زنگ تفریح آماری

با سواد آماری کسی است که قادر باشد تفاوت بین رابطه معمولی و رابطه علت و معلولی را از یکدیگر تشخیص دهد.

 او کسی است که وقتی با جملاتی همانند جملات زیر روبرو می شود، درست یا غلط بودن جمله دوم را مدرکی مستند برای درست یا غلط بودن جمله سوم نداند:

جمله اول: افرادی که وزن بیشتری دارند بلندقد تر از افرادی هستند که وزن کمتری دارند.

جمله دوم: وزن یک رابطه مثبت با قد دارد.

جمله سوم: اگر شما وزن بیشتری بدست آورید، انتظار می رود که قدتان نیز بلندتر شود.

 واضح است که برای بزرگسالان جمله سوم غلط است. اما نمی توان نتیجه گرفت که اگر جمله سوم غلط باشد آنگاه جمله دوم نیز غلط خواهد بود. درستی جمله دوم مدرکی است برای درستی جمله سوم، اما درستی جمله دوم برای اثبات درستی جمله سوم کافی نیست.

با سواد آماری کسی است که قادر باشد تفاوت بین عبارت “نسبت دادنی” را از عبارت “نسبت داده شده” تشخیص دهد.

مثال : ۹۰درصد خودکشی ها را افراد متاهل مرتکب می شوند. این آمار به افراد متاهل نسبت داده شده است، اما این بدین معنا نیست که اگر افراد ازدواج نکنند این نسبت کاهش خواهد یافت.

با سواد آماری کسی است که فرق آماری که بر اساس نمونه به دست آمده را از پارامتر جمعیت تشخیص دهد.

باسواد آماری کسی است که بتواند برداشت درستی از درصدها، میزان ها و نرخ ها داشته باشد.

مثال : درصد راننده ها در میان زنان همانند درصد راننده هایی که زن هستند، نیست. درصد بیمارانی که نتیجه آزمایش آنها در مورد نوعی بیماری مثبت است همانند درصد افرادی که نتیجه آزمایش مثبت دارند و بیمار هستند، نیست.