شکافندهی دانشها امام باقر علیهالسلام فرمود:
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
هر کس دوست دارد به آن ریسمان محکمی که حق تعالی در قرآن فرموده متوسل شود به گونهای که گسستنی در آن نباشد، باید علی بن ابیطالب علیهالسلام و امام حسن و امام حسین علیهماالسلام را دوست بدارد، به راستی که خداوند ایشان را در عرش عظمت و جلال خود دوست میدارد.
بحارالأنوار: 43 / 270 ح 31. طبری قدس سره از حضرت جواد الأئمه علیهالسلام نقل کرده است که فرمود:
امیرالمؤمنین علیهالسلام به همراه فرزندش امام مجتبی علیهالسلام و سلمان وارد مسجد شدند و نشستند، مردم در اطراف آن حضرت جمع شدند. ناگاه مردی با شکل و شمایل نیکو و ظاهری آراسته وارد شد و بر آن حضرت سلام کرد و نشست.
سپس عرض کرد: ای امیرمؤمنان؛ از شما سه پرسش میکنم، اگر آنها را جواب گفتی میدانم که مردم گناه نابخشودنی و بزرگی را مرتکب شدند و خود را در دنیا و آخرت به هلاکت افکندهاند، که دیگری را برگزیدهاند، و اگر جواب نگفتی و پاسخ مناسب به سؤالات من ندادی میدانم که تو و آنها یکسان هستی.
امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمود: از آنچه دلت میخواهد سؤال کن.
عرض کرد:
أخبرنی عن الرجل اذا نام أین تذهب روحه؟ و عن الرجل کیف یذکر و ینسی؟ و عن الرجل کیف یشبه ولده الأعمام و الأخوال؟
به من خبر بده که آدمی هنگام خواب روح او کجا میرود؟ و چگونه انسان مطلبی را به خاطر میآورد و چگونه فراموش مینماید، و چگونه میشود که فرزند گاهی شبیه عموها و دائیهای خود میشود؟
وقتی آن شخص سؤالاتش تمام شد، امیرالمؤمنین علیهالسلام به فرزندش امام حسن علیهالسلام رو کرد و فرمود:
ای ابومحمد؛ تو پاسخ سؤالات این شخص را بگو.
امام حسن علیهالسلام فرمود: اما سؤال اول که گفتی: وقتی شخص میخوابد روح او کجا میرود؟ پاسخش این است که: روح او به باد، و باد به هوا آویخته میگردد تا وقتی که آن شخص خود را برای بیدار شدن حرکت دهد، پس اگر خداوند تبارک و تعالی به برگشتن روح برای صاحب آن اجازه دهد، آن روح باد را و باد هوا را به سوی خود میکشد، در نتیجه روح برمیگردد و در بدن صاحبش جای میگیرد، و اگر خداوند تبارک و تعالی به برگشت او اجازه ندهد قضیه برعکس میشود یعنی هوا باد را و باد آن روح را به سوی خود میکشد و تا هنگام خارج شدن از قبر به بدن صاحبش بر نمیگردد.
و اما سؤال دوم نسبت به یادآوری و فراموشی، جوابش این است:
دل آدمی در میان ظرفی است و بر روی آن روپوشی قرار گرفته است، اگر وقتی میخواهد مطلبی را به یاد آورد صلوات کاملی بر محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم بفرستد، پرده از روی آن ظرف کنار میرود، قلب گشوده و به تعبیری روشن میشود و آن شخص آنچه را فراموش کرده به یاد میآورد، و اگر صلوات بر محمد و آل محمد علیهمالسلام نفرستد یا صلوات را ناقص یعنی بدون ذکر «آل محمد علیهمالسلام» بگوید روپوش از روی آن کنار نمیرود، در نتیجه قلب همان گونه تاریک میماند و فراموشی او برطرف نمیشود.
و اما سؤال سوم که از شباهت فرزند به عموها و دائیها پرسیدی پاسخش این است که:
وقتی شخصی با همسرش همبستر میشود اگر قلب او آرام و رگهایش دارای آرامش و بدن دچار لرزه و اضطراب نباشد آن نطفه داخل رحم قرار میگیرد و فرزند شبیه پدر و مادرش به دنیا میآید، ولی اگر برخلاف آن، شخص از آرامش قلب و رگها برخوردار نباشد و بدنش به خاطر ترس و وحشت و یا عارضه دیگر دچار لرزه و اضطراب باشد نطفه لرزش پیدا میکند و بر بعضی از رگها قرار میگیرد؛ اگر بر رگی از رگهای عموها قرار گرفت فرزند شبیه عموهایش میشود و اگر بر رگی از رگهای دائیها قرار گرفت فرزند شبیه دائیهایش میشود.
شخص سؤال کننده بعد از از آنکه پاسخ سؤالات خود را شنید عرض کرد:
شهادت میدهم که خدائی جز خداوند یکتا نیست و همواره به آن گواهی میدهم، و شهادت میدهم که محمد صلی الله علیه و آله و سلم فرستاده او است و پیوسته به آن گواهی میدهم. بعد اشاره به امیرالمؤمنین علیهالسلام نمود و عرض کرد: و شهادت میدهم که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بعد از خودش به تو وصیت کرده و تو جانشین او هستی و براهین او یعنی دلائل روشن او را آشکار میکنی. سپس اشاره به امام حسن علیهالسلام نمود و عرض کرد: و شهادت میدهم که تو بعد از پدرت وصی و جانشین او هستی، و همان حجتها و دلائل روشن او را برپا میداری، و سپس عرض کرد:
و شهادت میدهم که حسین بن علی فرزند رشیدت بعد از برادرش حجت الهی است و برای مردم دلیل و برهان ارائه میدهد،
و شهادت میدهم که علی بن الحسین برپا دارنده امر حسین است.
یعنی بعد از او پرچم هدایت را به دوش دارد.
و شهادت میدهم که محمد بن علی بر پا دارندهی امر علی بن الحسین است و ادامه دهندهی راه او است.
و شهادت میدهم که جعفر بن محمد برپا دارندهی امر محمد بن علی و فرمانروای بعد از او است.
و شهادت میدهم که موسی بن جعفر برپا دارندهی امر جعفر بن محمد و اختیاردار امور بعد از او است.
و شهادت میدهم که علی بن موسی برپا دارندهی امر موسی بن جعفر و رهبر مردمان بعد از او است.
و شهادت میدهم که محمد بن علی برپا دارندهی امر علی بن موسی و پیشوای جن و انس بعد از او است.
و شهادت میدهم که علی بن محمد برپا دارندهی امر محمد بن علی و زمامدار امور بعد از او است.
و شهادت میدهم که حسن بن علی برپا دارندهی امر علی بن محمد و هدایتگر شیعیان بعد از او است.
و أشهد أن رجلا من ولد الحسن بن علی لا یسمی و لا یکنی حتی یظهر أمره، فیملاها قسطا و عدلا کما ملئت جورا.
و شهادت میدهم که آخرین امام، مردی از فرزندان حسین بن علی است، نام اصلی او و کنیهاش را نباید گفت تا آنکه ظهور کند و جهان را پر از عدل و داد نماید همان طور که از ظلم و ستم پر شده باشد.
و بعد از آن عرض کرد: درود و رحمت و برکات الهی بر تو باد ای امیرمؤمنان؛ و از جا برخاست و رفت.
امیرالمؤمنین علیهالسلام به امام مجتبی علیهالسلام فرمود: ای ابومحمد؛ به دنبال این شخص برو و ببین کجا میرود؟
امام حسن علیهالسلام به دنبال او از مسجد خارج شد، وقتی برگشت به امیرالمؤمنین علیهالسلام عرض کرد: همین که پای خود را از مسجد بیرون گذاشت نفهمیدم چه شد و به کجا رفت.
آن حضرت فرمود: ای ابومحمد؛ آیا او را شناختی؟
عرض کرد: خدا و رسولش و امیرمؤمنان داناترند.
امیرالمؤمنین علی علیهالسلام فرمود: او خضر علیهالسلام بود. [1] .
پی نوشت ها:
[1] مدینة المعاجز: 2 / 53 ح 923.
****