آفت دهاني

آفت دهاني

آفت هاي دهاني زخم هايي دردناک هستند که در هر جاي حفره دهاني ممکن است ايجاد شوند. حداقل 20% مردم آفت دهاني را تجربه کرده اند و زنان بيش از مردان دچار آفت مي شوند.
 
آفت هاي دهاني زخم هايي دردناک هستند که در هر جاي حفره دهاني ممکن است ايجاد شوند. حداقل 20% مردم آفت دهاني را تجربه کرده اند و زنان بيش از مردان دچار آفت مي شوند.

سه نوع زخم هاي دهاني وجود دارند:

-    آفت هاي کوچک: شايعترين نوع آفت هستند و 80 درصد زخم هاي دهاني را تشکيل مي دهند و کوچک، بيضي شکل و با حاشيه مشخص هستند. خود آفت زرد کمرنگ بوده که حاشيه اطراف آن ملتهب و قرمز مي باشد. گاهي اوقات همزمان پنج زخم آفتي نيز ممکن است در دهان ديده شود. معمولا 7 تا 10 روز طول مي کشد تا آفت بهبود پيدا کند.

-    آفت هاي بزرگ: 10% آفت ها را تشکيل مي دهد. اندازه آن بيش از يک سانتيمتر است و بيش از دو هفته و گاهي ماه ها طول مي کشد تا بهبود يابد. بسيار دردناک است و وجود آن ها در دهان، غذا خوردن را دشوار و گاهي غير ممکن مي کند.

-    زخم هاي تب خالي: اين زخم ها نيز 10% زخم هاي دهاني را تشکيل مي دهد. زخم هايي به اندازه سر سوزن هستند که به تعداد زياد در حفره دهان ممکن است ديده شوند و گاهي اين زخم ها به هم مي پيوندند و شکلي نامنظم را ايجاد مي کنند. عامل اين زخم ها ويروس هرپس است. بهبود اين زخم ها از دو هفته تا چند ماه طول مي کشد.

آفت ها معمولا بين سن 10 تا 40 سالگي رخ مي دهند. فاصله زماني بين ايجاد يک آفت تا ايجاد آفت ديگر از چند روز تا  چند ماه متغير است. با افزايش سن، احتمال آفت نيز کمتر مي شود. برخي از افراد پيش از ايجاد زخم، احساس سوزش در محل ضايعه را تجربه مي کنند.

علل آفت:

تاکنون علت آفت مشخص نشده است. به نظر نمي رسد که به دنبال عامل عفوني ايجاد شود و واگير نيز ندارد. در برخي موارد،  آفت ثانويه به شرايطي خاص ايجاد مي گردد. به عنوان مثال:

-    آسيب: به عنوان مثال گاز گرفتن ناگهاني مخاط و يا مسواک زدن خشن
-    تغيير در سطح هورموني: آفت در برخي زنان درست پيش از قاعدگي صورت مي گيرد و همچنين در زمان يائسگي
-    سيگار: سيگاري هايي که سيگار را ترک مي کنند، بلافاصله پس از ترک ممکن است آفت را تجربه کنند.
-    کمبود آهن، ويتامين  B12 و اسيد فوليک ممکن است در بروز آفت نقش داشته باشند.
-    با احتمال بسيار کم، آلرژي هاي غذايي نيز ممکن است ايجاد آفت کنند.
-    ژنتيک: آفت گاهي در تمامي اعضاي يک خانواده ديده مي شود و به نظر مي رسد که زمينه ژنتيکي در بروز آن موثر باشد.
-    استرس و اضطراب عامل شروع کننده ايجاد آفت در برخي افراد هستند.
-    برخي داروهاي ضد التهاب و همچنين نيکوتين هاي درماني براي ترک سيگار ممکن است ايجاد آفت کنند.
-    زخم هاي دهاني در افرادي که بيماري کرون، سلياک، ايدز يا بهجت دارند نيز مشاهده مي شود که ممکن است با نوع آفت کوچک متفاوت باشد.
در صورتيکه علاوه بر آفت دهاني علائم ديگر نظير درد مفاصل، زخم هاي ناحيه تناسلي داريد، حتما پزشک را در جريان اين امر قرار دهيد.

درمان آفت:

با اينکه اغلب آفت ها درد قابل تحملي دارند و خود بخود بهبود مي يابند، درمانهاي پيشنهادي آفت با هدف کاهش درد و کاهش طول مدت آن صورت مي گيرد. تا کنون درماني به منظور پيشگيري از بروز آفت  وجود ندارد.

توصيه هاي عمومي:

-    از مصرف غذاهاي تند، ترش و يا خيلي شور بپرهيزيد چراکه دردآفت را بسيار شديد مي کنند.
-    از ني براي نوشيدن مايعات استفاده کنيد تا مايع با زخم تماس مستقيم نداشته باشد. البته يادتان باشد مايعات داغ را با ني نخوريد چراکه ممکن است گلوي شما را بسوزاند.
-    از مسواک نرم استفاده کنيد. چنانچه دندان ها شما روي هم درست قرار نمي گيرد و مرتب مخاط خود را گاز مي گيريد، حتما به دندان پزشک مراجعه کنيد.
-    چنانچه دارويي استفاده مي کنيد که ممکن است منجر به ايجاد آفت شود، با پزشک خود در خصوص امکان تغيير آن صحبت کنيد. اگر براي ترک سيگار از آدامس هاي نيکوتين استفاده مي کنيد، در صورت امکان آن را به پچ هاي پوستي نيکوتين و يا اسپري هاي بيني تغيير دهيد.

داروهايي که علائم را تخفيف مي دهند:

-    دهان شويه کلرهگزيدين مي تواند درد را کاهش دهد ، به بهبود سريع تر آن کمک کند و از عفوني شدن آن جلوگيري کند. دهان شويه کلرهگزيدين بايستي دو بار در روز مصرف شود و به منظور جلوگيري از تغيير رنگ دندان ها، پيش از مصرف، دندان ها را مسواک بزنيد. البته بايد خوب دهان را بشوييد چراکه خمير دندان مي تواند از اثر دهان شويه بکاهد.
-    ژل ها و يا اسپري هاي مسکن نيز در کاهش درد آفت مي توانند موثر باشند.  ترکيب ژل ليدوکائين به همراه شربت ديفن هيدرامين در بسياري از افراد توانسته است درد آفت را تا حدي تسکين دهد هرچند که مدت زمان اثر آن کوتاه است. توجه کنيد که اين ترکيب را بايستي تنها در  دهان بچرخانيد و سپس دور بريزيد و از قورت دادن آب خودداري کنيد.
-    برخي داروها خانه ها دهان شويه تتراسيکلين يا داکسي سيکلين را براي آفت پيشنهاد مي کنند و به نظر مي رسد که توانسته در برخي افراد طول مدت آفت را کم کرده است.

چه زماني بايد به پزشک مراجعه کنيد؟

هرچند که آفت دهاني دردناک است ولي به تنهايي بي اهميت است. گاهي اوقات آفت ها مي توانند عفوني شوند که در اين صورت درد افزايش يافته و قرمزي آن نيز بيشتر مي شود و حتي ممکن است همراه با تب خفيف باشد. عفوني شدن آفت پديده شايعي نيست و براي درمان نيازمند آنتي بيوتيک است. دقت کنيد که تمامي زخم هاي دهاني آفت نيستند. برخي از زخم هاي دهاني ثانويه به بيماري زمينه اي ايجاد مي شوند. از طرفي ديگر برخي از سرطان هاي حفره دهان در ابتدا با زخم مزمن دهاني ظاهر مي شوند.

لذا توصيه مي شود هر زخم دهاني که بيش از 2 تا 3 هفته از آن مي گذرد و بهبود نيافته و يا شکل آن نسبت به آفت معمولي متفاوت است را ، به متخصص گوش و حلق و بيني نشان دهيد؛ خصوصا اگر سيگاري هستيد. گاهي اوقات ممکن است پزشک از زخم دهاني مزمن شما نمونه بر داشته و براي مطالعه آسيب شناسي و ارزيابي ماهيت آن به آزمايشگاه مي فرستد