ النَّفْسِ الْأَمَّارَةِ بِالسّوءِ...
بارالها! تو خداي قديم و جاوداني و اين سال، سال نو است. از تو مي‏خواهم كه از شيطان، مصون بمانم و بر نفس امّاره، چيره گردم...

3. خواندن نماز روز اوّل ماه‏
نماز اول ماه دو ركعت است. در ركعت اوّل، سوره حمد و اخلاص و در ركعت دوم، سوره حمد و قدر خوانده مي‏شود. بعد از نماز، هر مقدار كه مي‏تواند، صدقه بدهد، كه با اين عمل، سلامت آن ماه را براي خودش خريده است.

4.روزه داشتن‏
در هر ماه، روزه روزهاي زير مستحب است:
الف) نخستين پنج‏شنبه هر ماه،
ب) اوّلين چهارشنبه از دهه دوم هر ماه،
ج) آخرين پنج‏شنبه هر ماه،
د) روزهاي سيزدهم، چهاردهم و پانزدهم هر ماه، كه اصطلاحاً «ايّام البيض» ناميده مي‏شوند.

روز سوم ماه‏
1. روزه داشتن. از پيامبر اكرم (ص) درباره روز سوم محرّم نقل شده است كه هر كس اين روز را روزه بدارد. خداوند، دعايش را اجابت كند.

روز هفتم ماه‏
1. روزه داشتن.

وقايع روز نهم ماه محرّم‏
1- اين روز به تاسوعا و روز محاصره امام حسين (ع) و يارانش معروف است.
2- روز بزرگداشت قمر بني‏هاشم، حضرت ابوالفضل العباس (ع).

اعمال شب دهم محرّم «شب عاشورا»
1. نماز گزاردن.
چند نماز براي اين شب در روايات وارد شده است كه يكي از آنها چنين است:
چهار ركعت نماز كه در هر ركعت، بعد از سوره حمد، پنجاه بار سوره اخلاص خوانده مي‏شود. پس از پايان نماز نيز هفتاد بار ذكر زير خوانده مي‏شود:
سُبْحانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُللَّهِ‏ِ وَلااِلهَ اِلاَّ اللَّهُ وَاللَّهُ اَكْبَرُ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِيِ‏ّ العَظيمِ.
منزّه است خدا، و حمد و ستايش براي خداست، ومعبودي جز خداوند نيست و خدا، بزرگ است، و قوّه و قدرتي جز براي خداوند والا و بزرگ نيست.
2. شب زنده داري در كنار قبر امام حسين (ع).
3. خواندن دعا و نيايش.

اعمال روز دهم محرّم‏
1. عزاداري. از امام رضا (ع) نقل شده است كه هر كس كار و كوشش را در روز عاشورا رها كند، خداوند، خواسته‏هايش را برآورد؛ و كسي كه آن را با حزن و اندوه سپري كند، خداوند، قيامت را روز خوشحالي او قرار دهد.
2. زيارت امام حسين (ع).
3. ترك روزه. روزه در اين روز، كراهت دارد؛ ولي بهتر است بدون قصد روزه، تا بعد از نماز عصر، از خوردن و آشاميدن خودداري شود.
4. آب دادن به زائران امام حسين (ع).
5. قرائت هزار مرتبه سوره اخلاص.
6. زيارت عاشورا.
7. گفتن هزار مرتبه «اَلَّلهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ الْحُسَيْنِ».
8. تعزيت گفتن مؤمنان به يكديگر با اين عبارت:
اَعْظَمَ اللَّهُ اُجُورَنا وَاُجورَكُمْ بِمُصابِنا بِالْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلامُ‏
وَجَعَلَنا وَاِيَّاكُمْ مِنَ الطَّالِبينَ بِثارِهِ مَعَ وَلِيِّهِ الْإِمامِ الْمَهْدِيِّ مِنْ الِ‏
مُحَمَّدٍ عَلَيْهِمُ السَّلامُ.

روز بيست و يكم ماه‏
عروسي حضرت علي(ع) و حضرت فاطمه(س) در سال سوم هجري. روزه اين روز، مطلوب است.

روز بيست و پنجم ماه‏
شهادت حضرت سجاد(ع) در سال 94 ه.ق.