دعواهایی خیابانی در ایران و دلایل آن

حمید قویدل، کارشناس ارشد سازمان امداد و نجات هلال احمر معتقد است: “زور بازو و استفاده از آن برای به کرسی نشاندن و اثبات نظر خود، ویژه جوامع قبیله محور است”. وی می‌افزاید: “تاریخ جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی نشان می‌دهد رشد و گسترش شهرنشینی و پیدایش جوامع ارگانیکی، استفاده از تعقل و اندیشه برای حل مسایل را نیز به دنبال دارد.”

زندگی در کلان‌شهر‌ها با مشکلات بسیاری همراه است. ترافیک، رفت و آمد، آلودگی‌های صوتی و تصویری، انبوه جمعیت و بالاخره در سال‌های اخیر آلودگی کلافه کننده هوا. همه این‌ها باعث شده است تا شهروندان از قدرت تحمل کمتری برخوردار باشند.

اروینگ گُفمان، جامعه‌شناس کانادایی در مورد عامل تنظیم‌کننده‌ی رفتار اجتماعی از واژه “بی‌اعتنایی محترمانه” استفاده می‌کند. در محیط‌های عمومی همچون مترو، اتوبوس و یا پشت چراغ قرمز در درون اتومبیل، انسان‌ها لحظه‌ای همد‌یگر را برانداز می‌کنند و سپس به جایی دیگر خیره می‌شوند. این رفتار در ایران کاربرد ندارد و حتی “چشم در چشم” شدن نیز عامل دعوا‌های خونین و حتی قتل می‌شود.

شناور شدن ارزش‌های فرهنگی و ناهمسازی هنجارهای رفتاری در ایران باعث شده که وجه مشترک شهروندان در شکل دادن یک زندگی اجتماعی به ‌سامان مختل شود. این اختلال با بروز کوچک‌ترین عدم تفاهم یا اصطکاک علایق و منافع، خود را در شکل خشونت‌های کلامی و فیزیکی بروز می‌دهد. (عکس: دعوا در صف طرح سلام سینما، روز استفاده رایگان از سینما)

ریشه نزاع‌های خیابانی در عدم کنترل خشم و هیجانات لحظه‌ای است. در دهه‌های گذشته نه تنها هیچ‌کدام از نهادهای آموزشی جامعه (خانواده، مهد کودک، دبستان، دبیرستان) به موضوع کنترل خشم نپرداخته‌اند، بلکه در روندی معکوس در کل جامعه به خشم و پرخاش دامن زده شده است.