دوره آموزشی طنزآرایی(کاریکاتور)

خطر سقوط ! مراقب باشید!

قبل از این که بگویم برای نوشتن طنز بهتر است چه کارهایی بکنیم، می خواهم عجالتا بگویم که چه کارهایی نکنیم. چون آفتهایی پیش راه طنز نویس وجود دارد که اگر به آنها دچار شود، حتی دانستن تکنیکهای طنزآفرینی هم کمک خیلی موثری به او نمی کند.

خواستن توانستن نیست!

اولین چیزی که می خواهم گوشزد کنم این است: «نیت طنز نوشتن» را موقع خلق یک اثر، به حساب «طنز نوشتن» نگذارید. خیلی پیش می آید افرادی که می خواهند طنز نویسی را شروع کنند، با نیت نوشتن طنز پشت میز تحریرشان می نشینند. ولی نهایتا نتیجه کار هیچکس را قلقلک نمی دهد. ما باید یاد بگیریم خودمان نوشته خودمان را مستقل از «نیت طنز نوشتن» مان داوری کنیم. وقتی دلچسب نمی شود معمولا نشان دهنده این است که ما تکنیکها را نمی دانیم و در متون طنز شاخص هم کمتر سرک کشیده ایم.
وقتی با چند طنز نویس به یکی از شهرهای کشورمان سفر کرده بودیم، یکی از استقبال کنندگان گفت: اولین سوژه طنز شهر ما را دیدید؟ هواپیما در باندی می نشیند که فقط ۱۰۰ متر با ساختمان استقرار مسافران فرودگاه فاصله دارد و کمی اشتباه کافی است تا هواپیما با ساختمان برخورد کند.
در واقع چیزی که باعث می شد دوست جدید ما این سوژه را طنز فرض کند، غیر منطقی بودن ماجرا بود. احتمالا دوست ما با مرور اوضاع فرودگاه، هربار – با کمی عصبانیت- با خود می گوید: مسخره است! واقعا مسخره است! درواقع منظورش این است که خیلی غیر منطقی است و برخلاف تصور، این به خودی خود، طنز آفرین نیست. گاهی اشتباها تصور می شود که با تعریف کردن برخی اوضاع سیاسی یا اجتماعی و… که از نظر روایت کننده ماجرا غیرمنطقی است، اثری طنازانه توسط راوی خلق شده است. و این یعنی آفت طنز و طنز نویس!
در این یادداشت نمونه هایی گاهی به عنوان مثال آورده خواهد شد و دو توضیح ضروری وجود دارد: یکی این که در این مباحث فقط قصد آموزش وجود دارد و نمونه هایی که آورده می شود کاملا مستقل از نظرهای سیاسی و اجتماعی و … که در آنها درج شده، مورد بررسی ما قرار میگیرند.
دوم : در مواردی که ایرادهایی به نوشته نمونه وارد می کنیم، نام نویسنده نمونه ها ذکر نخواهد شد و منبع آن نیز اعلام نمی شود. ولی نمونه ها معمولا از آثار چاپ شده در مطبوعات رسمی کشور هستند و منابع نمونه ها موجود است.
یادمان نرود که تقریبا تمامی سوژه ها را (به غیر از بعضی استثنائات که بعدا درباره اش صحبت می کنیم) می توان طوری پرداخت کرد و شرح و بسط داد که طنازانه یا طنازانه تر شوند. تقریبا تمامی موضوعات، مانند همان موضوعات غیر منطقی، این پتانسیل را دارند که از آنها نوشته ای سراسر خنده خلق شود. سعی ما هم همین است: راههایی را نشان بدهیم که چنین خلقی را تسهیل کند.