جراحی جنین در ۶ هفتگی

دانشمندان پروژه ۱۰ میلیون پوندی را برای ساخت یک روبات جراح کوچک آغاز کرده‌اند که می‌تواند درمان کودکان مبتلا به بیماری ستون مهره " اسپینا بیفیدا" و دیگر بیماری‌های مادر زادی را متحول کند.

هدف از این تحقیقات که توسط مهندسان دانشگاه کالج لندن و دانشگاه KU Leuven بلژیک انجام می‌شود خلق یک دستگاه کوچک است که بتواند با تهیه تصویر سه بعدی از جنین، به عنوان یک دست روباتیک خودکار عمل کند.

این روبات می‌تواند جراحی‌های ظریفی انجام داده و یا سلول‌های بنیادی را به عضوهای آسیب دیده جنین برساند.

سباستین اورسلین، از مرکز محاسبه تصویر پزشکی دانشگاه کالج لندن گفت: هدف ایجاد فناوری‌های جراحی کمتر تهاجمی برای درمان گستره وسیعی از بیماری‌ها در رحم است که خطر بسیار کمتری برای مادر و جنین در پی داشته باشند.

اولویت اول برای این پروژه که بودجه آن را «شورای تحقیقات علمی پزشکی و مهندسی» و «ولکام تراست» تامین می‌کنند، تحول در درمان کودکان مبتلا به «اسپینا بیفیدا» است.

از هر هزار کودک یک نفر با بیماری اسپینا بیفیدا به دنیا می‌آید. این بیماری وقتی بروز می‌کند که مهره‌های ستون فقرات جنین به خوبی شکل نمی‌گیرند و مایع آمنیوتیک به این شکاف ایجاد شده نفوذ می‌کند.

میکروب‌های موجود در مایع آمنیوتیک می‌تواند در ستون فقرات گسترش یافته و درنهایت به مغز برسد و رشد آن را متوقف کند.

در نتیجه کودک مبتلا به اسپینا بیفیدا اغلب دچار مشکلات عصب شناختی بسیار شدید می‌شود.

این بیماری موجب شد تا پزشکان از نوعی چسب برای پوشاندن این شکاف روی ستون فقرات جنین استفاده کنند.

چنین جراحی شامل بازکردن شکم و رحم مادر است که می‌تواند خطر بالقوه تولد پیش از موعد را برای جنین در پی داشته باشد. در نتیجه، جراحی‌هایی مانند این، به ندرت انجام می‌شود.

جنی نری، مدیر این پروژه گفت: این جراحی‌ها بسیار خطرناک هستند و خطر بالقوه‌ای نیز سلامت مادر را تهدید می‌کند.

علاوه بر این، جراحی بر روی جنین نیز تنها زمانی امکان پذیر است که دستکم 26 هفته سن داشته باشد. باید گفت تا این سن، آسیب قابل توجهی بر مغز درحال رشد جنین وارد شده است.

اورسلین اظهار داشت: باید راهی را بیابیم که در مرحله زودتری از رشد جنین، شکاف ایجاد شده در ستون مهره‌های او را مسدود کنیم. به طور ایده‌آل این کار باید در سن 16 هفتگی جنین صورت بگیرد. هرچه درمان زوتر اتفاق بیفتد تاثیر آن بیشتر خواهد بود.

در حال حاضر چنین جراحی غیر ممکن است.

هدف از این پروژه ساخت تجهیزاتی - برپایه جدیدترین پیشرفت‌ها در اوپتیک و روباتیک- است که این جراحی را در سنین پایین جنین امکان پذیر کند.

مهندسان و پزشکان دخیل در این پروژه ساخت یک کاوشگر بسیار نازک و انعطاف پذیر را انتظار دارند که بتوان آن را به رحم مادری که جنین‌اش به اسپینا بیفیدا مبتلاست وارد کرد.

در نوک این کاوشگر یک رشته قرار داده خواهد شد که دوربین ریزی به آن متصل می‌شود و می‌توان از پالس‌های لیزری و اولتراسوند - شیوه‌ای موسوم به تصویربرداری فوتواکوستیک- برای تولید تصاویر سه بدی درون رحم مادر استفاده کرد.

جراح با استفاده از این تصاویر کاوشگر را به هدف خود که همان شکاف ایجاد شده در ستون فقرات جنین است هدایت می‌کند.

بازوی دیگر روبات شامل تجهیزات ریز دیگری است که می‌تواند تکه‌ای از ژل یا چسب را حمل کند این ژل یا چسب بر شکاف ستون فقرات جنین تزریق می‌شود.

این کار مانند گچ کاری است. اگر بتوانیم این کار را انجام دهیم، احتمال دستاورد بزرگی برای جنین و کمترین خطر را برای سلامت مادر خواهیم داشت.

در حال حاضر اکثر طراحی‌ها برای جراحی‌های روباتیک جنین به شکل یک ابزار انبرمانند سه شاخه است که بر روی یک بازو، دوربین و بر روی دو بازوی دیگر گیره و دیگر تجهیزات دارد.

اورسلین گفت: ما هنوز در مرحله طراحی هستیم از این رو می‌توانیم دستگاهی بسازیم که چهار یا پنج بازو داشته باشد.

به گفته وی، این دستگاه می‌توانند علاوه به پوشاندن شکاف ستون فقرات، جراحی‌های ظریف انجام داده و یا سلول‌های بنیادی را به عضوهای آسیب دیده جنین برساند.

این ابزار می‌تواند دیگر بیماری‌های جنینی از جمله سندروم انتقال خون جنین‌های دوقلو به یکدیگر (TTTS) را درمان کند. این سندروم موجب می‌شود یکی از جنین‌های رحم مادر خون کافی دریافت نکند.

دانشمندان این پروژه تاکید دارند: جراحی جنین درون رحم مادر را نباید دستکم گرفت. برای انجام این کار به ابزارهای جراحی فوق العاده خوب نیاز داریم و این پروژه می‌تواند دسترسی ما را به این وسایل طی چند سال آینده فراهم آورد.